No. 2670 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928 ir het tekort aan gelaatsuitdrukking. Wie, met op offering van Vondel's verzen, den ,,Gijsbreght" als openluchtspel op zou willen voeren, zou zich bij het tooneel tusschen Gijsbreght van Aemstel en den Heer van Vooren precies voor hetzelfde dilemma zien geplaatst. Waar Horemheb. de tegenstander, niet als een ruw soldaat, een rebel, wordt voor gesteld, hot zijn twee hooge waarden die elkander meten had de verbeelding een te schrale syn these te steunen, terwijl ors hart verlangde naar rnenschelijk zelfbewustzijn en fier verweer van beide kanten. Toch bleef het spel indruk maken. verlevendigd door hot, als gif tussehcn de gelederen sluipen de,r Amon-priesters; al gold de belangstel ling allengs overwegend het opgeruid, tusschen twee idealen geslingerd volk. in den valsehen gloed der toortsen, meer d°->n den innerlijken strijd der hoofdpersonen. De spanning verhoogt zich als ein delijk Horemheb. helm en zwaard opnemend, het paleis binnentreedt, /al hij liet verlaten als over winnaar? Nog niet. Hij treedt weer naar buiten. onder den indruk van hetgeen hij daarbinnen in de oogen van Jchnaton (welk een scène voor een dramaturg!) heeft aanschouwd: het vizioen van een overtuiging, een standvastigheid, boven menschelijke overweging, grooter din menscherimacht. vreemd aan zijn eigen wezen. Doch ook Horemheb heeft een nrssie te vervul len, hij is de geboren heevscher. van wiens geniali teit men verwachten mag, dat hij in den nood de teugels zal grijpen. En nog vóór hij doortast, treedt daar reeds Ichnaton, de sterkste in zijn zwakheid. buiten het paleis. Ichnaton, die niet aarzelt, waar het belang van zijn volk op het spel staat. Stil zwijgend legt hij kroon en scepter op het altaar, ontdoet zich van zijn koningsmantel. En blijft, als naakt, tegen den. bronzen deurpost geleund. Terwijl Horemheb triomfeerend de poort uitrijdt. en allen, in ontsteltenis zoekend hun naaste heil, den overwinnaar van d'-n dag volgen. Het was wel haast te triest, dit schamel figuurtje, waar in zulk een heilig vuur brandde, zonder dat we daar iets meer van bemerkten dan zijn meiischelijke verslagenheid. Ook hier was te krasse tegenstelling, synthese, zonder nuance, ontroering, zond,"t' ver heffing. Terwijl het toch veimoedelijk dit slot zal zijn. dat, onze diepste deernis wekkend, het langst ons heugen zal.... Een avond vol heterogene on! roeringen, maar met dit al een Spel", dat. buiten mededinging in den groot e i pr'jskamp. een hoogen dm ,k geeft van de beschavingen d e n kunst/.in iu jong Nederland Teekening voor de Groene Amsterdam mer" door E. Plachte _ _. i TOEKANG SAJOER (Tekst en teekening door J. G. Sinia) Een TKtur niüdl i n (Ie u'eel\ verscheen h'ij. onze loektnnf i-aioer orocnleboxr ztcoeyend onder een hint, die bijna niet door itiif ie Uilen icas, maai' die /y//. l.lein. intujer kereltje, tol mijne (/route rerbiizinij. Inch urenlnmj schee» Ie kunnen io/-.-cn. Hij kwam van Jioi/or liiiilenzoni - en min steeds ruim roorzien ra n h'nropeesehe uroenlen. waarvoor hij )iie>'. in hel oiiieiersl,'aniiienienl. een r/tiin 'f l>ied run afzet vond. In den beleenden, rlnuoen <h'il)bcltj<tnn, bijna b>oni>ux, 1,'ira>n h / dun tot vlalc bij de aclitenialerii. n-aar hij niet een zucht zijn ::u:are manden definneerde. Altijd vroolijk en o/u/eire/it. beleefd en roor/;omeml. ook al kon hij niets vcr/\oo[>cn, i'orntdc hij n'el een i/rool contfast met zijne k'n/'oneexelie contralet'*, n-aarmede ir i j luier hier in Holland kennis mualden. Boekdrukkunst [ Prins Hendrik opende namens de Koningin de Olympische spelen Wat we ook wonnen in de grootschheid dei' be wegingen van de/.e periode, en niemand zal haar tragische macht minder ontkennen dan ik. toch is vast te stellen, dat bepaalde voortbrengselen blijven buiten de mogelijkheid der massaproductie, eiv ondenkbaar bleven als zoodanig, ook voor den meest hoop vollen oekonoom. Wie hunner/.ag ooit in groote werkplaatsen (hygiënisch protest tegen den huisarbeid !) kudden dichters l'leurig-vereend. on der het toezicht van de ambtenaren ter controle van de fabrieken en te midden van voorstellingen. gewandscbilderd. uit de mythologie en de legen den der vaereld. op zuivere vellen (uniform) wit papier, per dag tegen een normaal honorarium (ook dit genormaliseerd) Kransen van sonnetten schrijven, in eedlen wedijver (zóó heet dat in preeken en dagbladen) met ,Tac(|ues Perk's reeks van gebeeldhouwde klinkdichten ! Welke oeko noom zag. in de starheid van dogmatische ver langens, duizend Holsten. staande op de treden van hun eikenhouten veiligheidstriiplooren. natie na natie voor/.ien van de serene symbolen, die den figuraleii en sacralen verbeeldingen dei' muur schildering kracht geven: welke oekonoom /.au hen ooit bezig, met den glimlach om de lippen, die ontstond door hef zingen van de hymnen der menschheid: of welke propheet van liet maat schappelijke verwacht, dat twee en negentig (of een ander getal) Willeni's van Konijnenburg, ver eend in een (iriekschen tempel aan de Noordzee. de ideeën van y.ich /.elven, en over zich zei ven. d-otscli zouden modelleeren. zelve gehuld in semiAegypf ische. sein i- Keiiaissanre-kleeclijen. bij het rhyt hmisch bewegen van .'!!>.") jongcdochters (het getal: een symbool van het aantal dagen van het jaar,''te vermeerderen met n bij een schrikkeljaar). Wie zag dat ooit '; Niemand. Met andcn woorden: er zijn dus dingen, die. tegenover de massa, 'm ons het gevoel doen blijven leven van het afzonderlijke, van het persoonlijke. Kn die dingen, die ook te waardeeren dingen, vallen vanzelf, door die afzonderlijklieid, buiten de technieken der massa-productie: in hen en door hen kan de oude roem van liet ambacht steeds nog worden beleefd. en herleven ! Kn voor den schrijver van deze eer biedig-gemeende regelen is een der nobelste am bachten daf van den irai'en boe^'dt'nh'h'er. die uit onophoudelijke liefde, aan het goede bock een goed kleed geeft. Daardoor wordt toch een dei- velu conflicten tusschen den geest en de stof vermeden. Ken boek wordt naar den inhoud nie goed. al wordt het door den goeden drukker ge drukt (feitelijk moest de nobele ambachtsman alleen het goede boek goed kunnen drukken!; maar een goed boek. zoiult ge zeggen, wordt naa: ilen ci-'c/i liclnindeld. y.oodra het zelf door de zorgen van den drukker voldoende wordt uitgedost door letter, papier, en schikking van de spiegel op de twee tegenover malkaar liggende bladzijden. Dit alles moe^t ik bedenken, toen ik de fiere nienschelijkhrid vap de Stanees vau More-is en /ijn Xuiver ('oj.cept. de altijd-roepemle .-tem van de dichteres Menrielte van der Schalk in d''ik h toomd zag. op goed papier, met de (!i -o', iuslell er, door de '/.orgel i van n onzer te loven boekdrukkers. Xijpels. Hier was de da.'id van het hervonden ambacht de eerbiedige IICL; ri e-I i ^- v;iii den blij\endeti meMscheli j ken u'ce.-t: hi"!- \\.rd eeiliiedJL: gediend, wat \'an mitnre door de/.en dienst niei werd verminderd noch o\-ei>chat. maar zui\'i r werkelijk werd geschat, l'".n dat is eerbied u aard! A. l l.ASSCi! \KliT