DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 JULI 1928 AANTEEKENINGEN Binnenland "V Rotterdam is in rouw gedompeld, on-verwachts. Haar burgemeester, Mr. Dr. J. Wijtema, «ïein alle kringen van de bevolking van Nederland's tweede koopmans stad zeer geziene magistraat, is deze week op 57 jarigen leeftijd overleden. Sedert 1923 was Dr. Wijtemaburgemeester van de Maasstad; daar voor kende de Dordtenaren hem als hun, ge waar deerden, burgerva der, die alle krach ten, inspande om zijn stad tot bloei te brengen.Zijn groote gaven, gepaard aan beminnelijk en welwillend optre den tegenover hen, die diensten vroe gen of aanboden, Ikon hij echter eerst ontplooien toen hij tot het ambt vanhoogsten bestuurder van Rotterdam werd geroepen. Hij heeft als zoodanig veel en goed werk verricht. Mr. Dr. J. Wijtema Buitenland Venizelos heeft onmiddellijk nadat hij eindelijk -weer als Premier in Griekenland is opgetreden Slaten merken, dat hij van zins is om, gelijk eertijds, -.zich 4u°htig te doen gelden. Het zittend Parlement jnoest naar huis, terwijl de verkiezingen voor een nieuwen Raad Boulèvolgens het aloude districten- en meerderheidsstelsel dienen te geschieden. Daartoe was wijziging noodig van de bestaande kieswet, die immers het evenredigheidssysteem kent. In een land, waar men zich bezwaard zou gevoelen door elke afwijking van den Z'echten ??constitutioneelen weg, zou voor zulk een wijziging ??de medewerking van den wetgever onontbeerlijk .geweest zijn, doch in Griekenland neemt men het niet altijd zoo nauw met wat al dan niet consti tutioneel is. Vandaar, dat Venizelos er geen been in zag door middel van een besluit in stee van een wet aan de E.V. een einde te doen maken en het meerderheidsstelsel, in eere te laten herstellen dat meer waarborgen voor een vast aaneengesloten meerderheidscombinatie in de straks samen te rstelleu volksvertegenwoordiging biedt. Een Grieksche Mussolini dus? Neen, hem aldus te kenschetsen ware, geloof ik, onjuist, want ten slotte was tot dusverre de dictatuur als zoodanig in de oogen van een man als Venizelos geenszins je ?ware. Slechts bij wijze van noodmaatregel schuift j even Grondwet en wet ter zijde, om aanstonds, -als een goed liberaal zich zooveel mogelijk aan de «constitutie te houden. Trouwens, wat de Kamer ontbinding betreft, is er allerminst iets geschied, ?dat in strijd met de Grondwet zou zijn, want wel verlangt deze de instemming van den Senaat ««venals dit in Frankrijk het geval is voor een besluit tot ontbinding van de Boulè, maar nu er nog geen Senaat is gold hier het oude voorschrift, «dat een dergelijke beslissing alleen in handen lag van het staatshoofd, bijgestaan door zijn verant woordelijke Ministers. De grondwettelijk voorgeschreven Senaat, die Sn meer dan een opzicht als een geduchtenconcurrent voor den President te beschouwen zou zijn, aange?zien diens macht door het bestaan van dat college ?meer aan banden gelegd zou worden, bestaat tot ?heden toe nog maar uitsluitend op papier en het ?zou best kunnen zijn, dat er nog aardig wat tijd "mee heenging, eer hij werkelijkheid zou worden, ?o.m. omdat menigeen (waaronder ook de President -der republiek) allerminst gesteld is op het in het bleven roepen van een Tweede Kamer naast de .Boulè. Het stoute stuk van den Griekschen Premier om ?door middel van een simpel besluit bij de onder zijn bewind te houden verkiezingen het meerderheidskiesstelsel weer te laten fungeeren, verschaft Colijn's beproeving Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek OOKTFRED:JROESKE ZANOBLAD - SICAREN 8 enIO cis. natuurlijk prachtig materiaal voor de electorale campagne aan zijn tegenstanders. Dezen zullen niet nalaten om te probeeren de kiezers er van te overtuigen, dat zij onmiddellijk een einde dienen te maken aan de heerschappij van den tyran Venizelos, die van zijn kant natuurlijk het noodige in het werk zal stellen om de burgerij er van te doordringen, dat hij, aan wien Griekenland veel te danken heeft gehad, sinds hij de rol van. bevrijder van Kreta verwisselde met die van Helleensch staatsman, de figuur is, die er in zal slagen de Grieksche staatkunde in betere banen te leiden. Venizelos hoefde het Premierschap waarlijk niet moer te zoeken om der wille van eigen roem en eer. En tenzij men zou wenschen aan te nemen, dat hem nog op dozen leeftijd do zucht naar macht parten gespeeld zou hebben, ligt de conclusie voor de hand, dat hij alleen weer op den voorgrond is gekomen, omdat hij den weg ziet, dien men te bewandelen zal hebbon ad majorem gloriam van het jonge Hellas. * * * Oostenrijk heeft zoo juist een ministerieele crisis, zij het op kleine schaal, achter den iug. De