No. 2670 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928 Nog eens productiebeperking door G. A. Klaasse CORN VAN DER 5LUX5 INOORD3NDE 162 i DEN MAAG DIT keer wil ik aanvangen met een paai' voor beelden, die u, lezer, duidelijk voor oogen moeten stellen, welke onder verschillende omstan digheden de gevolgen zijn van productie-beperking, en aan de hand waarvan ik u wil aantoonen. dat men niet de restrictie-idee als een homogene con ceptie kan beschouwen. Kik geval dient apart onder de loiipe te worden genomen. Indien gij uw vacantie in het hooggebergte door brengt waarom zou ik u in deze leisure-maanden niet eens een verleidelijk beeld voorspiegelen en gij een langen voetreis onderneemt, die langs paden voert ver buiten de bewoonde wereld, dan dient gij uw lunch en wellicht de benooe'.igtUiedeii voor een middagmaal met u te voeren. K n wanneer gij dan na enkele uren reeds aanvechting mocht krijgen al uw mondvoorraad te verschalken, dan /.uit gij u/.elveii een beperking opleggen, en de gewcnschtc rantsoer.eering toepassen. .Kn n zult zich daarbij wel bevinden. Want zonder die zdfbeheer.-iehing xoudt gij gedurende de rest van den reis de noodige voeding missen, rn het pleizie-r van den tocht zon groot eiideels vergald worden. Maar wanneer gij op een. warm* n zomerela.g u de luxe permitteert van een plombicre het is werke lijk niet mijn be< Deling lezer om u een taiitaluskwelling te doen ondergaan, maar mijn betoog eischt mi eenmaal dit voorbeeld en gij wcnscht de matigheid en zuinigheid in acht te nemen, door slechts een gedeelte daarvan te savonreeivn. en «Ie rest optesparen voor een volgende attaque vanverkoelings-zucht, dan '/.al u dat besluit berouwen. Wanneer u el.an. na. eenige uren onweerstaanbare neiging bekruip! om liet ., opgepotte'7 restant van de lekkernij te genieten dan /.uil gij bemerken d:it die haar voornaamste attractie, de ijzige koelte, heeft ingeboet. Ken weezoc-to lauwe brei heeft de plaats ingenomen van het verkoelende! ijs. l w economie is falikant uitgekomen. Kn de beperking welke gij uzelve hebt opgelegd, beeft n geen voord ' -l mrar nadeel gebracht. Hoewel zuinigheid opzichzelvo heel nuttig kan zijn was in. dit geval de toepassing misplaatst, omdat het een genotmiddel betrof, dat niet voor bewaring vatbaar was. I)e beperking kan -slechts nut hebben indien zij tot gevolg heeft, dat de opgespaarde goederen later minstens even nutt ig doch liefst nuttiger, kunnen worden aangewend dan op het oogenblik dat de restrictie wordt toegepast. /iehier in a nutshell het probleem van de pro ductie-beperking, toegelicht aan de hand van. een voorbeeld uit het dagelijksch leven, dus uit de Ik zeide in mijn eerste artikel over dit onderwerp reeds, dat restrictie van de productie geenszins in alle gevallen een economisch nadeel moet beteekenen. Tot goed begrip zij gereleveerd, dat, wan neer ik hier spreek over economisch nadeel, ik natuurlijk op het oog heb de maatschappij als ge heel. Niet een bijzondere groep belanghebbenden, bijv. de producenten, die de restrictie toepassen want van hen mag zeker worden aangenomen, dat zij althans tijdelijk uit hun politiek voordeel tivkken. Wanneer de prijs van tarwe dermate daalt, dat de opbrengst de kosten niet meer dekt. en de tarweverbouwers besluiten gemeenschappelijk het met tarwe beplante areaal in te krimpen, dan is dat een besluit, dat niet alleen die tarweverbouwers maai de geheele volkshuishouding tengoede zal komen. Wat is dart toch gebleken? U at te veel grond werd gebruikt voor den verbouw van tarwe en dus te weinig bleet' gereserveerd voor andere cultures, b. v. THB qilALITy CAB IMPORTEUR AJSTIKKELJR ALKMAAR voor haver en vlas. Aan