Ne. 2668 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 JULI 1928 HOLLAND AMERIKA LIJN door G. A. Klaasse ZIJ die bij het bekijken van de cijfers der resultatenrekening dezer maatschappij het ?eerst het oog hebben laten vallen op het saldo der exploitatierekening moeten een gevoel van teleurstelling hebben gekregen. Dat saldo toch is ten opzichte van het vorige boekjaar teruggeloopen met eenige tonnen. Door die oppervlakkige beschouwing late men zich echter niet verleiden tot de conclusie dat dus de moeizaam verkregen ver betering der exploitatieuitkomsten alweer is ge volgd door een reactie. In het saldo van exploitatieTekening dat ten vorigen jare op de winstrekening paraisseerde was n.l. begrepen oen bedrag groot circa IJ millioen gulden: winst behaald bij ver koop van een drietal stoomschepen. Het behoeft "wel geen betoog dat zulk een buitengewone -bate" niet op een exploitatierekening thuis hoort, indien deze tenminste een juist beeld moet geven van den gang van zaken. Ondanks de daling van het exploitatie-saldo uit dien hoofde steeg het batig slot van de winstrekening met ongeveer J millioen, o.m. tengevolge van de daling van de intrestlast. Ook de afschrijvingen, die volgens een vaste schaal plaats vinden, nemen een geringer bedrag in dan op de vorige jaarrekening. Houdt men rekening met de bijzondere bate in 1926 en beschouwt men de daling- van de afschrij vingen als niet tot exploitatieuitkomsten belioorend, dan is de slotsom, dat het bedrijf onge veer IJ millioen meer opleverde dan verleden jaar. Zoodat thans de kosten gedekt worden en de afschrijvingen tenvolle uit de resultaten .kunnen worden bestreden. * * * Maar overmatig zijn de uitkomsten nog aller minst. Het saldo van de winstrekening dat overigens wordt bestemd tot vorming van e-e;n speciale reserve voor bouwkeistengarantie der .Statendam ad emgeveer 6 ton vertegenwoordigt niet meer dan ruim 2 pCt. van he;t aandeelen kapitaal. Vergelijkt men dit e;ijfer met de voor laatste jaren dan spreekt daaruit wel een voor'lütgang. Zoo was er in 1925 neig een ve-rliessaldo van circa 4 J millioen. Maar in vergelijking met -de resultaten van vroegere jaren is de indruk van de huidige cijfers alles behalve bevredigend. Nu hoeft men een winst van me-er dan 20 millioen gulden, zooals die in het hoogconjunctuurjaav 1919 werd gemaakt, niet als voorbeeld te nemen. maar ook de meer normale jaren vertoonen een veel gunstiger cijfer. Trouwens de beste verge lijkingsbasis is wel het winstcijfer van zuster maatschappijen, die zich op ongeveer gelijk terrein bewegen. Ik noem daarvan b.v. de Hamburg Amerika Packctfahrt A.G., de Norddeutsche Lloyd en andere, die alle weer behoorlijke divi?denden uitkeeren. De H.A.P.A.G. maakte in 1927 bij een vloot van nagenoeg een millioen ton een winst van ruim 12 millioen mark. De; Holland Amerika Lijn scoorde een resultaat van (j ton bij een vlootcapaciteit van 400.000 ton. Beziet men ?de winstcijfers ten opzichte van de grootte van liet kapitaal dan blijkt al evenzeer een wanproportie te bestaan. * * * Waarom die voorspoed bij de H.A.P.A.G. en «die noodlijdendheid bij de H.A.T/.? in elk verslag van laatstgenoemde maatschappij treft m-jn wee-r «en jeremiade aan over de Duitsche voorkeur? tarieven op de spoorwegen, waardemr Duitsche havens worden bevoordeeld