Ko. 2669 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 JULI 1928 AANTEEKENINGEN V Van verwikkelingen met wetgevende vergade ringen kan men op een heel gemakkelijke manier afkomen. Je stuurt ze eenvoudig naar huis en 'werpt de Grondwet in. den prullemand. Dit stelsel as nu weer eens in Egypte toegepast, omdat de gematigde Kegeering geen kans ziet het klaar te spelen met het overwegende nationalistische Parle ment. Met kunst- en vliegwerk zal men tenslotte 'Op den duur een volksvertegenwoordiging in het laven moeten roepen. Kamer en Senaat zijn beide voor drie jaar naar huis gezonden van wie men ?dan de medewerking zal trachten los te krijgen voor een overeenkomst met Engeland, die nu een maal niet licht bereid zal zijn tot een regeling welke in de oogen van de onverzoenlijke Wafdpartij genade zou kunnen vinden. Inmiddels is het voor de heeren te Londen geenszins een aangename positie. Zeker, de inconstitutioiieele daad van Koning Foead en zijn Premier Mahmoed Pasja raakt de Engelsche Regeering niet, maar zoo licht kunnen de gevolgen van den staatsgreep zich ook doen gevoelen op een gebied, dat Downingstreet zich wél aantrekt. Als b.v. d" Wafd niet geweld gaat optreden en dus de veiligheid van de vreemde lingen gevaar komt te loopen, zit Engeland er ?onmiddellijk midden in. Dat is nu eenmaa' een uitvloeisel van de omstandigheid, dat de Engelschen, toen zij Egypte onafhankelijkheid schonken, ?daarbij zekere reserves ge-maakt hebben. Maar daar zonder zou er dan ook niet het geharrewar met d > nationalisten zijn ! * * * Duitsche zangers zoeken tev gelegenheid van het groole zangcrsfeest in Weenen ..anschlusz" bij süsze Wiener Madel. terwijl Oostenrijk anschlusz v.oekt bij Duitschland. In geestelijk opzicht moge, men daar al heel dichtbij zijn, er moge op wetgevend gebied een en ander van aansluiting merkbaar wezen, staatkund'g is het ideaal nog allerminst bereikt. Het gewin zou vermoedelijk voor de Oostenrijkers groot er zijn dan voor hun Duitsche broederen, want het kleine Oostenrijk kan er in ?zijn huidig*; gestalte en onder de huidige ver houdingen moeilijk komen. De buurstaten en Frankrijk vreezen echter allerlei bedenkelijke gevolgen van een aaneensluiting en zoo zal het vermoedelijk nog wel wat duren, eer de Volkenbondsraad van wien het, dank zij art. SI) van liet verdrag van Versailles, in dezen afhangt, er zijn zegen aan zal hechten. * * * In Rusland hangt de lamp \o.>:o.'er. Wel is inonze i gloeilampentijd deze kernachtige 'uitdrukking wat in onbruik geraakt, maar om aan te duiden dat men gindsch op dezen Vrijdagavond, ?op dezen vooi laatste-van-de-maand .,blut" is en nu op nieuwe middelen zint, is het gezegde toch ?zoo gek niet. Daarbij: het wijst op de olie. Inderdaad de olie is Rusland's laatste ros?source. En politiek gesproken d"r Sovjets laatste troef. E ntro f intusschen, die d/; So\jets op dit oogenblik gedwongen worden uit ba id"n te geven. -Om te kunnen doen inzien van hoe groot belang dit is. is het noodig eerst twee korte overzichten te geven <en de consequenties van deze beide verhaaltjes ie verbinden. Het eerste: de machtsmiddelen van de Sovjet Unie. Nu bedoelen wij alleen de, machtstuidd"lennaar-buiten; alleen die politieke of commercieele ?zaken waarmee de Unie zich tegenover d'' buiten wereld kan doen gelden. Die middelen zijn drie?erlei: het verwekken van politieke onrust, het verkoopen van graan, de uitvoer van petroleum. Het eerste kunnen we gevoegelijk buiten beschou wing laten. Mag China er de gevolgen van zien, Indiëdie bemerkt hebben als werkelijk maehts middel heeft het gefaald. De export vtin graan heeft gedurende eenige jaren geld in 't laatje gebracht en Kusland in staat gesteld buitenslands de noodige inkoopeii te doen. Maar ook dat is nu uit. De boeren hebben hun geld nooit gezien, weigeren de nieuwe oogst aan de steden af te leveren, en op dit oogenblik. dat in Kusland al het koren gedorscht wordt, zijn de ?Sovjets gedwongen in Rotterdam en Winnepeg tarwe te koopen om de boeren te imponeeren en ?de stadsbevolking van Moskou en Leningrad van brood te voorzien. Met de export van petroleum, die tegen zeer lage prijzen op de internationale markt werd ge sleten, ging het beter. Alleen de concurrentie ?zorgde er wel voor