Historisch Archief 1877-1940
No. 2664
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 JUNI 1928
Stabilisatie van den franc
door A. M. Harthoorn
PRI^MAtfl HfPRQ 8 x vergrootend, ons speciaal merk
rmoniMIVIJIVC.no Cristal-Prisma.onovertroften 11.45.
JOS. HARTOG.
Hoofdsteeg 17
Rotterdam.
Nobelstraat 28
Utrecht.
Parijs, 30 Juiii 1988
HET uur van de stabilisatie is eindelijk ook
voor Frankrijk aangebroken en het schijnt
wel haast zeker, dat deze voor het eind van de
maand door een wet gesanctionneerd zal zijn.
Daarmee zal de d.oodsklok geluid worden over
?den franc, zooals deze vastgesteld was door do
wet van den 17 Germinal van het Jaar XI, die
?aldus een officieel bestaan van 125 jaar gehad zal
hebben. In werkelijkheid had hij reeds opgehouden
te bestaan van het oogenblik af, dat hij gedurende
?den oorlog nog slechts door den steun van de ge
allieerden op waarde gehouden werd. Toen Enge
land na den oorlog de financieele solidariteit ge
broken had, begon de aftakeling. Officieel hield
men echter nog aan den ouden franc van Germinal
vast, die na het failliet der assignaten door het
Consulaat aan Frankrijk geschonken was en die
?de ineenstorting van het Napoleontische Keizerrijk,
<le revoluties van 1830, 1848 en den oorlog van
1870 had weten te weerstaan.
De franc heeft ondanks al die stormen zijn waar
de, gedefinieerd door de verhouding, dat l gram
goud gelijk is aan 3 f r. 10 weten te bewaren ten
gevolge van de volkomen onafhankelijkheid van
de Banque de France van den Staat. Zijn hechte
fundeering werd ondergraven, toen eerst voor de
behoeften van de nationale verdediging, daarna
voor de behoeften van den wederopbouw der
verwoeste gebieden en ten slotte voor de
rembourseeringen van, uit hoofde van geschokt vertrouwen
niet verlengde vlottende schuld, de voorschotten
van de Bank aan den Staat buiten elke redelijke
proportie stegen. Zoodat de bank allengs elke con
trole over de door haar uitgegeven biljetten verloor
?en de franc een speelbal in de hand van specu
lanten werd.
Dit ging zoover, dat hij twee jaar geleden bijna
reddeloos verloren scheen. Poincaréheeft daarop
den wind doen keeren. Hij begon met het gat in de
begrooting te stoppen door tien milliard nieuwe
belastingen door het Parlement te doen aannemen,
terwijl hij de houders van de vlottende schuld
geruststelde door den dienst daarvan aan een met
«igen mid.delen voornamelijk gevormd door de
winsten van de tabaksregie voorziene en. met
grondwettelijke waaiborgen omgeven
Amortisatieleening op te dragen.
Door deze eerste maatregelen en de politieke
kalmeering op grond van de, in de samenstelling
van het ministerie tot uiting gebrachte, nationale
?eendracht, begon het vertrouwen in de
credietwaardigheid van den Franschen Staat langzaam
terug te komen. Daardoor werd het Poincarémoge
lijk zijn saneeringsarbeid, bestaande eenerzijds
in geleidelijke consolidatie van de vlottende
schuld en anderzijds in geleidelijke zuivering
van de balans van de Banque de France door
terugstortingen van door den Staat ontvangen
voorschotten, methodisch voort te zetten.
Deze saneeringsarbeid kan na het eclatante suc
ces van de laatste 5 pCt. leening tegen een uitgifte
koers van 91 pCt. als geëindigd beschouwd worden.
Deze leening, die een nominaal bedrag van 20.850
millioen francs opgebracht heeft, waarvan voor
10.640 millioen in specie" werd ingeschreven en
"voor de rest in verdedigingsbons en obligaties, welke
in de eerstvolgende jaren komen te vervallen, houdt
Aldus voor een bedrag van ongeveer 10 milliard
?een consolidatie van vlottende schuld in. De O pC't.
in vijftig jaar aflosbare leening, die in Mei van het
vorige jaar uitgegeven was, had een bedrag van
18 milliard francs vlottende schu'd geconsolideerd.
De Amortisatiekas is hierdoor in staat geweest
het maximumbedrag der verdedigingsbons te ver
minderen van 48 tot 38 milliard, terwijl alle
ver?dedigingsbons met een omloopstijd van minder
dan twee jaar opgeheven, en de rente van deze laat
ste van O tot 4 J pCt. verminderd kon worden.
