JNo. 2665 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 JUNI 1928 AANTEEKENINGEN V Het gebeurde in een van die rustige gemoede lijke commissievergaderingen te Genève, waarin anen zich met het voorbereidende werk voor de -Assemblee bezig houdt. De Italiaansche woord voerder richtte zich met een hoffelijk gebaar en in ?den meest aangenamen toon tot Steven Raditsj, «dien hij toesprak als mijn geachte collega, de vertegenwoordiger van Servië." De aldus toegesprokene werd op eenmaal bleek, daarna rood van woede, scheen bijkans van boosheid te barsten, terwijl hij den armen Italiaan toebrulde, dat hij, Raditsj, betiteld wenschte te worden als represen tant van het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en ?Slovenen, na welken uitval hij in het lommer van ?den tuin van het Volkenbondssecretariaat naar lucht ging happen. De verklaring van zulk een pijnlijke beroering? Wel deze is gelegen in het feit «dat formeel Joego-Slaviëeen eenheidsstaat genoemd ian worden, maar dat in werkelijkheid de geeste lijke eenheid daar verre te zoeken is. Kroaten en Slovenen mochten gedurende den wereldoorlog in hun haat tegen de hen onderdrukkende Donaumonarchie aan de zijde van de Serviërs staan, voortdurend hebben zij zich bezwaard gevoeld «door de plannen tot vorming van een GrootServisch Koninkrijk, waarin zij niet een zelfstan?dige plaats zouden verkrijgen En ook na den ??oorlog hebben 7.e zich, de Kroaten voorop, hard nekkig verzet tegen de Grondwet, die een zgn. eenheidsstaat schiep in plaats van een federatief Koninkrijk in het leven te roepen, wat nog altijd liet ideaal van Raditsj en zijn vrienden is. De Kroaten, die niet alleen een anderen godsdienst <de Roomsch-Katholieken) hebben dan de GriekschKatholieke Serviërs, voelen ook een groot verschil in cultuur, kortom het is Agram een doorn in het oog, dat Belgrado, dat de Serviërs de eerste viool in het Joego-Slavische rijk spelen. Vandaar de voortdurende oppositie der Kroaten, welke som-wijlen voor een korten tijd even tot bedaren kwam, als zij deel van een coalitie-Kabinet uitmaakte a, maar die tekens weer heftigen vorm ging aannemen, wanneer Raditsj en zijn aanhang, niet in het Regeeringskasteel en.... aan het laadje zaten. .Nu de Serviërs in het politieke Jargon der Kroaten is dat feitelijk een scheldnaam geworden, ?die zij hun mede-burgers te Belgrado naar het hoof d slingeren ? van zins waren de overeenkomsten van Nettuno door het Parlement te laten beirachtigen, kende der Kroaten woede geen grenzen. Door die overeenkomsten verzekert Italiëzich van .economische voorrechten (gelijk die wel meer in vestigingsverdragen plegen te worden opgenomen) in de Kroatische kuststreek. Vandaar de ver ontwaardiging van Raditsj' partijgenooten en bovenal van hemzelf. Men is van den ouden Steven, wiens neef Paul meermalen gematigder pleegde op te treden, heel wat gewend, doch thans 'maakte hij het in zijn opgewonden scheldpartij in de Skoepsjtina zoo bont, dat men op een gegeven oogenblik schreeuwde, pas op, de oude Raditsj is dol geworden". Het werd een ontzaggelijke her rie, en ziet, toen trok op eenmaal een lid van de radicale partij zijn revolver, schoot den jongen Raditsj dood, verwondde diens oom Steven en nog ?een fractiegenoot van dezen. Er zijn Parlementen, -waar men de inktkokers heeft vastgezet om te voorkomen, dat de volksvertegenwoordigers elkaar in het vuur van een debat hiermee, in plaats van anet argumenten bestrijden, maar het schijnt nu DEN HAAG AMSTERDAM ROTTERDAM AXMINSTER KARPETTEN 2x3 METER 2.20x3.30 55.50 ZICHTZENDINGEN FRANCO DOOR GEHEEL NEDERLAND wel hoog tijd te zijn omin de Skoepsjti na het dragen van wapenen te verbie den. Dat hierna de stemming tusschen Agram en Belgrado er niet bepaald aan genamer op is ge worden, ligt voor de hand. Welke birinenlandsche ver wikkelingen de ra dicale schoten ten gevolge zullen heb ben, valt thans nog niet te overzien, doch men kan er staat op maken, dat zij ook uit een internationaal oog punt bijzondere aandacht waard zijn, al was het alleen maar, dat Rome verre van in genomen zal kun nen wezen met een zegevieren der Kro atische verlangens. In Duitschland heeft aanvankelijk na den oorlog revolverpolitiek