No. 2665 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 JUNI 1928 Uit de Natuur: Transatlantische vluchten door Dr. Jac. P. Thijsse ONZE Atlassen maken nog altijd een scherpe scheiding tusschen de Oudo en de Nieuwe Wereld. Doorgaans plaatsen ze het Oostelijk en het Westelijk Halfrond op verschillende bladen. Beel den ze de wereld als n geheel af, dan gebeurt dat meestal in Mercator's projectie met het gevolg dat de poölstreken uiteengerekt worden en Groenland onbereikbaar lijkt voor den Scandinaafschen zee schuimer. Tegenwoordig wordt het ons anders wel duidelijk gemaakt dat Ierland en Newfoundland niet zoo heel ver van elkaar liggen en zonder vee' spits vondigheid zouden we ze!fs Groenland wel tot de Oude Wereld kunnen rekenen. Lang voor Columbus toch heeft er verkeer bestaan tusschen dit witte land met den kleurigen naam en Scandinavië. Na Columbus zijn de Spaar sche Zee en de M oordzee de voornaamste uitgangspunten geworden voor het verkeer met Amerika, dat we tegenwoordig in onzen tijd van snelvarende stoombooten, trans atlantische kabels, radioverkeer, vliegtuigen, toch al lang niet rneer beschouwen als de andere wereld". In den laatsten tijd beginnen we ook in te zien. dat de Atlantische Oceaan geen onoverkomelijke moeilijkheden in den weg legt aan de vogels en dat ze onder bijzondere omstandigheden zelfs in groot aantal den overtocht kunnen volbrengen. Keeds sinds vele jaren weten we dat Amerikaansche vogels komen aanwaaien in Europa en wel het meest aan de kusten van Groot Brittanniëen Ier land. Dank zij de methode van het vogelringen be ginnen we daar al meer en meer nauwkeurige ge gevens over te verkrijgen. Dat vogelringen is het eerst gedaan in Europa, in Denemarken door Mortensen, lateP op groote schaal door Thienemann in Kossitten, daarna in Engeland door Witherby en door de L'niversity of Aberdoen, in Holland door het Leidsch Museum onder leiding van Prof. van Oort. In Amerika wordt ,.birdbanding" buiten gewoon vlijtig beoefend en daar zijn we heel blij mee. Men maakt er daar vooral werk van om ge ringde vogels, die gevangen zijn, telkens weer los te laten, en ook, om niet alleen zooals in Europa. meestal gebeurt de jonge vogeis te ringen op het nest. maar ook om met allerlei vernuftige vallen op alle tijden van het jaar vogels te vangen en. te ringen. Deze verbeterde vangmethoden maken den onderzoeker onafhankelijk van het altijd toch bedenkelijke schietgeweer. Het is te hopen, dat . ook Nederlandsche onderzoekers dezen aangenamen, nuttigen en belangrijken vorm van vogelvangst zullen gaan beoefenen. Het kaartje dat ik uit British Birds van Juni 192S heb nageteekend en met een enkel gegeven aangevuld, geeft eenige resultaten van deze ringnmthode te zien. De record vlieger is do kokmeeuw, die het van Liossitten weet te brengen tot VeraCruz. Normaal had hij niet verder behoeven te gaan dan Nederland of het Kanaal, maar hij is daar in Mexico beland, de hemel weet langs welke doolwegen. hoogstwaarschijnlijk wel via Marocco en de Azoren. Hij vindt een tegenhanger in het Vischdiefje, dat van Maine terecht kwam aan den mond van den Niger. Vrij gewoon lijkt het dat Smienten trekken van IJsland naai' Cape Cod, maai1 minder doelmatig lijkt die trek van. drieteenmeeuwen van do Farne-elianden naar New-Foundlarul en Labrador. Nu zijn deze transatlantische vliegers allemaal watervogels met zwemvoeten en in staat om langen tijd te rusten aan de wateroppervlakte. Ook kun nen ze zich op zee van voedsel voorzien, vooral wanneer ze in den golfstroom geschikte wiermassa's aantreffen met al het merkwaardige leven dat daarbij behoort. Maar nu ziet ge ook, dat in Bonavista op NewFoundland een kievit arriveert, afkomstig uit Engeland, uit Cumberland, en wel omstreeks den kortsten dag van het jaar 1927. Hij was geen eenling, maar behoorde tot een grooten troep, die in de derde en vierde week van December op ver schillende plaatsen de kust bereikte tusschen d.e Oostpunt van Labrador en het zuiden van NewFoundland. Sommige berichten spreken van ..duizenden" kieviten, maar als zoo'n bericht komt van den bedicnaar van den misthoorn, d.'in mogen we dat aantal wel wat minder nemen, al hoeft er ook niet een nulletje af. Blijkbaar hebben we hier te doen met een van de zeer goed te begrijpen trekbewegirigen die het. gevolg zijn van plotseling optredend streng winter weer, of zeer ruw weer met lage temperatuur in. het voorjaar. Die vogels overwinterden pleiziorig langs de lorsche Zee (misschien ook langs de Noord zee), toen plotseling al het land bevroor en in zoo'n. geval trekken ze dan naar het milde Zuidwest lerland. Er woei een fiksche Oostenwind met een snelheid va.n ongeveer honderd kilometer per uur. Kieviten beginnen in den regel te trekken in den voornacht en nu schijnen deze vluchtelingen in het duister hun doel voorbijgestreefd te zijn en voort gaande in dezelfde richting kwamen ze na een vlucht van wellicht iets meer dan twintig uren uitgeput en uitgehongerd op het Amerikaansche strand. Daar troffen ze gelukkig beter weer en. konden dus weer eenigszins op hun verhaal komen, maar na een week werd het weer ruw en koud en togen ze weer westwaarts niet wetend, dat ze in Amerika waren en dat in het Westen nu niet de warme Atlantische Oceaan maar het koude Canada, hen wachtte. De heele troep is dan ook te grond'.