De ruim 10 milliard specie", die in du jongste
leening belegd werden, benevens de meerwaarde
van den goudschat van de Banque de France na
?do revalorisatie hiervan, indien de wettelijke stabi
lisatie een feit geworden zal zijn, staan den Staat
toe. de voorschotten aan de circulatiebank vol
komen te rembourseeren, waardoor de balans van
deze bank de gewenschte zuivering ondergaan zal
hebben; op voorwaarde, dat dan de onafhankelijk
heid van de Banque de France voortaan geëer
biedigd zal worden. Dan zal zij tevens opnieuw
het grooto emissie-instituut van voorheen kun
nen worden, waarvan het actief niet anders dan
in d,e geheele wereld verhandelbare waarden zal
bevatten en weer volkomen bij machte zijn de
nieuw vastgestelde goudwaarde van hare biljetten
in alle omstandigheden te garandeeren.
De Banque de France is toch met haar bezit van
bijna n milliard dollars, of bij een stabilisatie op
den huidigen koers van bijna 25 milliard francs
goud en bijna twee milliard dollars (45 milliard
francs) in goud converteerbare deviezen waar
tegenover een biljettencirculatie van 59 a 60 mil
liard staat het rijkst met geel metaal voorzien
van alle Europeesche emissiebanken, daar de Bank
of Engeland slechts over 800 millioen dollars goud
beschikt. In haar goudbezit wordt zij alleen door
de Amerikaansche Federal Heserve Banks over
troffen, die gezamenlijk 4 milliard dollars goud
verzamelden.
De voorwaarde van de ongerepte onafhankelijk
heid van Frankrijk's emissie-instituut is evenwel
afhankelijk van de voortduring van de kalme poli
tieke atmosfeer, zooals deze door Poincarége
schapen werd, daar een verstoring van die atmos
feer opnieuw tot afvloeiing van kapitalen en. tot
een crisis onder de houders van de vlottende schuld
zou kunnen leiden.
De repatrieering van uitgevoerde kapitalen en
de toestroonüng van buitenlandsche kapitalen
naar Frankrijk, die tengevolge van het herstel van
vertrouwen sedert twee jaar onafgebroken in n
richting zijn blijven vloeien en die, we stelden dit
reeds op den voorgrond, Frankrijk's monetaire sa
neering mogelijk gemaakt hebben, dreigen nu ech
ter door oververzadiging tot credietinflatie en zelfs,
indien niet tijdig afdammingsmaatregelen geno
men worden, tot overmatige uitzetting van de
biljettencirculatie te leiden, die een
prijsverhoogeiide tendenz in de hand zou kunnen werken.
Teneinde aan de revalorisatie van den franc,
waardoor een economische! crisis dreigde, paal en
perk te stellen, heeft de Banque de France den
22 Dec. 1926 den franc voorloopig gestabiliseerd
door te berichten, dat zij elke hoeveelheid ponden
sterling boekt tegen den koers van l ?£ = 124 fr. 02
en elke hoeveelheid ponden afgaf tegen den koers
van l £ = 124 fr. 10, welke limieten kort geleden
lichtelijk verhoogd werden. Het gevolg hier
van is geweest, dat de bank gedurende de
afgeloopen achttien maanden in het bezit van een stock
buitenlandsche deviezen gekomen is, welke het
enorme bedrag van 1.800 millioen dollars of 45
milliard francs bereikt heeft. Slechts 30 milliard
hiervan vindt men in de balans aangegeven onder
de post ,,diversen". De overige 15 milliard zijn
eensdeels bij andere banken in consignatie gege
ven en anderdeels op termijn geboekt. De
franebiljetten, die de Bank als tegenwaarde; van deze
deviezen uitgegeven had, kwamen grootendeels bij
haar terug en verminderden de voorschotten aan
tien Staat. Sedert de herfst f unctionneert deze mone
taire kringloop door verschillende oorzaken echter
minder zuiver, mot het resultaat, da-i de
bankbiljettoiiciroulatie in de laatste zeven maanden van 53
tot 00 milliard francs toegenomen is. Deze
biljetteninflatie, die door deviezen gedekt is, is tot nu toe
nog niet zeer verontrustend, hoewel zij, nu er geen
schuld meer van den Staat aan de bank te delgen
valt, een grooteren omvang zon kunnen gaan aan
nemen. Wel verontrustend echter acht men de
steeds toenemende credtctinflatie, die dit sys
teem dat au fond niet anders is dan een, zij het
onvolkomen, toepassing van den yold c.rc/i(tni/e
standard in do hand gewerkt heeft, daar de ge
kochte deviezen, die door do Banque de Franco
zelf of door de andere credietinstellingen, aan welke
zij die consignatie afgegeven heeft, weer in hot
buitenland geplaatst worden, daar opnieuw voor
don aankoop vau francwaarden. aangewend worden.
