Historisch Archief 1877-1940
12
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 JUNI 1928
No. 2664
TOEGEPASTE KUNST
Artistiek kinderspeelgoed
Sedert verschillende Nederlandsche kunstenaren
zich, eenige jaren geleden, hebben bezig gehouden
met het ontwerpen van artistiek kinderspeelgoed
voor de (thans opgeheven) fabriek Olanda" te
Amsterdam, is op dit gebied der toegepaste kunsten
hier te lande niets meer verschenen dat het ver
melden of bespreken waard was.
Men zag zoo nu en dan in enkele magazijnen
tuitenlandsch werk uitgestald, maar in Holland
scheen men aan andere dingen te denken.
Met vreugde constateeren wij nieuw materiaal
door de Firma Metz en Co. (Liberty Agents) te
Amsterdam in omloop gebracht: allera?,rdigste
poppenmeubeltjes naar ontwerp van ongenoemden ;
dingen die zóó
goed zijn dat zij
ten volle den
mogen
dragen van hem
of haar die hen
schiep en die o. i.
van groote op
voedende waar
de zijn ter
inleidmg van het
kind tot logi
sche,* een voudi
ge en doelmatige
opvattingen wat betreft het meubel in het algemeen
en het moderne meubel in het bijzonder, waar
door men zich afvraagt : wap,rom deze anonymiteit 'i
Want e.l zijn het heel kleine werkstukjes, het
Mnd ziet ze toch in natuurlijke grootte en kan er
veel van leeren.
De vormen zijn eenvoudig en strak, meest vier
kant gehouden of met een enkele lichte afronding.
De kleuren zijn frisch en vroolijk: rood en zwart of
blauw en geel, afwisselend aangebracht zooals
moderne meubelkunstenaren dat zoo aantrekkelijk
weten te doen en alles hierin is volkomen van de
nieuwe begrippen doordrongen waarvan de ,, groote"
menschen nog zoo weinig willen weten, doch waarbij
de kleine" men
schen, dus de kin
deren helpen kun
nen om meer liefde
te wekken voor wat
inderdaad waar
deering verdient.
Het speelgoed is,
als wij goed zijn
ingelicht, vervaar
digd te Apeldoorn in een fabriek voor hout
bewerking Duin en Bosch". Het is van dun
triplex-hout en alles is met zorg behandeld. Men
zou wenschen dat echte" meubels even. zoo
gemakkelijk te verkrijgen waren; en wat machtig
aardig is alles van verhouding en bouw !
Maar ook zijn er auto's en in deze velerlei typen:
?een racewagen, hardgeel als een Citroentje; een
blauwe limousine wejke aan de blue beauty" doet
?denken en in deze dingen is veel origineels dat vol
komen eerlijk uitgesproken, in alle opzichten aan
moediging verdient.
Want dh, is zek.-r: kinderen die leeren oog te
hebben" voor zulk speelgoed, zullen later, als de
jaren van het werkelijk onderscheiden gekomen
zijn, het waarlijk kunstzinnige niet voorbijloopen...
Het jubileum van de Glasfabriek Ijeerdam"
Wij kunnen het dr. Berlage wel nazeggen: Er
is voor de vervaardiging van een kunstig gebruiks
voorwerp misschien geen schooner materiaal dan
glas". Hij kan het door eigen ondervinding weten,
want reed.s in 1900 had hij een drinkservies door
de bekende Baccara.t-1'abrieken laten uitvoeren.
..Geen schooner materiaal...." Dit moet
zeker ook de meening zijn van den heer P. M.
Cochius die voor de eerste maal sedert het ont
steken van den eersten oven op 18 .Juni 187S.
(d.e heer Cochius werd in 1895 aan de fabriek
verbonden) de mogelijkheid voor oogen zag
en met succes verwezenlijkte om naast liet ge
wone gebruiksglas, dat aan geen enkelen
aesthetischen eisch kon voldoen, ook kunst glas te
gaan produceeren.
11 ij zocht en vond verbinding met verschillende
Nederlandsche kunstenaren en er ontstond aldus
een (let wel!:) fabrieks-product dat zoowel ten
onzent als ver buiten 's lands grenzen de schoon
heid diende door adel van vorm en materie. Naast
d.en betreurden de Bazel hebben o.a. Berlage.
