No. 2664 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 23 JUNI 1928 Stabilisatie van den franc door A. M. Harthoorn PRI^MAtfl HfPRQ 8 x vergrootend, ons speciaal merk rmoniMIVIJIVC.no Cristal-Prisma.onovertroften 11.45. JOS. HARTOG. Hoofdsteeg 17 Rotterdam. Nobelstraat 28 Utrecht. Parijs, 30 Juiii 1988 HET uur van de stabilisatie is eindelijk ook voor Frankrijk aangebroken en het schijnt wel haast zeker, dat deze voor het eind van de maand door een wet gesanctionneerd zal zijn. Daarmee zal de d.oodsklok geluid worden over ?den franc, zooals deze vastgesteld was door do wet van den 17 Germinal van het Jaar XI, die ?aldus een officieel bestaan van 125 jaar gehad zal hebben. In werkelijkheid had hij reeds opgehouden te bestaan van het oogenblik af, dat hij gedurende ?den oorlog nog slechts door den steun van de ge allieerden op waarde gehouden werd. Toen Enge land na den oorlog de financieele solidariteit ge broken had, begon de aftakeling. Officieel hield men echter nog aan den ouden franc van Germinal vast, die na het failliet der assignaten door het Consulaat aan Frankrijk geschonken was en die ?de ineenstorting van het Napoleontische Keizerrijk, <le revoluties van 1830, 1848 en den oorlog van 1870 had weten te weerstaan. De franc heeft ondanks al die stormen zijn waar de, gedefinieerd door de verhouding, dat l gram goud gelijk is aan 3 f r. 10 weten te bewaren ten gevolge van de volkomen onafhankelijkheid van de Banque de France van den Staat. Zijn hechte fundeering werd ondergraven, toen eerst voor de behoeften van de nationale verdediging, daarna voor de behoeften van den wederopbouw der verwoeste gebieden en ten slotte voor de rembourseeringen van, uit hoofde van geschokt vertrouwen niet verlengde vlottende schuld, de voorschotten van de Bank aan den Staat buiten elke redelijke proportie stegen. Zoodat de bank allengs elke con trole over de door haar uitgegeven biljetten verloor ?en de franc een speelbal in de hand van specu lanten werd. Dit ging zoover, dat hij twee jaar geleden bijna reddeloos verloren scheen. Poincaréheeft daarop den wind doen keeren. Hij begon met het gat in de begrooting te stoppen door tien milliard nieuwe belastingen door het Parlement te doen aannemen, terwijl hij de houders van de vlottende schuld geruststelde door den dienst daarvan aan een met «igen mid.delen voornamelijk gevormd door de winsten van de tabaksregie voorziene en. met grondwettelijke waaiborgen omgeven Amortisatieleening op te dragen. Door deze eerste maatregelen en de politieke kalmeering op grond van de, in de samenstelling van het ministerie tot uiting gebrachte, nationale ?eendracht, begon het vertrouwen in de credietwaardigheid van den Franschen Staat langzaam terug te komen. Daardoor werd het Poincarémoge lijk zijn saneeringsarbeid, bestaande eenerzijds in geleidelijke consolidatie van de vlottende schuld en anderzijds in geleidelijke zuivering van de balans van de Banque de France door terugstortingen van door den Staat ontvangen voorschotten, methodisch voort te zetten. Deze saneeringsarbeid kan na het eclatante suc ces van de laatste 5 pCt. leening tegen een uitgifte koers van 91 pCt. als geëindigd beschouwd worden. Deze leening, die een nominaal bedrag van 20.850 millioen francs opgebracht heeft, waarvan voor 10.640 millioen in specie" werd ingeschreven en "voor de rest in verdedigingsbons en obligaties, welke in de eerstvolgende jaren komen te vervallen, houdt Aldus voor een bedrag van ongeveer 10 milliard ?een consolidatie van vlottende schuld in. De O pC't. in vijftig jaar aflosbare leening, die in Mei van het vorige jaar uitgegeven was, had een bedrag van 18 milliard francs vlottende schu'd geconsolideerd. De Amortisatiekas is hierdoor in staat geweest het maximumbedrag der verdedigingsbons te ver minderen van 48 tot 38 milliard, terwijl alle ver?dedigingsbons met een omloopstijd van minder dan twee