de beide laatste producten bestond dus een tekort, en aan tarwe een teveel. Wat ligt er nu meer voor de hand dan een correctie, op die onjuiste verhouding aantebrengenr1 ('ij zult het al bemerkt hebben. k-Z'-r. l lier is het voor beeld in de practijk gebracht, van de boterham die ik uitspaar om straks nuttiger te kunnen aan wenden. Maar dit is niet het eenige geval, waarin produc tie-beperking (i» i'fn bfjinnlile, rlchthif/. gevolgd dixvr uitbreiding in een andere) sociaal nuttig is. Wanne-r een onderneming een kolenmijn bezit, dan kan zij die op tweeërlei wijze exploiteeren. /ij kan trachten met de minst mogelijke kosten, en zoo spoedig mogelijk, een zoo groot mogelijk kwantum kolen d.a.a.ruit te halen. Kn indien zij die methode verkiest zullen, na.tuurlijk aanzienlijke hoeveel heden verloren gaan, terwijl doov de groot e pro ductie ineens de wa.a.rde van de kolen zal dalen. Over een kort tijdvak gerekend kan baar zulk een extensieve77 exploitatie wellicht een groot er winst, brengen dan een meer intensieve. Maar op den lan gen duur is het vrijwel zeker dat een ..iutensi' ve'7 delvingsmethode meer efficiënt blijkt. Men kan d'in systematischer te werk gaaJi: de prijs daalt aan vankelijk niet (<? snel door groot aanbod, en zat later niet zoo sterk stijgen dooi- uitputten van den voorraad- Want hier schuilt de kern van het vraag stuk: met een lx'i>t'i'l,'l<'ii voorraad moet men economiseeren. liet geldt hier in den grond n'nl i'cn liC\ii'rl 'iinj rail ili' i>ro<liicli< IIKIIII' i'ini ih' ciiin-nini f.ln' uit e.-n gelimiteerd kwantum., /oowel voor het be drijf a.ls voor de volkshuishouding is een uitgebalan ceerde geleidelijke exploitatie op den duur vei l nuttiger d;m bet liiervoren geschilderde syste. m van ..roofbouw". Te veel wordt dit nog door Vele bedrijven over het hoofd gezien. Van een welover wogen product iepolit iek met het oog op de moge lijke uitputting van minerale beddingen is veelal geen sprake. Veeleer neemt, men een he,nd-1 o-mout h politiek wa.ar. Kn wat betreft de belangen va.n de voikshuishouding: part icidiere ondernemingen voe len zich natuurlijk niet geroepen daarvoor t e vva.ki-n. Daarvoor cliënt het gouvernement in de bres te springen. Hetgeen hier en da.ar dan ook wel ge schiedt, hoewel in gering mate; in elk geval veel te weinig. .Maar d.a.arover een volgend keer. Maar waar blijft nu de- plombière. hoor ik een ongeduldig lezer verzuchten, l lier komt zij. Wan neer een voorraad gerst in de .schuren, ligt. en de handelaren besluiten, om, ten einde de marktprijs te steunen een deel daarvan te vernietigen, dan stichten zij daarmede een economisch nadeel voor de volkshuishouding. De goederen die aldus t dor r gaan worden niet later even nuttig of nuttiger aan gewend. .Kn zoo is het ook met vel»; voorbeelden van restrictie in de industrie». De energie die ten gevolge van de beperkingsmaat regelen niet wordt uitgebuit blijft dan voor goed ongebruikt. De a,rbeiders die worden ontslagen of short-time werken houden onverbruikte energie. En die energie is niet op te sparen, /ij gaat verloren met het, simpele tijds\e-rloop. Xoo ook »le in <l<; nuu-lünes belicha-a.m<le capaciteit, tenzij de waardevermindering van die machines volkomen afhankelijk is van en evenredig aan het gebruik. h»-tgec'ii sle»'lits zelden het geval is. Welnu dat alles is ijs dat tot pap vergaat. In die gevallen onthoudt men der gc'mc-c-nscliap goedelen. die zij zoti»l»-r de pro»luctiebe'perking zou lu-bhen kunnen genie-ten. Ken volgt uden keer zullen v.-ij de vraag onder oogen zien. of zelfs in elic- gevallen mis schien tot »>p zekere hoogte een rest riet iemaat rege1! nog te verdedigen is. WON1NGINRICMTINGEN Nieuwe Uitgaven Dhati (!