Historisch Archief 1877-1940
JVo. 2670
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928
AANTEEKENINGEN
"V Nu de Olympische Spelen veler belangstelling
hebben, ligt het voor de hand, dat de aandacht
onwillekeurig naar Olympische tijden teruggaat.
Zoo moge hier dus vandaag gewag gemaakt worden
van-Hercules, die. als de mythe waar is, dat hij
bij een zijner krachttoeren Afrika en Europa van
elkaar gescheiden zou hebben door wat thans de
straat van Gibraltar heet, aardig wat op zijn
goddelijk gewete i heeft. Immers sinds hij dat
grapje uithaalde; zijn tal van staatslieden en diplo
maten in den loop der geschiedenis door de Tanger
kwestie geplaagd en heeft de vraag, wie heer en
meester over de belangrijkste havenstad van
Noord-Afrika zou wezen, tot heel wat verwikke
lingen geleid.
Vooral in het begin van deze eeuw, toen Marokko
meer en meer tot een veel omstreden ob.ect was
geworden, is er ook de noodige aandacht aan
Tanger gewijd. In 1912 verwierf Frankrijk ten
langen leste het protectoraat over Marokko, wa,t
intusschen niets afdeed aan de in l !)()(> ter conferen
tie van Algeciras, waaraan alle landen, die in
Marokko handelsbelangen hadden, deelnamen, o.m.
ook Nederland. - totstand gekomen regeling.
Thans moest me i een statuut voor Tanger gaan
onderwerpen, dat n.l. een afzonderlijke internatio
naal regime zou krijgen, al viel de stad overigens
onder des Sultan's souvereiniteit.
Allerlei moeilijkheden doden zich echter voor.
met het gevolg, d^.t er. vóór de oorlog van M t uit
brak, van een definitief statuut niets kwam on. bij
de vredesonderhandelingen, te Tavijs het probleem
van Tanger gemakkelijk op het tapijt kon komen.
Van Franschon. kant voelde men er hol meeste
voor de Acte van Algociras voor vervallen te ver
klaren eti Tanger leukweg in te lijven, maar het
spreekt wel vanzelf, dat Kngeland en ook anderen
hier een stokje voor gestoken hebben. Kindelijk
«lagen F ra krijk, Spanje en Kngeland er in l!)2:i
in een Tangerstatuut in het leven lo roepen, dal in
1925 in werking trad. nad'it de overige Algecirisloii
de gelegenheid, hadden, gekregen om toe te treden.
liet genoemde drietal speelde op besturend.
wetgevend en rechtsprekend gebied do eerste
viool. Het statuut zou voor l waalt' jaar gelden.
maar jawel, nauwelijks was liet begonnen te
werken, of er ontstond weer een streven om het
te herzien. Spanje, d",t gedurende deii Hit'-oorlog
heel wat la.st ondervonden had va.ii
wapensmokkelavij van Tanger uit. wilde nol liefst de stad
heelemaal bij zijn Ma.rokkaanseh gebied inlijven.
Daar kwam natuurlijk niets van en ook oen be
langrijke versterking \ an zijn positie in het bestuur
heeft het land van l'rimo niet kunnen bereiken.
Voornamelijk is het op politioneel gebied, dat do
Spaansche invloed, in het bijzonder ook nog met
het oog op hot tegengaan, van wapensmokkelarij,
uitbreiding onderging. Intusschen was er nu nog
een andere kaper op de Tangersohe kust gekomen,
want terwijl Italiëzich eertijds niet veel aan dit
gebied gelegen had laten, liggen, was het er nu lang
zamerhand veel belangstellender voor geworden.
Vandaar, dat hot herziene statuut, dat natuurlijk
nog de goedkeuring van de overige ondeiieokenaars
van de in '25 getroffen regeling behoeft, in zee
gaat als het resultaat van overleg tusscheti het
klaverblad van vier. J)e Italianen komen in do
wetgeyende vergadering van 2 op :> man. naast
een Franschrnan, een Brit en oen Spanjaard zal
voortaan ook een Italiaan zitting in de gemengde;
internationale rechtbank krijgen, terwijl de
Fransche admin'strateur zich niet alleen door een
Engelschen en een Spaanschen maar ook nog door
een Italiaanschen adjunct-administrateur bijge
staan zal zien. Dat is allemaal niet zonder belang,
maar wellicht is wel het meest belangrijke van dezen
gang va,n zaken, dat voor het eerst sinds geruimen
tijd Parijs en Home het met elkaar eens zijn ge
worden en het Tangervraagstuk voorloopig do,
gelegenheid hoeft geboden voor een toeiiade ing
tusschen Frankrijk en Italië. Als men bedenkt, dat
de aanwijzing van administrateur en adjunct
administrateurs voor zes jaar geschiedt en na
afloop daarvan de internationale wetgevende ver
gadering deze functionarissen moet aanwijzen
de keuze dient te geschieden uit burgers van do
landen, die tot de Acte van Algeeiras waren toe
getreden, met dien verstande, dat geen land op
meer dan een post beslag legt is reeds uit dien
hoofde de vrees, dat er zich nog wel eens verwik
kelingen in verband met het statuut zullen voor
doen, misschien niet heelemaal ongegrond.