jaar opgeheven, en de rente van deze laat ste van O tot 4 J pCt. verminderd kon worden. De ruim 10 milliard specie", die in du jongste leening belegd werden, benevens de meerwaarde van den goudschat van de Banque de France na ?do revalorisatie hiervan, indien de wettelijke stabi lisatie een feit geworden zal zijn, staan den Staat toe. de voorschotten aan de circulatiebank vol komen te rembourseeren, waardoor de balans van deze bank de gewenschte zuivering ondergaan zal hebben; op voorwaarde, dat dan de onafhankelijk heid van de Banque de France voortaan geëer biedigd zal worden. Dan zal zij tevens opnieuw het grooto emissie-instituut van voorheen kun nen worden, waarvan het actief niet anders dan in d,e geheele wereld verhandelbare waarden zal bevatten en weer volkomen bij machte zijn de nieuw vastgestelde goudwaarde van hare biljetten in alle omstandigheden te garandeeren. De Banque de France is toch met haar bezit van bijna n milliard dollars, of bij een stabilisatie op den huidigen koers van bijna 25 milliard francs goud en bijna twee milliard dollars (45 milliard francs) in goud converteerbare deviezen waar tegenover een biljettencirculatie van 59 a 60 mil liard staat het rijkst met geel metaal voorzien van alle Europeesche emissiebanken, daar de Bank of Engeland slechts over 800 millioen dollars goud beschikt. In haar goudbezit wordt zij alleen door de Amerikaansche Federal Heserve Banks over troffen, die gezamenlijk 4 milliard dollars goud verzamelden. De voorwaarde van de ongerepte onafhankelijk heid van Frankrijk's emissie-instituut is evenwel afhankelijk van de voortduring van de kalme poli tieke atmosfeer, zooals deze door Poincarége schapen werd, daar een verstoring van die atmos feer opnieuw tot afvloeiing van kapitalen en. tot een crisis onder de houders van de vlottende schuld zou kunnen leiden. De repatrieering van uitgevoerde kapitalen en de toestroonüng van buitenlandsche kapitalen naar Frankrijk, die tengevolge van het herstel van vertrouwen sedert twee jaar onafgebroken in n richting zijn blijven vloeien en die, we stelden dit reeds op den voorgrond, Frankrijk's monetaire sa neering mogelijk gemaakt hebben, dreigen nu ech ter door oververzadiging tot credietinflatie en zelfs, indien niet tijdig afdammingsmaatregelen geno men worden, tot overmatige uitzetting van de biljettencirculatie te leiden, die een prijsverhoogeiide tendenz in de hand zou kunnen werken. Teneinde aan de revalorisatie van den franc, waardoor een economische! crisis dreigde, paal en perk te stellen, heeft de Banque de France den 22 Dec. 1926 den franc voorloopig gestabiliseerd door te berichten, dat zij elke hoeveelheid ponden sterling boekt tegen den koers van l ?£ = 124 fr. 02 en elke hoeveelheid ponden afgaf tegen den koers van l £ = 124 fr. 10, welke limieten kort geleden lichtelijk verhoogd werden. Het gevolg hier van is geweest, dat de bank gedurende de afgeloopen achttien maanden in het bezit van een stock buitenlandsche deviezen gekomen is, welke het enorme bedrag van 1.800 millioen dollars of 45 milliard francs bereikt heeft. Slechts 30 milliard hiervan vindt men in de balans aangegeven onder de post ,,diversen". De overige 15 milliard zijn eensdeels bij andere banken in consignatie gege ven en anderdeels op termijn geboekt. De franebiljetten, die de Bank als tegenwaarde; van deze deviezen uitgegeven had, kwamen grootendeels bij haar terug en verminderden de voorschotten aan tien Staat. Sedert de herfst f unctionneert deze mone taire kringloop door verschillende oorzaken echter minder zuiver, mot het resultaat, da-i de bankbiljettoiiciroulatie in de laatste zeven maanden van 53 tot 00 milliard francs toegenomen is. Deze biljetteninflatie, die door deviezen gedekt is, is tot nu toe nog niet zeer verontrustend, hoewel zij, nu er geen schuld meer van den Staat aan de bank te delgen valt, een grooteren omvang zon kunnen gaan