DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 21 JULI 1928 No. 266$ AANTEEKENINGEN V Secretaris van Staat Kellogg is den Koning te rijk. Op zijn. uitnoodiging om een verdrag tot uitbanning van den oorlog aan te gaan, stroomt het thans gunstige antwoorden binnen te Washington. Ook de sta'tea, die aanvankelijk ee.n wat gereser veerde houding hadden aangenomen, hebben meegedeeld, dat men op hen kan rekenen. Nu zijn ongetwijfeld de bezwaren, die er aanvankelijk te Parijs, en in zeker opzicht eveneens te Londen gekoesterd waren, grootendeels uit den weg ge ruimd. Zeker, de artikelen van het ontwerp-verdrag, zooals dat op 13 April uit Amerika in zee ging, liet men ongewijzigd. Deze houden alleen de simpele verklaring in, dat de verdragsluitende partijen het toevluchtnemen tot oorlog, ten einde internationale geschillen op te lossen, veroordeelen, dat zij van dit middel als instrument van nationale politiek in hun onderlinge betrekkingen afzien en dat zij overeenkomen alle mogelijke geschillen, van welken aard en welken oorsprong ook, die er ooit tusschen hen mochten rijzen, uitshlitend door vreedzame middelen te zullen regelen. Men zal zich wellicht herinneren, dat in Frank rijk, waar ruim een jaar geleden het initiatief tot een tractaat ter uitbanning van den oorlog onder nomen werd doch dat betrof toen alleen een overeenkomst tusschen de Fransche en de NoordAmerikaansche republiek onmiddellijk, nadat Kellogg op een multilateraal verdrag had aan gestuurd, allerlei moeilijkheden gemaakt werden. *Het Volkenbondshandvest, Locarno, het recht tot zelfverdediging, zoo gaf de Quai d'Orsay te kennen, dwingen ons in geval van een veelzijdig tractaat tot reserves en ook (doch dit laatste werd slechts fluisterend opgemerkt) bepaalde garantieverplich tingen, die we met name tegenover Polen en de Kleine Entente, op ons genomen hebben. Zoo begon Parijs, toen het Washington ernst scheen te zijn om het in den ban doen van het zgn. recht tot oorlog algemeen te laten aanvaarden, terug te ^krabbelen. Kellogg liet zich hierdoor niet van den wijs brengen, hij ging kalm zijns weegs en ver raste de wereld in April van dit jaar met het voor stel, waarvan zooeven de inhoud in korte trekken is weergegeven. Behalve de Fransche Regeering bleek ook het Britsche Kabinet eenigemiate te aarzelen. Hoor eens, om je voor goed te binden niet tot oorlog over te gaan, is toch wel heel veel gevergd van een voorzichtigen Britschen conser vatieven staatsman, die er nu eenmaal niet erg op gesteld is zich vandaag aan den dag, ten aanzien van wie weet welke situaties, die zich op een of ander oogenblik eens kunnen voordoen, vast te leggen. En dan, als gij het hebt over het oorlogsverbod als instrument van nationale politiek, dan wilt ge natuurlijk wel zoo goed wezen er aan te denken, dat er zekere gebieden in de wereld zijn (Egypte, Irak), die formeel niet tot het Britsche Rijk behooren, maar welke ons toch zoozeer ter harte gaan, dat wij nooit of te nimmer eeiiige bemoeiing daarmee, van wien ook, zouden dulden, dat dus bijv. aanranding daarvan ons tot .... zelfverdedi ging zou nopen". Zoo ongeveer redeneerde Chamberlain, die bovendien in zijn beduchtheid voor algemeen ver plichte arbitrage of rechtspraak, wat n.l. het on misbaar complement van het in den ban doen van het recht tot den oorlog zal moeten zijn, neiging gevoelde om zeker terrein nog eens als uitsluitend voor het Britscho Rijk gereserveerd af te bakenen ! In hoeverre nu is er, zonder dat de artikelen van het ontwerp-verdrag verandering ondergingen, toch aan de hier aangestipte bezwaren in belangrijke mate tegemoet gekomen? liet antwoord op deze vraag vindt men in de jongste nota door Kellogg ter nadere weerlegging van die bezwaren gepubli ceerd. Daarin toch toonde hij aan. dat van strijd