tenkoste van Heillandsche. De juistheid van die stelling valt, niet te ontkennen. Maar Hollandscha schepen kunnen toch vreemde havens aandoen. Heeft niet b.v. de; Nederland een geregelde i dienst van Hamburg on Bremen uit, evenals van Amsterdam? En al stuitte dat op bezwa,ron. elke onderneming heeft toch moeilijkheden door verschuiving van be hoeften te overwinnen. Wordt in e;e-n bepaaldo richting de afzet be;ïnv]e>ed, dan moet men e;lde-rs emplooi vinden. »?, Een tweede strop veior ele Maatschappij is geweest: de sterke vermindering van he;t omigratieverkeer naar Amerika, waarop zij zich speciaal had ingericht. De; wetgeving in ele; Ver. Staten eip dat punt heeft e-en streep ele ie ir haar rekening gehaald, en destijds waardevol materiaal eip n .slag gedegradeerd. Maar van die- tegenslag hebben .alle andere op Amerika varende maatschappijen te lijden. Ook hier geldt het devies: verzet de bakens wanneer het getij verloopt. En hier komen wij eigenlijk tot het kardinale punt. In de hoog conjunctuur die voor eenige jaren heerschte heeft de maatschappij zich wat te sterk georiënteerd in de richting van hot vrachtvervoer. De depressie welke noodwendig op de hausse moest volgen bracht haar derhalve een gevoeli -e slag toe. Kn de eenige weg om het verloren terrein in te halen n.l. het aanpassen van de vloot aan de eischen van hot moderne luxe-passagierssnelvervoer, heeft men onbetreden gelaten. Dit verkeer is snel toe genomen. Maar slechts die maatschappijen hebben zich een overwegend aandeel daarin kunnen ver werven, die voortdurend hebben voldaan aan de stijgende eischen voor het meest geraffineerde comfort aan boord. Steeds luxueuser, comfor tabeler en vooral ook sneller zijn da transatlan tische booten geworden. Voortdurend werden nieuwe schepen in de vaart gebracht. Bij de U.A.L. niet. En dat heeft haar een groot deel van het passagiersvervoer gekost. De reiziger die ge steld is op een gemakkelijke reis (en vooral oj> een goede keuken), maar aan snel transport minder h'e:ht kan bij do II.A.L. uitstekend te.'e-eht. Maai' de schier overdreven c nnfort en snelheid die sommige maatschappijen inrichten ten gerieve der passagiers, die het nu eenmaal verlangen, vindt men bij haar niet. Want het bouwprogram is sedert geruimen tijd stopgezet. * * * Natuurlijk moet niet uit het oog worden ver loren dat makkelijker een oorzaak van het kwaad is aan te wijzen dan een remedie. In de jaren van doorloopend deficit en zeer krappe kaspositie was nieuwbouw practisch onmogelijk, indien niet bij zondere maatregelen te dien einde zouden worden getroffen. Kapitaal-omissie was onmogelijk on ook de uitgifte van obligatiën zou op groote bezwaren gestuit zijn. Bij een kapitaal van 25 millioen, heeft de H.A.L. toch reeds 30 millioen obligatiën te haren laste uitstaan. De Duitsche maatschappijen zijn te dien aanzien in aanzienlijke mate ge-rugsteund n door den oorlog n door de inflatie. De eerste ontnam haar veel oude schepen, die werden vervangen door moderner ingerichte typen. De inflatie was een aanleiding om liet kapitaal te reduceeren en oen grondige financioelo saneering door te voeren. Als vanzelf werd daardoor een goede ondergrond geschapen om voort t (i bouwen in de richting die de veranderde omstandigheden wenschelijk maakten, l >c l lollandsehe maatschappij kwam