ook een belangrijke rol gespeeld, doch te genwoordig gaat het er op staatkun dig terrein weer veel rustiger toe. Daarmee zij echter niet gezegd, dat er zich geen politieke moeilijkheden voordoen. De lang durige Regeeringscrisis met haar veel. vuldige verrassen de wondingen, die men thans weer aanschouwen kon. wijst wel op het tegendeel. Na den ruk naar links, die bij de Rijksdagverkiezingen gekomen, kon het burgerlijke De nieuwe nota van Kellogg Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Kellogg tot Marianne: Kan dit zoijsje je nu vermurwen: tot uiting was Kabinet, waarin de Duitsch-nationalen zitting hadden, niet langer aanblijven. Zoo kreeg de sociaal-democraat Hermann Muller, als lid van de sterkste partij, die trouwens de groofste overwinning geboekt had, opdracht een Ministerie samen te stellen, wat echter niet zulk een eenvoudig werk bleek te zijn. Hij is, tenslotte, na veel moeilijkheden geslaagd. Van socialisten tot en met volkspartij, do groote coalitie, was het gezelschap, waarop hij eerst een Kabinet trachtte te doen steunen, doch bij het interfractioneel overleg wilde het niet boteren. De volkspartij stelde o.m. als eisch, dat nu ook in Pruisen, do grootste bondsstaat, de daar aan het bewind zijnde coalitie van Weimar-socialisteii, democraten en centrum tot groote coalitie zou worden uitgebouwd, maar daartoe waren de Pruisische sociaal-democraten niet bereid. Waar er bovendien nog op allerlei andere punten tusschen de Rijksdagfracties, van wie Muller het wilde hebben, geen- overeenstemming te bereiken was, gaf hij den moed al bijna op. Hij zou nog even probeeron, of er in het Rijk een coalitie van Weimar te fabriceeren viel, maar lang heeft hij zich hiermee niet hoeven te vermoeien, want plots wees Stresomanri den weg aan, hoe er ten slotte toch een Kabinet uit vertegenwoordigers der partijen, die samen als de groote coalitie te boek staan, gevormd kon worden. Laat vooraan staande persoonlijkheden uit de partijen in kwestie een gemeenschappelijk programma opstellen, waar mee zij voor den Rijksdag willen staan of vallen en trek er u niets van aan. dat de fracties het onder ling niet geheel en al eens konden worden. Best, zei Muller, dat is eigenlijk een heel goed idee en zoo viel hij van het eene uiterste in het andere: nu immers niets meer van interfractioneel raad kanieren. Bijna zat het aldus te f ormeeren Kabinet l in elkaar, toen er ter elfder ure een nieuwe moeilijkheid rees. De in het Centrum als zeer rood beschouwde Wirth, die nog vlak voor de verkie zingen in het hoekje zat waar de slagen violen. moest vice-Kanselier worden. Doch Muller had goon lust om dien post in te stellen, waartegenover het Centrum dezen eisch handhaafde, en Muller besloot zijn opdracht terug te geven. Beider stand punt is zeer wel te verklaren. De socialistische formateur voelde er niets voor, een in zeker opzicht voor hem concurreerende figuur als Wirth bij wijze van schaduw achter zichtelaten,terwijlhetCentrum door middel van een aan zijn wasechten republiekeinschen kampioen toe te kennen vicc-kanselierschap toch weer meer duiten in het Regeeringszakje hoopte te kunnen doen, dan aanvankelijk, mede in verband met het stembusresultaat, mo gelijk scheen. Te elfder ure wendde Muller zich, op een nieuwen grondslag, tot het Centrum. De bespre kingen droegen oen vruchtbaarder karakter: een kabinet werd gevormd, waarin Von Guerard als Centi umvertegenwooi'diger zitting heeft. Dinsdag a.s. val de nieuwe regcering een ver klaring afleggen. Terwijl de gedelegeerden tor Democratische partijconventie zich in den letterlijken /.in des woords in het zweet huns aanschijng werkten, hooft Minister Kellogg oen nieuwe nota in zee gestuurd ter begeleiding van oen eenigszins gewijzigd ontwerp voor een multilateraal verdrag tot buiten de-wet-stellen van den oorlog, dat hij aan veertien hiervoor in aanmerking komende staten deed toekomen. Bij lezing van. een on ander kan men moeilijk den indruk van zich afzetten, dat de Amerikaansche Secretaris van Staat er vooral op uit is geweest, zoowat alle tegen zijn oorspronkelijke voorstellen geopperde bezwaren te ondervangen. Als een tweede Kokadorus prijst hij zijn waar aan.