met de bepalingen van het Volkenbondshandvest geen kwestie is, aangezien de Volkenbond zijn leden tenslotte niet de verplichting oplegt ten oorlog te gaan, dat Locarno geenszins een belemmering hoeft te wezen, omdat de Locamist tegen wien, wegens schending van de door hem aangega.ne verplichtingen, met wapengeweld zou worden opgetreden, zich dan toch eerst zou moeten hebben schuldig gemaakt aan een daad, die een schending van het verdrag tot uitbanning van den oorlog zou zijn. En wanneer een der ondorteekenaars van het Kellogg-tractaat zijn boekje te buiten gaat, houdt voor de rest het in dit verdrag bepaalde automatisch op te gelden, dus dan kan men zulk een staat-misdadiger wel degelijk met behulp van den sterken arm more j" leeren. Na deze toelichting van den Amerikaanschen Secretaris van Staat, die hier voorts nog aan toevoegde, dat uit den aard der zaak het recht tot zelfverdediging in vollen omgang blijft bestaan, kon Briand met een gerust hart het jawoord uit spreken en met hem konden zulks allen doen, die in een soortgelijke positie als Frankrijk verkeeren. Terwijl deze aanteekeningen ter perse gaan, is nog niet bekend in welken vorm Engeland heeft medegedeeld, dat het eveneens van de partij zal wezen. Het ligt intusschen voor de hand, dat het aan een toespeling op de specifiek Britsche belangen waarvan hierboven gewag gemaakt is, niet zal ontbreken. Menigeen zal zich wellicht afvragen, of, gezien juist de verschillende reserves, die er tenslotte toch in het oog gehouden moeten worden, het heele verdrag nog groote waarde heeft. Als men intusschen bedenkt, hoe bij deze overeenkomst het recht tot den oorlog, dat door het Volkenbondshandvest wel in belangrijke mate aan banden gelegd was, maar geenszins opgeheven het Handvest Iaat nog tal van gaatjes open, die het mogelijk maken oorlog te voeren, zonder dat men daarmee volken rechtelijk iets ongeoorloofds doet nu wordt afgeschaft, als men dan verder overweegt, hoe langs dezen weg eindelijk de Vereenigde Staten het hunne willen doen ten einde door samenwerking met anderen den vrede tusschen de volkeren te helpen verzekeren, dan valt het groote belang van dit gebeuren niet te ontkennen. ITet in werking treden van het tractaat tot uitbanning van den oorlog als rechtsmiddel zal echter terstond door twee andere maatregelen van niet te onderschatten beteekenis gevolgd moeten worden, willen de volkeren toonen. dat het hun ernst js met dezen stap. Vermindering van bewapening op grooten schaal mag nu niet langer achterwege blijven en voorts zal men de Voreenigde Staten voorop het rioodige moeten doen om tot een deugdelijke. algemeen werkende procedure voor hot oplossen van geschillen langs vreedzamen weg te komen. Bestaat er voor dit nieuwe verdrag begrijpelijker wijze in broeden kring bijzondere belangstelling, ook oude verdragen trekken weer pens de aandacht. En wol de zgn. eenzijdige verdragen, in het midden van de vorige eeuw door do verschillende groot o on kleinere mogendheden mot China gesloten, dat zich toon moest laten welgevallen, dat het in eigen huis niet zoo baas kon zijn als met die Wostorsche lauden het geval is. Ingevolge die trad aten vallen de vreemdelingen in het Chinoesche Rijk niet onder de Chineescho jurisdictie; zij genieten zgn. extra-territorialiteitsreehteu, voor hen geldt do consulaire rechtspleging. Mot andere inperkingen van de Chineesche souvereiniteit de aanwezig heid van vreemde troepen op China's bodem, liet gemis van volledig eigen behoor over de rijksinkomsteri, die immers voor een deo) direkt dienst doen ter kwijting van China's schulden aan de Westersche staten zijn do ongelijke of eenzijdige tractaton don nationalisten uit den aard der zaak altijd oen doorn in hot oog geweest. Vooral ook het feit, dat China aan die tractaton