daartoe veel minder gauw. Maar toch ware het wellicht boter geweest indien men ook hier het mes er had ingezet,. De omstandigheden maakten een omwenteling in de bedrijfspolitiek noodzakelijk. Kn die omwenteling was practisch sle.ehts uitvoerbaar door operatief ingrijpen. En in de baissejaren van voorheen zou zulk oen operatie niet eens zulk een opzien gebaard heb bon. Thans zal men er veel minder toe komen. De maat schappij zit nu met een vloot die bezwaarlijk loonend geëxploiteerd kan worden. En van het nieuwe mailschip de Statendam, die is ingebracht in een daarvoor opgelicht (s vennootschap, geldt dat tot op zekere hoogte ook. Dit schip voldoet wel aan moderne eischen, maai' is bijzonder duur. * * * Toch is waarschijnlijk het woelen ipne-men van de nieuwbouw de eenige weg' om er weer bovenop te; komen. Blijkens recente mededeelingen van de Directie schijnt men dan ook plannen in die richting te koesteren. Do liquiditoitspositie is ge lukkig verbeterd. Maar het blijft de vraag of '/.onder het aantrekken van nieuw kapitaal noemciiswaarde resultaten bereikt kunnen worden. In elk geval wordt de afschrijving thans verdiend. Daar tegenover staat aan de i andere ? kant el;:,t dit jaar do aflossing op de obligatiolooning met l i milHo'.'ti jaarlijks aanvangt. Maar wanneer de ont wikkeling op de vrjichtcnmarkt - die er iiitusschen iiie't erg hoopvol uitziet niet dn resul taten weer te zeer drukken kan toch jaarlijks circa :i millioen beschikbaar komen. De maat schappij make' zich die gelden tenutte. Wanneer do haastige; zakenman zich weer de gewoonte oigon. ina.akt eon schip va,i; de ll<»l!a,ndAinerika lijn te kiezen, 011 wanneer men ginds. met, d;- dienstregeling in do hand (?het is er oen ingeworteld hanelelsge-bruik er zelfs de krant voor <)]> te slaan - -) zijn brie-ve-nimiil niet im-or adres seert )"'>' Oliini/iii' of Mdiirt'liinia. maar por IIuil. Am. /.., -- dan zal liet blijken, dat de opgevoerde oxploitatiesnollioid leidt tot opgevoerde e-xploitatiowinston. BEURSSPIEGEL Donderdag 19 Juli REDERT korten tijd neemt de ontwikkeling . op de internationale geldmarkten aller aan dacht weer in beslag. De beweging heeft haar oorsprong gevonden in de Vereonigde Staten. Voor enkele maanden word daar het disconto der reservebanken verhoogd, nadat jarenlang de geldronte zeer laag was geweest'. Kn sedert die verhooging heeft voortdurend de vrees voor een hernieuwde ver hooging bestaan, die nu voor enkele dagen, voor zoover althans de voornaamste resorvebanken betreft, in werkelijkheid is omgezet. Intusschen hebben wij in New-York callronte van zelfs 10 pCt. beleefd. De aanleiding tot den jongsten maatregel van de roservebanken, waarnaar men natuurlijk in hoofdzaak moet gissen, schijnt wel tweeërlei te zijn. Voor de Xow-Yorksche is de politiek van remeverhooging een middel geweest om de specu latie aan de effectenbeurs te beperken. Reeds lang werden daartoe stappen gedaan. De vorige! ver hooging had ook hetzelfde; doel. Toen die niet afdoend bleek te zijn. we-rd actief op ele geldmarkt ingegrepen. Do Federal Reserve banken hebben te dien einde een uitstekenel middel, dat in Europa voel minder reou is. althans ve-e>l minder wordt toegepast. N.l. ele; pe>litie-k van aa,n- en verkoop van wisselmate;riaal eip ele eipen markt en van regeoringsobligatiën aan ele; effectenbeurs. Ken tweede motief voor ele rente;ve'rhe>e>ging zal waarschijnlijk te /oeken zijn in ele vejortelnrenele- e;n omvangrijke goudafvloeiingen, welke hot reservesystoom zich in den laatst en tijd heeft moeten getroosten. Dit argumemt geldt moor voeir het gohoele systeem. * * * De rentestijging in de1 V.S. heeft in Europa haar invloed natuurlijk de.