Aldus kunnen dezelfde deviezen verschillende
malen voor een gelijk doel gebruikt worden en als
men daarenboven bedenkt, dat deze deviezen
credieten vertegenwoordigen, gebaseerd op een min
stens tienmaal mindere hoeveelheid goud, dan
springt het in het oog, dat het in Frankrijk gevolgde
monetaire systeem tot een verregaande
credietuitzetting of juister credietinflatie geleid
heeft, die in belangrijke mate tot de speculatie
koorts heeft bijgedragen, welke zich van de grooto
financieele markten der wereld meester gemaakt
heeft.
Men begint nu de gevolgen van deze crediet
inflatie waaruit een bankbiljetteninflatie dreigt
voort te komen, voor Frankrijk te duchten en acht
het eenigo middel om aan den huidigen toestand
tegemoet te komen door de Banque; de France
van de verplichting te ontslaan om ter handhaving
van den wisselkoers van den franc op de wisselmarkt
tusschenbeide te komen en dezen koers automa
tisch te doen regelen door de goud.bewegingen bij
bereiking van een dor beide gold-points", die van
den invoer of van den uitvoer van goud. Het komt
er ni.a.w. op aan den tot nu toe gevolgden gold
exchantje standard te vervangen door den f/old
bul l ion standard, volgens welken de franc voor de
internationale regelingen inwisselbaar zal zijn in
staven goud. Eerst als tweede, daarna te onder
nemen stap, wordt de terugkeer tot den, voor den
oorlog bestaanden yold stundard in het oog gevat,
volgens welken de franc te alle tijden tegen gouden
munt ingewisseld zal kunnen worden.
De kwestie, die nog onzeker is, is op welke goud
waarde de franc gestabiliseerd zal worden. Een
hoogere waarde, dan met den huidigen koers van
den franc overeenkomt, kan uitgesloten geacht
worden. Hot directe gevolg hiervan, afgezien van
alle verdere economische en financieele gevolgen
voor het land, zou toch een belangrijk verlies voor
den Staat zijn op het deviezenbezit van de Banque
de Franco, welke deze voor rekening en op risico
van de schatkist aangekocht hoeft, wolk verlies
op 450 millioen francs begroot wordt voor eiken
franc, die het pond zou dalen. Bij stabilisatie op
110 francs in een pond zou dit verlies voor den
Staat en de winst voor degenen, die. de deviezen
verkocht hebben, alzoo ruim zos milliard franc
bedragen.
Do stabilisatiokoorsoii, waartussehen getwijfeld
wordt, liggen tusschen 124 f r. 48 en 12(i f r. 10 in
het pond. De laatste koers zou hot voordeel hebben,
dat hij juist met do stabilisatie op de coëfficiënt 5
zou .overeenkomen, l'it een K.C,, goud zouden dan
in plaats van 155 twintig-fran.es stukken 155
honderd-francs-stukken geslagen kunnen worden. Ken
bezwaar wordt evenwel do te grooto afwijking van
dezen koers van don sinds 18 maanden bestaanden
koers van 124 fr. 02 geacht. Bij een stabilisatie op
124 fr. 48 in hot pond zouden niet 155, doch slechts
153 hondei'd-franc-stukkeii uit oen K.(i. goud ge
slagen kunnen worden.
Do hierover nog bestaande onzekerheid zal
wellicht reeds bij hot afdrukken van dit num
mer opgeheven zijn. .Mot de wettelijke stabi
lisatie van don franc zal hot schitterende I'maiicioolo
herstel, dat Frankrijk in do afgeloopeii twee jaren
te zien gegeven hooft, op vasten grondslag gestold
worden, welke nog onwrikbaarder moge blijken
dan do fiindooring van don franc van (iorminal, die
Napoleon y.ijn. door do revolutie verscheurd land,
geschonken, had.
ARMHEMSCHE HYPOTHEEKBANK
PANDBRIEVEN BEURSKOERS
DIRECTIE M?5.J.vAnZlJ5T-MRJ.F.VERSTEEVEH