Giddi.ng. Lanooy, .Lebau en de Lorme modellen.
voor de glasfabriek Leerdam" ontworpen, terwijl
in vasten dienst een jongere: A. D. Copier te Leer
dam werkzaam is.
Daartoe het initiatief te hebben genomen, het is
de daad van den heer Cochius en men kan er hem
dankbaar om zijn en eeren. Sed.ert 192(i heeft hij
een med?edirecteur naast zich gekregen: den in
genieur H. L. Copijn, die als kunstzinnig man hem
ongetwijfeld, in zijn zoo sympathiek pogen zal
kunnen steunen en aldus is er van de Smelt"
nog zeer veel schoons te verwachten dat oog en
hart verheugt.
Moge hier dan worden vastgesteld dat als in de
vaderlandsche nijver heidskunst het kunstglas (in
velerlei vormen en soorten) eene zeer belangrijke
en voorname plaats inneemt, men dit in geen ge
ringe mate te danken heeft aan wat de glasfabriek
Leerdam" in het leven riep en waar zóó gearbeid
wordt is eene aansporing om op den ingeslagen weg
voort te gaan welhaast overbodig.
Doch een gelukwensen met de verkregen resul
taten is hier zeker ten volle gerechtvaardigd.
Gedenkboek Glasfabriek Leerdam
Onder redactie van den secretaris der Directie
is een fraai Gedenkboek: ..50 Jaar Glasindustrie"
verschenen bij W. L. en J. Brusse. uitgeversmij.
te Rotterdam. In formaat en uitvoering sluit het
boekwerk volkomen aan bij de bekende Jaar
boeken van Ned. Ambacht s & Nijvcrheidskunst,
hetgeen goed gezien is. omdat het daartusschen vol
komen, op zijn plaats i?.
De heer Cochius gaf een voorwoord; de
DirecteurGeneraal van den Arbeid, de heer C. ZaaHicri/ een
Ten Geleide'; de heerCopijw een ..De Smelt 192H"
(waarin een treffende parallel getrokken wordt
tusschen verleden, heden en toekomst); dr. Ilcrl<i(/e
spreekt over Glaskunst", terwijl de heer ItV.sc/ide
historie der fabriek, het personeel en de
personeelbelangen en ten slotte de kunst in de industrie be
handelt.
Tal van fraaie en belangrijke afbeeldingen tooien
het boek waarvoor mevrouw Slrasscr?lierlfii/e
een rustig omslag teekende in zwart en goud op
crème-kleurigen ondergrond.
ÓTTO VAX TUSSENBROEK
Een doeltreffend rcrlumeboekje
Hot toeval speelt mij een doeltreffend reclame
boekje voor Berktl'a snelwegers in handen, ont
worpen door Paul Schuitema te Rotterdam. Aller
eerst is hier van het goede beginsel uitgegaan,
het artikel, waarvoor reclame gemaakt wordt, zoo
duidelijk mogelijk te laten uitkomen. De
fotographische afbeeldingen van verschillende soorten
weegschalen werden daarom tegen fel roode vier
hoeken, cirkels en driehoeken, die als achtergrond
fungeeren, geplaatst, zoodat tevens de bijzondere
schoonheid van het instrument uitstekend tot
haar recht komt. Ook de flinke roode en
zwarteletters, welke tusschen en om de afbeeldingen
gecomponeerd zijn, eischen nadrukkelijk de aan
dacht voor zich op. Van den omslag, dien ik aan
de voorzijde gaarne wat minder vol en rustiger
gezien had, kan men het gedurfde opzet waar
deeren. In ieder geval geeft dit frissche boekje,
met zijn streng verdeelde pagina's, een voorbeeld
van goede en practische reclame.
JAN D. VOSKUIL
SCHILDERKUNST
Bij de Bois, Haarlem
Kr is bij de Bois dikwijls een aangename menge
ling van werk; er is wat lang historie werd (zóó
een kunstwerk ooit het teg'-nwoordige" verliest?),
er is wat dat gaat worden, en er is wat nog toekomst
voor de meesten is. Dat is nu weer het geval.