<>)iiil Miil^i-rji. l\nri </<? oli/inil. Met S illiixtr. r. J. E. Mleti. Vrrt. uit lift Ktif/. <l. CVmi/iix \'crlnilnl. l'cn HfUKJ ~. ?. ..StTI'ïl f". l it een oogpunt van dierenpsychologie is dit boek zeker van belang. Ik geloot' dat de Wester ling over liet algemeen den olifant te veel ziet als de be-fa,amde koffiema ende Betsy uit .\rtis. óf als den circus-kolos, die op n. poot op een tonnetje staat. In dit boek zien. wij den olifant. hoewel getemd en in dienst der menschen. meer in natnurstaat. De schrijver, de fijne Oosterling Dhaii (iopal .Mukerji. veitelt van een olifant, die ;i!s huisdier in zijn ouderlijke woning gebonden en speciaal aan zijn zorgen toevertrouwd werd. Hij deelt allerlei staaltjes mee van het buiten gewone intelle, t van Kari, van zijn douw. zijn combinatieverinogen. zijn geheugen, zijn liefhebbe rijen. Hij vertelt van allerlei avonturen, die hij tezamen met Kari heeft beleefd en tracht het, aandeel, dat de olifant .i;iar in gehad beeft, ook naar den aard van hel dier t.' verklaren. Ik. weet niet in hoeverre de/e verklaringen exacl zijn en in hoeverre ze berusten op l'enta.sie van den schrijver, maar hel geheel is zeel1 leesbaar. Dat, komt zeker ook voor een deel door de liefde, waarmee hel geschreven is: die liefde1 maakt het, bnek z-.-U's tot een heel bijzonder geschrift. De liefde van den Westerling \oor zijn huisdieren !s \an een andere orde: zij is in den regel e' f neer buigend van d:- hoogte \a.n den ..koning der schepping" al. <' f geweldig s> nt M iteel. Maar de liefde van de/.en ( >ostel'liii'_ï\MUI- '/.'.-R olifant is noch hè' een. noch het a.nd"i': hel i- de liefde van bel eelle schepsel voor het ai-delv. l n de diepe eerbied \-an den inensrh voor hè1! dier. wa.ar het kwalit eit ei-, aan di n »bi<_i' legt , ?/.* ,, ,;,.]?; de mensrh ze zelden te yieii geef', verl-ent aan het \erhaal een vveldo 'i:et- i 11 n ; ghi-ii!. Ke-u klein \-erha:iMje niet een L'Tooiei, omhang van godsdienstige Ivriek. .Noch het verhaaltje, noch de lyriek zijn ei- belangwekkend, (lm de lyriek schinit liet den schrijver voornamelijk te doen Ie zijn: het, verhaaltje geeft trouwens weinig meer dan eenige a.lgemeenhed.en over een opgroei enden jongen, die uil ei n s t reng-cah inist isehe. r'riese-he omgeving voortkomt, en. ouder wordend. gaandeweg wat ruimer grenzen voor zijn religi euze opvattingen, vindt. In enkele beschrijvingen van den familiekring thuis, van het l-'riesche landschap zit wel stemming: deze bladzijden geven aan het boek de eenige. en d.:ui ook nog geringe waarde. De religieuze ontboezemingen, die ongetwijfeld wel eerlijk ge meend zullen zijn, bestaan uit theologische» bombast en dorre ge meenplaatsen, waar niemand wat aan kan hebben. tenzij hij al te voren voor den geest, die uit dit, boek spreekt, ingenomen, zou zijn. Indien dit boek dan ook geschreven is met een ethisch doel, mul. om bij anderen de religieuze levensgeesten weer o]) te wekken, dan twijfel ik aan het succes van de onderneming. 11 ij <iod:Wij de maatschap pij. De schrijver heeft blijkbaar willen aangeven. hoe een inensch. in en door de aanraking van het leven, komt tot ver/.nivering van zijn godsdienstig inzicht. Dit is hem evenwel volkomen mislukt, omdat zijn heele verhaaltje langs bel leven heen gaat. Kr is ook geen wezenlijk verband disscheii verhaal en leering: de uitkomst pas! niet op het, sommei je. Nadat de schrijver een stukje verteld beeft, gaat bij preeken en bespi, gelen : dan vertelt hij weer een stukje en zoo vervolgens. IIKK.M.\.\ MIDDKNI.OUI' BEURSSPIEGEL In de maand Augustus ver.-ch.ijnt de liinis spiegel om de veertien dagen. TABA SIGAREN ~ -* ZIJN TOCH DE BESTE ~ -*