vast zit, zoolang do wederpartijen zulks willen, aangezien deze alloen hot recht tot opzegging bezitten, heeft meer en. meer wrevel veroorzaakt on nu schijnt het geduld van Nanking, dat het heft in handen ge nomen heeft, uitgeput te zijn. Vandaar rto mededeoling aan de mogendheden iri kwestie, dat men genoeg hoeft van deze tractaten. dat herziening dient plaa,ts te vinden, onverschillig of de termijn voor opzegging, die bovendien slechts door de. anderen kan plaats vinden, aangebroken is of niet. Onverwachts komt deze stap geenszins. Van hun kant waren do landen in kwe.stie al bezig geweest. vooral sinds de conferentie van Washington, in l !)22 voorbereidende stappen te doen om een einde aan don ouden toestand te maken. Doch de chaos in het Chineesche Kijk had voltooing van den onder nomen arbeid verhinderd, (ielogenheid om de vereischte hervormingen, in rechtspleging, op het stuk van wetgeving, politie- en gevangeniswezen tot stand te brongen, die noodig werden geacht, eer men bereid was de extra-territoria liteitsrechten van de Westerlingen in China geheel eri al tot het verleden te doen behooren, om zich te vergenoegen mot precies de/.elfde rechtspositie, MOET CHAHDOH WHITE STAR die op hun beurt do Chineezen in de Westerschestaten genieten, is er niet geweest. Nanking heeft daar echter maling aan, het wil nu korte metten maken. liet schijnt, dat de eenzijdig bevoordeelde landen niet bereid zijn, onmiddellijk voor de ver langens van het nationalistische bewind te, zwichten. Of zij echter nog lang- hun verzet zullen kunnen volhouden, valt te betwijfelen, want de feiten zullen hen op don duur toch moeten dwingen mede te werken tot het laten verdwijnen der oude, ontegen zeggelijk verouderde, ongelijke verdragen. (iiolitti is niet meer. Met hem is oen der laatstevooraanstaande figuren uit het liberale kamp irt Italiëverdwenen. Voor den oorlog heeft hij m Italië's binnenlandsche politiek een groote rol gespeeld on herhaalde malen zag hij zich met het 7'remierschap vereerd. Nadat hij, aanhanger van hot drievoudig Verbond, gedurende; den wereldkrijg eerst aan populariteit heel wat had ingeboet door zijn vergeefsch verzot tegen deelneming van Italiëaan (Ion oorlog aan de zijde dor vijanden van de vroegere bondgenoot en Oostenrijk en Duitschland, zag hij zich in 1920 nogmaals niet do leiding der Regeering belast, maar hij bleek niet meer opgewassen tegen den chaos, die er toen in zijn land heerschte en bleef y.oowel tegen communis tische als tegen fascistische gewelddaden al te werkeloos. In Mei 1021 ruimde hij hot veld, en als dan di'fascisten naar Rome optrokken, behoort bij. (ot degenen, die het toenmalige bewind ad viseerden. voor de zwarthemden te wijken.. Eerst in 1!)21 brengt <le moord op den socialistische?! al'gevaai-digde Matteoti en de bedenkelijke rol door Mtissolini en de zijnen, in die aangelegenheid gespeeld, den ouden liberaal er toe zijn aanvankelijke houding van welwillende neutraliteit tegenover het fascis tisch bewind te verlaten voor een parlementaire oppositie. Xi.jn zwanen/.ang. een wa.nrdig protest. in het begin van dit jaar. tegen de door Mussolini doorgezette afschaffing van een vrijelijk geko/.eit. volksvertegenwoordiging, liet hem wel op y.i.jn best a,!s kampioen, voor de liberale geda.ehte. Het is de kracht van liet huidige regime, dat vandaagaandeii dag het liberalisme in Italiëzoo zwak is. dat hot althans niet schijnt te beschikken over leiders in staat om eenmaal het heft in handen te riemen. BERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMEN~VESTIGING IN DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DB FIRMA BATENBURG & FOLMER TE 'S-GRAVENHAGE,HuiJGENSPAEK22 TELEFOON 11030 EIGEN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos SPEC. BlNNENL. EN INTERN. TRANSPORTEN