dat zij óók goedkoope olie zeer ruim deed vloeien. Het tweede over zicht: Het Russisch Staats petroleumbe ? drijf heeft indertijd zich zelf tot opvolger uitgeroepen van de zonder schadeloos stelling onteigende exondcriiemers. Die vroegere ondernemers roeren zich echter va-i tijd tot tijd en hebben in Parij? een soort centrale organi satie, die haar claims hoog houdt, Om even te stroo pen op het terrein van onze finaiicieele, medewerkers de lezer zal zich herin neren dat er om de distributie van de Russische olie een strijd gevoerd is (om het nu maar eens generaliseerend uit te dmkken) tusschen de twee grootste con cerns, de Amerikaansclie ..Standard" en de Britsch-Hollandsche ,,Shell'. De ge lukkige eerste, de ..Standard'', slaagde er werkelijk in, Russische olie t er markt te bren gen, de spijtige twee de, d" .,Shell", onder leiding va'i Dcterding, toond" zich veront waard'gd over deze i hand"] ingestolengoed en stelde zich op de bres voor de ex-eige naren, waar zoowel d" Standard als de Shell óók ond"r gore kend moeten word"n. Nu schijnt het wel vast te staan, dat er lussclien Standard en Shell steeds ; overleg geploegd werd. En ook. dat ei' een mo dus gezocht werd, waarop de Shell mee zou kunnen doen aan de distributie van Rus sische olie. lu onze financieele rubriek kan mende''." en volgende week leerrijke beschouwin gen over productie beperking en grondstofprij/.en is een feit. dat- m de product!' Het Communisme in Rusland (De Sovjet-repuUlek capituleert voorde sa nen'verking der olieconcerns) De lamp hangt voorover! naslaan. ' l fel en vooi'al in Amerika geneigd is van sommige grondstoften te ratioualiseeren en de prijzen Ie regelen. Of, in kwestie olie bewaren, prijzen opslaan. De Amorikaansche onderneming-en wenscben dat, d" Shell is er niet afkcering van.... en Rusland, dit do dubbeltjes zoo hard nood'g heeft, zou men. daar dan niet voor een regeling te vind"ii zijn:1 Natuurlijk '. Zoo laten zich de consequenties van beid*- uit wijdingen verbinden. ICii inderdaad schijnt d1; regeling s-evoudou te zijn. Kn \v<-l een regeling zooals Deterding y.icli die Wenseht1.'. ii.l. mét d" ex-eigenaren. Officieel bekend is er nog maar /.eer weinig, maav de groote oud-Russische petroleumkoningeii. '/.ooals l'itoef en Lianosow roeren zich geducht. Men neemt aari, dat de Amerikanen de leiding hebben in de organisatie, die nu d" Russische olie niet alleen ter markt brengt, maav ook exploiteeren zal, dat de Koninklijke er een gro >t aandeel in heeft en dat de schadeloosstelling aan de ex-eigenaren zal bestaan uit een ged"oltelijko vergoeding n een beseheiden aand"ol in liet Staatspetroloumbedrijf. (Men moet -/Ach dat Staats bedrijf dus ongeveer 7,00 voorstellen als de Deut sche Reichsbahn. waar ook het buitenland een sterke vertegenwoordiging in heeft.) In dit bestek kunnen wij de wereld-economische beteekenis van deze regeling (restrictie in belang rijke gebiod"U. hoogere prijzen, goede invloed op de koleiimarkt. slechte op de scheepvaart) verdei1 buiten beschouwing laten. Van meer belang voor ons is het feit dat de laatste Russische troef uu in buitenlandsche en ..kapitalistische" handen is gekomen. De personoerwij/.igingeii iu de leiding van het Sovjet-petroleumbedrijt' zijn daar bet bewijs voor. Men eoiieludeere bier uu niet te vlug uit, dat d" Sovjets bet moeten opgeven. Principiocl-eommuiiistisch hebben ze d- vlag moeten strijken, maar naar binnen toe hebtien ze op een moeilijk oogenblik de situatie gered en daarmee het voortbestaan van het staatsmonopnlie. Het achterlijke Rusland maakt een industria lisatie door. waarbij vergeleken het vroeg-\'ietoriaansche Kngeland een bewaarschool is. Want zelfs een agrarisch la-ui gaat iiionzc i ..gloeilampentijd" een Ainorikaansehe organisatie te gemoet. In Rusland sclirijdt d'-ze georganiseerde indus trialisatie langs d'-1 streng,- wegen van het staatsso -ialisme, van d" monopolie'*. Kn dat schuilt zoo te blijven. Het kan zijn. dal een regeling met de ..groote mogendheden" van 's werelds olie-velden in strijd is met communistische theorieën, liet kan ook zijn van niet. Maar het is een feit. dat de buiten wereld nu bela-ig heeft bij handhaving van tien toestand. Waarmee de Sovjets in het spel misschien een troef terugkrijgen.