No. 2669 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 JULI 1928 Uit de Natuur: Het nieuwe park door Dr. Jac. P. Thijsse MODERNE KLOKKEN in speciale uitvoering A. D. SPILLNER Vijzelstraat 83 AMSTERDAM OETKE zegt ergens, dat onzo wenschcii voorgevoelens zijn van de dingen, die zullen ge beuren. Dat lijkt wel een beetje heel erg optimis tisch, maar velen uwer zullen toch wol onder vonden hebben, dat de wijze dichter de waarheid sprak. Maar het moeten redelijke wenschoii zijn en dikwijls lijkt het ook noodig, dat je ze onver moeid en met klem uitspreekt. Nu is het alweer heel moeilijk, om een oordeel te vellen over de redelijkheid van een wensch. Heel veel van mijn wenschen, die ik in vervulling heb zien gaan, werden door mijn kornuiten voor onredelijk ge houden, ofschoon zo mij voorkwamen als de natuurlijkste zaak ter wereld. Zoo ging het ook een jaar of twintig geleden, toen ik in het Handelsblad in groote lijnen een plan aangaf voor een parken-gordel rondom Amsterdam. Een van mijn vrienden had de aardigheid om mij te schrijven, dat ik die artikels in de pen had moeten houden tot l April. In dat plan had ik ook opgenomen een park aan de Zuiderzee met het Nieuwe Diep als waterpartij en een park bij de Koenenmolen met het Karnemelksgat en het Nieuwe Meer. Welnu, het park aan de Zuiderzee schiet al aardig op en nu komen B. en W. ons verblijden met de voordracht tot het stichten van oen groot park aan het Nieuwe Meer, dat zich zal uitstrekken tot voorbij de Poel van Amstelveen, en daar zullen meer dan tien millioen guldens voor ter beschikking komen. Het zal een modern park worden, niet alleen een rij- en wandelpark", maar er zullen speelweiden komen en volkstuinen en allerlei ge legenheid om in de vrije lucht recreatie te vinden te land en te water. De plaats is goed gekozen en ook in de lijn der historie: een paar kilometers verder dan de Over toom, waar onze voorouders gingen schuitje varen, theetje drinken en zich vergasten aan zoete melk met room. Dat gaan we allemaal ook doen in ons Nieuwe Park en de aardbeien van Aalsmeer zullen er ook wel hun bestemming vinden. Het zal heel gemakkelijk te b reiken zijn, per trein, per boot, per autobus; trouwens, de nieuwe groote weg naar het vliegveld Schiphol leidt er midden door heen. Het zal komen te liggen in het Zuidwesten va.n de groote wereldstad, frisch op den zeewind, die bij ons meteen de heerschende is. Voorloopig be staat er geen gevaar, dat het zal worden ingebouwd, zooals dat gebeurd is met het Vondelpark. Het blijft contact houden met de vrije natuur, met het waterland en de polders en indirect ook met de woudwereld van de duinen en zoo blijft de kans bestaan, dat in dit park, dat onvermijdelijk veel kunstmatigheid en exotisme zal vertoonen, ook de onovertreffelijke vaderlandsche natuur zich nog behoorlijk zal kunnen uiten. Wij mogen nooit vergeten dat de buurt van Nieuwe Meer, Karnemelksgat en Amstelveensche Poel nog pas dertig jaar geleden mocht meetellen onder de mooiste en rijkste landschappen ter wereld. Mijn tijdgeno ten herinneren zich nog wel het hooge kwakelbruggetje bij de Koenenmolen en N.V. J. S. M E U W S E N 'S Grootste keuze . . . S T K T S O X S Verzoeke bij opgave van ver huizingen duidelijk te vermelden of deze tijdelijk of blijvend zijn. hoe je daar heerlijk kon staan uitkijken naar de, stad van Amsterdam heel in de verte en half verborgen achter den woudrand van. den Amstelveenschen weg mot zijn lommerrijke hoeven. Een andere boomenrij strekt zich uit naar Sloten. Een Volha,rding-boot en een paar zeilschuiten glijden over hot Nieuwe Meer. Vlak voor ons ligt hot lage oeverland met rijken bloementooi en do prachtig»! molen met het sluisje, waar kleurige baarsjes op prooi loeren in een stroom, die door »le lekke sluisdeur naar binnen trekt. Dan volgt hot Karne melksgat met zijn moeras-woudrand van elzen, wilgen, esschen en zijn rietzoom met wilgenroosjes en zwanebloemen en al de praal van hot rietland. En nog verder ligt de Poel met dei slanken toren van Bovenkerk, met zijn eilandjes en vooral met zijn oeverland, dat nog veel rijker en avontuur lijker is dan de oevers van Nieuwe Meer of Karne melksgat. Daar groeien bij honderden de witte welriekende nachtorchissen, de prachtige donker blauwe moeraslathyrus klimt langs de rietstengels. Elders heeft het v eenmos de overhand gekregen en bracht in zijn gevolg dophei en veenbes, zonneda-uw en. hooge koningsvarens. Dan de mce.raswolfsmelk, meer dan manshoog, vol wit molksap, dat uit de afgebroken stengels stroomt. Menige plaats is onbegaanbaar, zelfs levensgevaarlijk, waar de moerasvaren aan de ijle krag maar weinig stevigheid geeft en daaronder ligt nog drie of vier meter water en veenmodder. Maar we weten een veilig pad naar een paar elzenstoven aan den buitenrantl van het moeras en zien daar hoe de uitloopers van riet en wilgenroosjes, moerasvaren, wederik en. kattestaart al verder doordringen in het water van den Poel. Daar zwemmen de koeten rond en de futen. In de elzen en langs de rietkraag