i6 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928 No. 2670 Amsterdamsche plaatsnamen door S. Kalff Inderdaad was 't een nutteloos werk om tegenover de jongens van de vlakte de schoonheid van het Amster damsche stads eeld te demonstreeren, maar met een gekruide opmerking, een gedurfde woordspeling, een geintje of een vondst in do nomenclatuur van straten en stegen kon men hen altijd pleizier doen. Hierin slachtten ze hunne illustre voorvaderen, welke zoovele plaatsnamen uit de volks verbeelding deden geboren worden en den grond legden tot eene latere terminologie. Er was in dit opzicht echter nog onderscheid tusschen het Jiddisch en de gabbertaai (van gabber of kameraad). Aan beiden gemeenzaam was de naam IVtokum, van het Hebreeuwsche mal:oom voor plaats of stad. Met Mokum Alf of Mollof, voor Groot Mokum, werd Amsterdam be doeld; met Mokum Keis of Klein Mokum Rotterdam. In de gabbertaai werd achter ettelijke straatnamen de uitgang beis" geplaatst; men sprak van de Foeliebeis, de Jonkerbeis, de Kidderbeis, enz. In 't Jiddisch placht men vaak het woordje ,,gas" (Duitscb: Gasse) te gebruiken. De Joden-Am;stelstraat b.v. werd genoemd Schulgas, naar de Schule of synagoge op den hoek; de Zwanenburgerstraat heette Nyegas of Nieuwstraat, de Muiderstraat Wagengas, naar het vroegere wagenplein. Voor buurt of straat werd somtijds ,,pié" gezegd, zooals de l'ieter Jacobsz-straat (aldus genoemd naar een vroegeren bewoner en rijken grondeigenaar) die bekend was als de Ruiter pié. 't Verlengde van die straat heette de Nadorststeeg, ver bastering van .Nfaarderstceg, door welke men op 't Rokin kwam aan do ligplaats van de Naarderschuit. En de Servetsteeg was bekend als de Zwerverssteeg. Waarschijnlijk was de eerste naam eene verbastering van Revetof Ravetsteeg. Ter Gouw verstond onder ravetten dans- en speelhuizen, mej. v. Gelder kaatsbanen. In 1170 werd een kaatsbaan genoemd op den hoek van deze steeg en den O. Z. Voorburgwal. Meer bekend dan deze stegen was de Trechter (ingang Paleisstraat) tus schen het toenmalige Stadhuis en de huizen van de Gasthuisstraat. De rooilijnen vormden daar eenigszins een trechter en er heerschte eene luchtstrooming, welke de voorbij gangers al gauw deed zeggen: Je kunt in de Trechter op je beenen niet staan". Van daar dat deze straat den bijnaam had van de Windhoek. 't Was van gelijke beteekenis als Waaigat, maar zoo heetten eenige toegangen tot den waterkant op de Kilanden, in do Rapenburgcrstraat en elders. De derde Weteringdwavsstraat was be kend a,ls het Vlakke Veld, vermoede lijk omdat die straat langen tijd slechts aan n karit bebouwd was, zoodat de huizen toen aan een open veld stonden. De Nieuwe Amstelstraat, met de vergrooting van ]~>\)3 gerooid met de Amstelstraat, heette Achter de Schans, omdat beide wegen op de grens der stad lagen. Xoch otider dien naam, noch als A mst eist raat je was dit punt het meest bekend, maar sprak men van het Varkensstraatje, zoo was men aanstonds gei>rienteerd. De Warmoesstraat. waarvan liet gedeelte bij de Oude Kerk vroeger Kerkstraat heette, werd wel aange duid als de WTarme-straat. Zoo schreef de kroniekschrijver Domselaer, en ook Tesselschade richtte haren brief Aan Sr. J. van den Vondel in de 'J'rov in de Warmo straet". Sommigen schreven Warmesstraat, hetgeen ech ter slechts eene verkorting van Warmoes was. Bredero volgde de gewone spelling, en bevestigde tevens in zijn Kluclii van de Koe de daadzaak, dat hierin zijn tijd" de rijkdom" woonde. l lij