>e-n geleien. Reeels spe>e;elig begonnen Kure>pe-e-sehe> financieele instellingen te New-York op korten termijn gelden uit te /etten. hetzij eip de callmarkt, hetzij op ele; discoiitemiarkt. Amerikaaiische banken veri'uimelen hare kaspositie eloeir wissels af te geven e>p Kuropoesche in het bij/onder Engolse'he relaties. Oiulor eleii invloed van elie; beide bewegingen treik ele' geld markt' in Europa aan. 'Kn zeieielra binnen afzie-nbaren tijel ele; rembemrsacceptoii te'r financiering van graan- en katoe-nversehepiiigon hier tor markt komen, inplaats van in New-Yeirk, /;i,l die' ver houding neig we;l verscherpt weirele-n. Te l ,onele>n sfe'e'g elo partie'iilieTe' disceniteivoe-t boven ele l p('t., e-en niveau waai- be-noden hot zich nu al ge'ruime'ii tijd had bewogen. '.Maar dosemdaiiks is men in financieele kringen te Londe-n vrij algemoe-n van me'oning ela,t venn'leiopig ge-en verliooging vu,n ele; bankroiite; te' verwachten is. In de; a,t'ge-loope-n maande-n he-cit ele- Olel Lady haai' ge>udve>orvaad aanzienlijk kunnen ve>rgre>of e'ii. zoodat, mocht onvei'heiopt wee-r e-e-ii afvleieiing dreigen, zij zich dat zonele-r be-zwaar kan laten we-lge;v;i,llon. Onzeplaatselijke disoontemiarkt is natuurlijk e-ve-iimin ge-lie-e'l onaangepast ge-ble-ve-n. maar belangrijk was ele- invloed teit nu ten' nog nie-t. De; valutamarkt hoeft zich in.dat verband aller/.onde-rlingst'gedragen. * * * De; olieproduconton schijnen het: alle- Me-iise'hen werden Brüele-r, teie-h \ve;l meer e;ii moe-r te- wille-n preipageeren. Al is ele hoi'make-rij neig wat links, on al e>nt breekt hot, nie;t aan ele; traelit ieme-e-le- spe-lle-tjes van aantrekken en afstoeite-n. krijgt, me'ii teie-h moe-r e-n moor ele-ti indruk ela,t ele' ve-rlumeling nogal vleit. Waarom ook nie-t? De- be-trokkon partije-n /.uilen teit ele- slotsom ge-kome-ii zijn dat ele-/,e- preliminaire teie-naeloring ueioel/.ake-lijk is eim li;-t : soiel umse-hlunge-n Millionon in elo prae-fijk te- kunnen brengen. Al zijn elan ele millioeiien hie-r wat moe-r mate-rialistise'h opgevat. Ken int e-rnat ie>nale- ee>nfe-roiit ie> schijnt op handen. Kn ele- Me-elwa,y Oil Storage-. ele- maat schappij elie- el.e- Hussische- eilie- iu Enge-lanel bracht, he-e'ft ope-nlijk verklaard te zullen aanvangen nie-t e-e-n fonelsvorming tot se'haelo\ e'i'gooding \an elo be-steile'iien. Dus toe-h. . . . ' * * * In do rubber .se-hijnt wat moe-r muziek te- komen. Do se-hrik van elo rest rie-t io-.'i l'se-hat'fing is wat bekoe-ld, on elo aaiihoude-nele- daling van don LoneloiLse-iioii vooiTa.ael is een verheugend ve-rse-hijnse-1. Voegt men elaaraüii too e-on t e-riigginig van ele'ii uitvoer van bi-volkingsrubbe-r. on e-e-n ve-rgroot ing van hot ve-rl.ruik in elo V .S. elan ka.u ele' markt. wollioht rijp zijn voor eon \\a,t gnnstige-r stemming. .Maar men ve-rge-te- nie-1 dat in ve-rhemeling tot el" pi-eieliie-tsprijs ele- ;i:i neli-i-Ie-n nog re-lat ie-l' to lieiog staan. ('. K.