klinkt veelstemmig gezang van rietzanger, groote en kleine karekiet, rietgors, bosch-rietzanger en blauwborstje en het is dikwijls niet uit te maken, wie er eigenlijk zingt, want zoowel rietzanger als blauwborst zijn ongeloofelijk knap in het nabootsen van andere vogels. Een goede beschrijving van de planten- en dierenwereld van de Poel kan een dik boek vullen en het zou een waar prachtwerk zijn. Van al dat moois is veel verloren gegaan, maai er is ook nog heel wat overgebleven, zelfs ile blauwborst j es. De dagbladen brachten de tijding, dat de Poel behouden zou blijven, maar voegden er mete n bij, dat er een badstrand" gesticht zou worden. Deze enkele mededeeling laat ons duidelijk gevoelen, dat de ontwerpers en aanleggers van het Park een zeer moeilijke taak krijgen te vervullen. Er moet overvloedig gelegenheid zijn tot ont spanning en vermaak. Maar tegelijk mag ook de gelegenheid niet verzuimd worden om hier, vlak bij de wereldstad, in vollen rijkdom te handhaven de wondere planten- en dierenwereld van het al-oude Hollandsche veenlandschap, die er reeds aanwezig is. Gelukkig wordt het Park groot genoeg: meer dan achthonderd hektaren, dus nog een goed stuk grooter dan het heele Naardermeer. Het is grootenfleels uitgeveend polderterrein met boezemland. Dat boezemland is uit natuur historisch oogpunt het belangrijkst en daarvan moet een goed deel werkelijk worden behouden. Het overige zal wel moeten worden opgehoogd en dat kan gebeuren met allerlei grond, zoodat de begroeiing ook flink veelzijdig kan worden. K n. wanneer die begroeiing nu maar werkelijk zeer rijk en gevarieerd wordt genomen en daar dragon de volkstuintjes ook het hunne toe bij. dan komt er vanzelf, zonder dat het een ce.nt kost voor aanschaffing en onderhoud een rijke dierenwereld, vooral van vogels en insecten en da.n zingen er binnen vijfentwintig jaar <lc nachtegalen. KH over honderd jaar prij/.en onzo bis-a.chterkleinkindereu ons. omdat we nu eens werkelijk iets groots en goeds hebben aangedurfd. Wanneer \ve dit nu niet deden, dan zouden ons al binnen zooi' korten tij»i de bitterste verwijten moeten treffen voor onze domme zorgeloosheid. Hoe zal het Park heeten;' Poelpark, dat gü.at niet. Veenwond is al wat beter, Huysdael-I'ark zou mij ook wel lijken. Wie weet nog beter naai u l" KRONIEK Hoera Schuttevaer ! HET is misschien onkiesch thans nog over de cfi uitenter te spreken, gelijk het later in Itali zeker verboden zal worden van de ongelukkige Italia te reppen. Maar intusschen zitten aan dit geval toch allerlei dingen vast, journalistieke hebbelijkheden en massapsychologie en biologie van do massa, die het memoreeren overwaard maken. Laat ons nog even de zaak ophalen. Daar was een wakker on tevens inventief vaderlander die een nieuw soort reddingsboot vervaardigd had, waarmee men eenvoudig niet verdrinken Icon, al wo i men 't ook nog zoo graag. Om dit aan de gansehe wereld te demonstreeren, wilde do wakkere Uitvinder niets minder dan de heele oceaan over steken, waarschijnlijk in de h< op een schipbreuk tegen te komen, waaraan hij dan zijn krachten kon beproeven. Maar intusschen was het al een koen waagstuk met zoo'n notendop de zee in en over te steken en het eigen veege lijf te wagen Zou> oordeelden ook geestdriftige journalisten, die er bovendien smakelijke copij in zagen. Was hier niet als 't ware Oud-Holland herleefd, in Schuttevaer, die was als Hestevaer en (vanwege het edel doel) den Volkenbond meenam ? Hoera voor Schuttevaer! Hollandsche ondernemingsgeest, Hollandsche vin ding, gingen mot oud-HolIandsche onverschrokken heid do zee beploegen om Holland's naam hoog te houden in de volkerenrij.... En fluks, daar dit bleek dit de wakkere Uitvinder nog een paar gulden te kort kwam, werden in de bladen in zamelingen geopend, waarbij de Va.derlandsche trom duchtig geroerd werd. Eindelijk stak dan het scheepke van wal, toegejubeld door honderden, vergezeld van de zegenbeên van duizenden, om voorloopig in Londen te landen. Daar werd het door vele belangstellenden hartelijk ontvangen en aan fuifbetoon met en zonder champagne ontbrak het niet. Vervolgens echter ging het bootje niet meer zoo vlot. Kr kwamen stormen en men moest lang zoeken naar een anker, dat in zee gevallen was. Er bleek stagnatie van allerlei aard. . . . kortom: na Plymouth werd niet meer van de Schuttevaor gehoord, hetgeen men toch niet gezien de natuur van het vaartuig aan finale schipbreuk mocht toeschrijven. Eerder aan bankbreuk en faillisse ment. Maar men" weet het rechte niet en zeker is alleen, dat de overzijde des Oceaans Holland's glorie nimmer te aanschouwen kreeg. . . . De moraal dezer historie is eenvoudiger dan mers denken zou en luidt: laat oud-llolla.nd's deege degelijkheid oppassen voor uitvinders en opschep pers, al meenen dezen het ook nog zoo goed. En: mijden wij do Amerikaanse' e krantenmethode, welke de sensationeele copij, 'die zij behoeft, desnoods zelf veroorzaakt met moord en brand en die volledig maling heeft aan waarheid en goede trouw. F. O.. PIANO'S-ORGELS