Beneden in het kleine kamertje vindt ge wat in den
kunsthandel de Romantische School heet en wat
daar die soo t kunst is, waar het verhaal etc. op
kleiner wijs surrogaat is voor wat in werkelijk
romantisch schilderij gegeven wordt in symbolen
en in een ademende eenheid. Er is daar een land
schap a la Weissenbruch, een landschap bij Veur,
er zijn daar meer curiositeiten, een werkje van den
zeldzamen Eymer, een vrij goede Th. Mesker
(theetuin) een Rustende schilder van Oyens, David
etc. Op de tweede verdieping vindt ge de schilders,
die al »an hun roem zijn of daar dichtbij komen.
De Redori's zijn voor mij niet van de eerste hoe
danigheid; ze zijn niet ver genoeg van de gewone
waereld, zelfs het bruin-rose veldboeket is dat niet
ten eenen male. De innigheid der waereld is in de
beste Degouve de Nuncque's. Het beste werk van
hem, dat thans hier is uitgestald is zonder twijfel
de hooihoopen, een boerderij met kippen (14).
Zwakker zijn de korenvelden; beter weer de
Dorpsrand, het huis in groenen en lila's Daar vindt
ge de innigheid, gegeven in dien schijnbaar lossen
trant van schilderen, die dezen schilder thans een
uitingswijs is. Buitengewoon goed is Walter Vaes
vertegenwoordigd. Het beste werk is ongetwijfeld
de Versche Vijgen, vier zulke vruchten op een kleine
tafel. Dit stilleven is naar zijn aard, dien ik hier
niet meer heb te bepalen, volledig. Het is een
exempel van ingehouden kracht en gloed; de
materie werd uitgedrukt, zonder daarom tot een
slaafsche objectiviteit in wat maar ook te vervallen.
Meer open, sneller, losser zijn geschilderd de kreeften,
de twee bokkingen (de blauwen !) de moot zalm,
en evenzoo zijn geteekend de krnisdragenden.
Priester, Londen en het besneeuwde muurtje.
Boven, in het derde zaaltje zijn de Ensor's (de
toovenaars in den wind van 1888) de goede rechter;
van Permeke een studie van de zee met de groote
zon. Kruyder, die is op een tentoonstelling alleen,
oen overzicht nu et geven van wat hij eigenlijk
beteekent, heeft een stadsgezicht (iets a la
AVieginaii); decoratiever Zonnebloemen, sterk door een
krachtig rood. Kikkert's Havengezicht is een
normaal voorbeeld van dezen zwaren coloriet. Van
Bezaan is de houtsncde Varkens uit 1921 te
noemen, van Dobbenburgh de litho (uit 1924) van
de planten, van Jan Boon een ijl landschapje met
het karretje (oen schilderij). Het overige werk, ook
niet de Rassonfosse's. gat' mij geen nieuwen of
sterkeren indruk.
PLASSCUAERT
Jran l»oniiay in den kunsthandel Santcc
L.anil\veer aan de Ileerengraclit
In. de vriendelijke vertrekken van dezen kunst
handel exposeert de Luikenaar J run J)UIIMI>/ een
aantal etsen. Korlijke en gevoelige kunst, waarvan
de kleine werken mij liet liefst zijn. Op deze etsjes
kan ik vooral de karilig geteekendo hoornen waar
deeren. J)<inn(ty weet soms in enkele lijnen, een
goeden indruk van zijn onderwerp te. geven, zooals
liet interieur van. een fabriek of een tafreol bij
avond niet felle autolichten en een paar vage
gestalten aan den kant van den weg. Ook liet
gezicht op oen fabrieksterrein heeft karakter. Toch
blijft zijn werk over het geheel genomen impressio
nistisch. De romantische groot o stukken hebben
weinig bekoring, omdat in. dezen trant reeds veel
gemaakt werd, hetwelk moeilijk te overtreffen is,
doch oen flinke ets met een rotsachtige berg op den
voorgrond en een rivier in het fijne verschiet, laat
een aangename herinnering na.
HENNVS
TABA SIGAREN
** ZIJN TOCH DE BESTE ~ *?