aan nemen. Wel verontrustend echter acht men de steeds toenemende credtctinflatie, die dit sys teem dat au fond niet anders is dan een, zij het onvolkomen, toepassing van den yold c.rc/i(tni/e standard in do hand gewerkt heeft, daar de ge kochte deviezen, die door do Banque de Franco zelf of door de andere credietinstellingen, aan welke zij die consignatie afgegeven heeft, weer in hot buitenland geplaatst worden, daar opnieuw voor don aankoop vau francwaarden. aangewend worden. Aldus kunnen dezelfde deviezen verschillende malen voor een gelijk doel gebruikt worden en als men daarenboven bedenkt, dat deze deviezen credieten vertegenwoordigen, gebaseerd op een min stens tienmaal mindere hoeveelheid goud, dan springt het in het oog, dat het in Frankrijk gevolgde monetaire systeem tot een verregaande credietuitzetting of juister credietinflatie geleid heeft, die in belangrijke mate tot de speculatie koorts heeft bijgedragen, welke zich van de grooto financieele markten der wereld meester gemaakt heeft. Men begint nu de gevolgen van deze crediet inflatie waaruit een bankbiljetteninflatie dreigt voort te komen, voor Frankrijk te duchten en acht het eenigo middel om aan den huidigen toestand tegemoet te komen door de Banque; de France van de verplichting te ontslaan om ter handhaving van den wisselkoers van den franc op de wisselmarkt tusschenbeide te komen en dezen koers automa tisch te doen regelen door de goud.bewegingen bij bereiking van een dor beide gold-points", die van den invoer of van den uitvoer van goud. Het komt er ni.a.w. op aan den tot nu toe gevolgden gold exchantje standard te vervangen door den f/old bul l ion standard, volgens welken de franc voor de internationale regelingen inwisselbaar zal zijn in staven goud. Eerst als tweede, daarna te onder nemen stap, wordt de terugkeer tot den, voor den oorlog bestaanden yold stundard in het oog gevat, volgens welken de franc te alle tijden tegen gouden munt ingewisseld zal kunnen worden. De kwestie, die nog onzeker is, is op welke goud waarde de franc gestabiliseerd zal worden. Een hoogere waarde, dan met den huidigen koers van den franc overeenkomt, kan uitgesloten geacht worden. Hot directe gevolg hiervan, afgezien van alle verdere economische en financieele gevolgen voor het land, zou toch een belangrijk verlies voor den Staat zijn op het deviezenbezit van de Banque de Franco, welke deze voor rekening en op risico van de schatkist aangekocht hoeft, wolk verlies op 450 millioen francs begroot wordt voor eiken franc, die het pond zou dalen. Bij stabilisatie op 110 francs in een pond zou dit verlies voor den Staat en de winst voor degenen, die. de deviezen verkocht hebben, alzoo ruim zos milliard franc bedragen. Do stabilisatiokoorsoii, waartussehen getwijfeld wordt, liggen tusschen 124 f r. 48 en 12(i f r. 10 in het pond. De laatste koers zou hot voordeel hebben, dat hij juist met do stabilisatie op de coëfficiënt 5 zou .overeenkomen, l'it een K.C,, goud zouden dan in plaats van 155 twintig-fran.es stukken 155 honderd-francs-stukken geslagen kunnen worden. Ken bezwaar wordt evenwel do te grooto afwijking van dezen koers van don sinds 18 maanden bestaanden koers van 124 fr. 02 geacht. Bij een stabilisatie op 124 fr. 48 in hot pond zouden niet 155, doch slechts 153 hondei'd-franc-stukkeii uit oen K.(i. goud ge slagen kunnen worden. Do hierover nog bestaande onzekerheid zal wellicht reeds bij hot afdrukken van dit num mer opgeheven zijn. .Mot de wettelijke stabi lisatie van don franc zal hot schitterende I'maiicioolo herstel, dat Frankrijk in do afgeloopeii twee jaren te zien gegeven hooft, op vasten grondslag gestold worden, welke nog onwrikbaarder moge blijken dan do fiindooring van don franc van (iorminal, die Napoleon y.ijn. door do revolutie verscheurd land, geschonken, had. ARMHEMSCHE HYPOTHEEKBANK PANDBRIEVEN BEURSKOERS DIRECTIE M?5.J.vAnZlJ5T-MRJ.F.VERSTEEVEH