liet de waardin Vriesse Grietje van een harer kennissen zeggen: Se hef hielle rycke Vrienden, hoe wel sit schoon nyt krollen gaet; Ja van de beste van de stadt, kynts, sy wonen in de Wannoesstraet. (Voor dat ,.uyt krollen gaen" zou men thans zeggen: op de baan loopen.) De welgesteldheid van de bewonersdier straat bleek ook nog uit de zegs wijze: ,,De klagers wonen in de War moesstraat", voor: de klagers hebben geen nood. NAAR ZWITSERLAND Inlichtingen en Prosp. van onderstaande plaatsen en hotels gratis: INTERN. VERKEERSBUR., A'dam, Damrak46, Den Haag, Lange Poten 15. Wereldberoemde Kuur- en badplaats bij Zürich. Radio-actieve Zwavel baden van 48 gr. Celsius tegen Jicht, Rheumatiek. Ischias. Malaria. Inhalatoriuin tegen keelziekten, Thermalbadcn i. a. budhotels, Kuizaal met groot l'nrk, Orkest, Theater, Hals, Speelzaal. Prospect! ook bij de Kurverwaltung. ZüRICH: HOTEL HABIS ROYAL t/o station. 150 In-dden. Logies vanaf frs. 5. -. Pension vanaf i'rs. 14. TESSIN. LOCARNO: Grand Hotel Palace Het Hotel waar de wereldvrede gesloten werd. LUGANO : HOTEL BRISTOL", ^ kltt8HC. HOTEL WEISSES KREUZ & SCHILLER met nieuwbouw. Alle comfort. Kig. J. KISIXGEU. Zelfde huis: Hotel Jura Simplon Lausaime. LUGANO-PARADISO : EDEN HOTEL & BEAU RIVAGE a/h meer gelegen. Alle com fort. Pension resp. vanaf frs. 15.?en frs. 12. . GRAUBüNDEN-ENGADIN ANDFFR' HOTEL FRAVI, 100 bedden. Pension vanaf frs. 10. HllUL.E.1%. Mineraal- en modderbad tegen Hheumatiek. Ischias, Jicht. Aangenaam zomerverblijf. AROSA (1800 M.) VALSANA SPORT-HOTEL.ler. Tenn.120 bedd. Pens. v.a. frs. l H. DAVOS PLATZ: CENTRAL SPORT HOTEL, 100 ledden. Pension vanaf frs. 14.?. Geen Patiënten. ST. MORITZ-BAD A1: De Staal- en Modderbadpiaats in de hooge Alpen. HOTEL KURHAliS, HOTEL STAHLBAD, HOTEL DU LAG, HOTEL VICTORIA. Prachtig gelegen Kuurplaats. Best ingerichte Badinrichtingen. Wintersport, Autogarages. Tel nis, Golf. Orchest. Bovenstaande van ouds bekende eerste klasse lïotc'ls werden grondig gerestaureerd en bieden thans het meest modern comfort tegen matige prijzen. (Zomerseizoeii 15 Juni- --:$() Se])t.). (Winter seizoen 15 Oec. 15 Maart). ST. MORITZ DORF. PALACE HOTEL. :i(i() b.'ddcn. Pension vanaf l'rs. 25. FRANSCH ZWITSERLAND. . (ZOTJTWATERBAD a/d SIMPLONLIJN R. MON . TREUX HOTEL ,.DES SALINES". 1 70 hcdd., Pens. v. i'rs. l l- -20. Prachtig park. Alle coml'. Kam. I lot. («olfiinks. ZERMATT: HOTELS SE1LER. 7 Hotels met 1000 bedden. De leider.d.? en meest (WALLIS) gerenommeerde ter plaatse. BERNER OBERLAND RfïMIPPM Hotel Seiler au Lac. SO bedden. (.-> min. v. InterDUIllUC.il laken). Pension van !) -l!} frs. Kig. K. /u H Cl IKK. INTERLAKEN BEAU RIVAGE GRAND HOTEL. !':,»£;V,S vanaf frs. Ki. . Modernst eoml'ori. (iroote tuin. RDIQTHI UnTPI Meest aa-nlK-v. Fa.ni. Hotel. Alle comfort. DnlOlUL nU l L.L. str. k. en w. water. Appait met pri\ébad en W.C. Ie kl. verxorü'/iiü1. (irootc (ia-ra ge. HOTEL INTERLAKEN ff^r,-^'. IV^S: A p pari. mei privé-bad. .WALD-KURHAUS, Luchtkuur. ord v. d. Icn riiug. !)()() M. b. cl. /. liel. a. d. lijn Spie/. Monl reiix. te midden >an prachiige bossclicn en .\lpeu\veiden Tennis, zwembad in de open lucht, zonne bad. Orkest. Talrijke uitstapjes. Pen-ion van 12 1(> i'rs. WENGEN: PALACE HOTEL NATIONAL Het toonaangevende huis in het Jiingl'nui-geliicd. CENTRAAL ZWITSERLAND. LUZERN INLICHTINGEN VERSTREKT -OFFICIEEL VERKEERSBUREALI. III7FRN* HOTKL WILDEN MANN. Alle kamers strooLU£.tl*ll . mend water. Lojjics vanaf frs. ;i.5(). l'cnsion viinaf K). . l'rs. ?l