* gegaan, de laatste levende kieviet werd gezien op 15 Januari en wel bij Bonavista, het station van aankomst. Bird-Lore, het orgaan van de Amerikaansche Vogtlbeschermings-vereenigingen, de Audubon Societies, had zich al blij gemaakt en de hoop uit gesproken dat de nijvere landman in Canada ecu waardevollen bondgenoot zou krijgen, indien als buitenkansje de kieviten den winter /.ouden door staan en dan in Canada zouden blijven bloeden. Dat is nu niet gebeurd en al waren ze blijven leven, dat zouden ze in Maart toch wel weggetrokken zijn. Waarheen, dat durf ik niet. te zeggen. Het is ook niet zeker dat al die kieviten af komstig waren uit Noord Engeland en Zuid Schot land. Tegelijk toch met dit Amerikaansch avontuur zijn in .Ierland negen kieviten gevangen, die in Cumberland waren geringd. De Cumberlandsche troep is dus waarschijnlijk wél veilig beland in liet milder kwartier, maar het kan best gebeurd zijn dat n of meer hunner zich aangesloten heb ben bij een anderen troep, die van de Noordzee kwam of zelfs uit Nederland. Deze veronderstelling is wel geheel en al ongegrond, maar het kan. geen kwaad, om ook even aan deze mogelijkheid te denken. Kn hoe meer vogels wc ringen, ook buiten den broedtijd, des te meer kans hebben wij om inzicht te krijgen in deze zoo boeiende gebeurtenis sen. En wat dreef dien lepelaar van ons naar de Azoren:' , ?^ DROSTE's TOFFEES ALTIJD WELKOM ZONDER EENIGEN BIJSMAAK KRONIEK Marinegcestdrift DE gunstig bekende verecniging Onze Vloot, heeft, als een rechtschapen vereeniging, dezer dagen weer haar algemeene vergadering gehouden te Arnhem, dat weliswaar niet aan zee ligt, docli daarom niet minder voor marinebelangen blaakt. leder weet, dat de vereeniging Onze Vloot indertijd door Vooraanstaande Personen werd opgericht om het geloot' en de zinkende belangstelling in de Ned.erlandsche Marine drijvende te houden. In het buitenland zijn ook van die vereenigingeii opgericht, met dezelfde pompbedoelingen, en zij geven van tijd tot tijd een pantserkruiser of een onderzeeër cadeau. Onze Vlootvereeniging is natuurlijk maar een klein pompje bij die andere vergeleken, en zij brengt het niet verder dan soms het geschenk van een vlag of een wekkerklokje in de longroom van een onzer dread-noughts. Men moet de goede be doeling op prijs stellen en het komt er overigens niet zoozeer op aan wat een vereeniging naar buiten uitwerkt, als zij van binnen maar ge/.ond is. En dat is de./.e ongetwijfeld. Elk jaar wordt een Jaar vergadering gebonden met een jaarverslag en een diner na. Er zijn dit jaar 150 belangstellenden in onze Marine bijgekomen en de vereeniging, zei do voorzitter. ..zou blijven voortgaan met te trachten te voorkomen, dat er nieuwe besluiten of maatrege len worden genomen, die naar haar oordeel gevaar lijk zijn voor de paraatheid der Marine". Dus actief genoeg ! Verder besloot men het volgend jaar te Kotterdam te vergaderen, om die stad ook wat te gunnen. Overwogen zal worden daaraan te verbinden een huldiging van. de nagedachtenis van. Piet Hein, het zij bij het standbeeld te Rotterdam, hetzij bij het. grat van den zeeheld te Delft. Hetzij een ..stille" Piet Hein of een ruide. Waarom men in den rijken schat onzer beschik bare doode vlootvoogden juist dezen Piet uitkiest, vooral befaamd, wijl hij het land aan zooveel blin kende schijven hielp, is wel duidelijk. Dat helden feit is dan juist 300 jaar geleden. Gewis zijn tiet juist deze schijven, die op de geestdrift voor onze maiine moeten werken, alsof dat t'ortuintje ons nog wel eens kon toevallen, als wij maar een heusche vloot hadden. Men kan niet ander.-; zeggen, dan dat de Vlootheeren tact bezitten zij 't ook weinig humor. Maar zij zijn ten andere ook eigenlijk niet oorlogzuehtig, enkel verzot op d; traditie en vooral bedoelend werkverschaffing in vredestijd. Men sch'jnt verder in onderhandeling met de Ver. voor Volkenbond en Vrede om eeu fusie tot stand, te brengen ter besparing van bureau en exploitatiekosten. De Volkenbondsbond zou voor 70 pCt. haar leden in de Vereeniging On/e Moot inbrengen, maar overigens zouden zij kas en beginselen zusterlijk en gelijkelijk samendeelen en wederkeerig voor elkaar propaganda maken. Wij wachten met belangstelling de gevolgen dezer com binatie at'. F. C. MODERNE KLOKKEN in speciale uitvoering A, D. SPILLNER Vijzelstraat 83 AMSTERDAM