bekende voorman der Groot-Duitschers, Dr. Dinghofer, zag zich door zijn eigen partijgenooten, die samen met de Obristelijk-socialen (d.w.z. cl ricalen) en de Boerenpartij de Regeeringseoalitio vormen, genoodzaakt de portefeuille van Justitie neer te leggen, nu hij weigerde aan het Ilongaarsche verzoek tot uitlevering van Bela Kun te voldoen. Dr. Dinghofer kan iiu zonder dat er verder meer reden bestaat om hem hierover hard te vallen, den post van President van het Opperste Gerechtshof waarnemen. Vooral in liet linksche kamp had men zich indertijd zeer verontwaardigd getoond over de vereeniging dezer beide inderdaad niet wel te vereenigen functies. De ondergrond van het scherpe optreden van zijn partijgenooten tegen zijn, overigens geheel correcte, houding inzake de uitleveringskwestie is voor een deel gelegen in het verlangen om ook eens anderen aan ministerieel bod te laten komen en voorts de neiging der Groot-Duitschers om zich in de huidige coalitie te doen gelden en voorts, met het oog op hun kiezers, eens een stap te ondernemen, die daar inderdaad oen goeden indruk zal maken. Moer opwinding nog dan dozo portefeuille-crisis, veroorzaakte te Weenen do terugkeer van den Italiaanschen gezant, die sedert eonige maanden de hoofdstad verlaten had, nadat door Tyroolsche afgevaardigden aan het adres dor Italiaansche Regeering minder vriendelijke woorden gericht waren op grond van do behandeling; den zonen van Duitschen bloede en van Duitsche taal in ZuidTyrol aangedaan. Die afgevaardigden hebben hun woorden aller minst ingeslikt, doch de Bondskanselier Soipel heeft thans een verklaring in zeo gestuurd, welke Mussolini kon bevredigen. Daarin toch heet het. dat de heele kwestie van Zuid-Tyrol zuiver een cultureele angelegenheid is en van politiek stand punt bekeken louter een interne Italiaansche zaak. Natuurlijk is men in het betreffende gebied verre van aangenaam getroffen door dezen Canossagang van Monseigneur Seipel, doch wat wilt ge: Oostenrijk heeft behoefte aan buitenlandsche credieten, waarvoor het o.m. op de toestemming van Italiëaangewezen is. Welnu, die heeft het blijkbaar gekocht met behulp van Scipel's nederige verkla ring,al blijkt zulks niet openlijk.Elke in het vooruit zicht gestelde Italiaansche contrapraestatie is immers verre te zoeken. Met dat al dreigen de mensehen in Zuid-Tyrol de kinderen van de reke ning te worden. Als zij zich onderdrukt gevoelen en zich belemmerd zien in het uitloven van. eigen cultureele individualiteit, dan kan hun misschien tot troost strekken, dat /.ij dit lot dooien met allo Italiaansche burgers, die van het fascisme niet willen weten. De souvereiniteit der staten van hen, dio het. staatsgezag represeiiteeren, duldt geen terugdeinzen voor vrijheidsrechten dor indi viduen on zoo past oen behoorlijke bescherming van minderheden allerminst in het fascistisch Italië. Van ministerieele crisissen gesproken, zij hier terloops in herinnering gebracht, dat er in de afgeloopen week op eenmaal in Mussolini's Kabinet iets aan de hand is geweest. Niet alleen do Minister van Onderwijs, maar ook zijn eens zoo luidruchtig geprezen collega van Financiën, Graaf Volpi, die er o.m. in geslaagd was het schuldenprobleem met Engeland on de Vereenigde Staten tot een oplossing te brengen, eu dio de Lire had weten te stabiliseeren, hebben hun portefeuilles neergelegd. De verklaring van deze gebeurtenissen zal men wel licht moeten zoeken in hot verlangen om volbloed fascisten, die al lang azen op een Ministerspost en die wel een;; gevaarlijk ongeduldig zouden kunnen worden, tot rust te brongen. 1. 2. s INHOUD: Prof. Mr. D, Simons, Moraliteit ca/enpraktijk. Dr. H. W. van Loon, Amerik. kiezing. in de advo PresidentsverColijn's 9. 10. 11. 12. 13. 15. 16. 17 19. 20. beproeving, A. H. Meeriim Terwogt, Olymp. Spelen. Mr. M. F. Hennus, Schilderkunst L. J. Jorlaan, Romme en de nieuwe Revue. . jvi. r. neruius, scnnaerKunst ? daan, Romme en de nieuwe Revue. Dr. W. van Benmielen, Op zolder. Dr. Jac. P. Thijsse, Lepelaars Mr. Frans Coenen, Kroniek. Elis. M. Rogge, Voor Vrouwen. Stefan, Modebrieven uit Parijs. A. Plasschaert, Schilderkunst. D. V. H. Middendorp, Nieuwe Uitgaven. J j- LJ. v. n. /vucidendo.jj, ^tcuwe utigaven. Dr. J. Tielrooy, Fransche boeken?H. Midden dorp, Ned. boeken J. G. Sinia, In de Preanger. C. A. Klaasse, Beursspiegel. Dr. P, van Olst, Natuur- en techniek A. Defresne, Verzen. Uit het Klodschrift van Jantje Alida's croquante croquetjes, Melis Stoke, De gemeente neemt geen risico A. Thiry, Feuilleton: De Jennettebloem. Cel 2, Telefoontje Charivarius, Charivaria. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, De terugkeer van Venizelos.