Nauwelijks staat het vast.
dat op het laatst van deze
maand te Parijs de plechtige
oridertookening van het ver
drag tot uitbanning van don
oorlog zal plaats vindon, of
-Minister Ohamberlain wekt
aller nieuwsgierigheid op door
een medede'.'ling dat er tus
schen Parijs en honden een
compromis in zake de beper
king van bewapening Ier zoo
lot stand zou zijn gekomen.
Omtrent den inhoud van het
binnenkort op te voeren stuk
liet Sir Auston echter nog
niets los en zoo zitten we vol
spanning af te wachten, wal
men ten tooneolo zal brengen.
Reeds is er hier on daar ge
fluisterd, dat hetgeen we te
zien zouden krijgen verre van
fraai zal wezen. Frankrijk
zou aan zekere Uritsche ver
langens 1.a. v. de beperking dor
ma itiemo bewapening lego
moet komen, terwijl .lohn
I'ull van zijn kant. in ruil voor
een dergelijke vriendelijkheid,.
bereid zou wezen de Kranseho
wonschen omtrent verminde
ring va?u bewapening te land
te eerbiedigen. Oat laatste
spelt vooral weinig goeds wat
betreft do kansen op een
werkelijk boteekonisvollo
\<-rmindering \ ,-ui (Ie bowa pen ing.
Of echter de Kngelseho
H<gooring hol /.on aandurven
mot een stuk voor dend»gte
koniejt, dat misschien, in de
oogen va.n d" crilischo toe
schouwers, te weten do kiezers
der oppositie, geen gonad"
zon vinden, valt nou" te be
twijfelen. Kr behoeft niet zoo
heel veel te gebeuren om (Ie
mogelijkheid in hel leven te roe|
de verkiezingen in l!)2üeen kr;1
tegen het huidige Kabinet en z
Teekening voor de Groene Amsterdammer"
door Joh. Braakensiek
Hoc een Amsterdamsche jongen er in il e ze dagen idtziet
en. d if er zich bij
?hl i go logenst a.nd
jii aanha.ng open
baart en hel xou wel een kunnen gebeuren, dal een
politiek, die een belemmeren van a.aiizienli.jke ont
wapening te land tengevolge zon hebben, zulk een
sterk verzet onder de Kngolsehc burgerij zou
lx
n nederlaag voor (
IV/.e bevinden zich trouwens op het moment
uit anderen hoofde reeds in. oen verre van aange
naam parket.- Ken deel dor pari ij kan hol verlangen
iia,ar protectie niet meer onderdrukken, /oo heeft
,.lficks" zich al voor bescherming uitgelaten, en
dreigt er oen laat het dan wezen, tijdelijke
-scheuring in de eonservat ievo gelederen, want als
de proteotioivisteii met hun agoeren verder gaan,
kan strijd over dit punt niet achterwege blijven.
Wil Baldwin toonon. dal hij tenslotte als Premier
nog iets waard is, dan dient hij drommels vlug oen
stokje te steken voor een optreden als dat van
..[licks", want het vraagstuk van de handels
politiek is toch waarlijk te belangrijk dan dat het
mogelijk moest wezen, dat zoo maar eens op een
gegeven oogenblik een lid \ aii het Kabinet hier
omtrent stellingen gaat verkondigen, die ingaan
togen w t tot dusverre hot standpunt van de re
geering was. liet voorbeeld van het noodlot, dal
zich aan de conservatieve partij voltrok, toen. nu
haast oen k\\art eeuw geleden, .loc riiamborlain
zijn portefeuille neerlegde, om vrijelijk het pad der
propaganda voor bescherming te kunnen be
treden, moet voor lialdwin oen waarschuwing
wezen om zich logen protectionistische neigingen
schrap te zetten. Te goed weet hij. hoe protectie
hem bij den stembus duur te staan kan komen en
zoo zal hij er dan ook alles op moeten zetten om
zijn partij voor een agitatie in die richting te be
hoeden, wil zij niet do zeer groot e kans loopen.
straks bij den olectoralon strijd duchtig klop te
krijgen. Voorloopig is alles, na e( n kleine dreiging,
n »g kook « n ei.
* *
*
Krnstige moeilijkheden doen zich ook in
Duitschland in het conservatieve kamp. in do
DuilschNationalo partij, voor. Sinds eenigoii tijd toch
komt Lambach, de leider van een groot e groep
van werknemers onder de Duitsch-Natioiialen er
openlijk voor uil. d'il liet maai1 goed zon \\ozon bij
de propaga.ed i. hot ijveren voor herstel van do
monarchie achterwege Ie laten. Zonder er doekjes
oi n 1e wind 'il. u ijst hij er op. (l 'i de 1 ogen woord i go
jeugd in Duitsohland voor (l-- moiia,rehio niels meer
voelt, dal zij er geenszins warm voor kan loopen.
Nu ligl het \ oor do ha.nd. dat ii n partij, die in.
haar midden de oude agrariërs en d" typisch
Pruisische jonkers tolt. dergelijke opmerkingen
als misdadig rev<lul ioiutir worden .aangevoeld.
\\aar bovendien (Ie groot-indust riool'1]) x.ooals de
kra.iitoiim-igiia-!l Hulkenberg, niet a,Heen uit vurige
monarchale gevoelens, maar ook van wege de
ganseh andere opvattingen, welke de/.e hoeren op
sociaal uvhiod koost oren als de werknemers, wier
voorman Lambaeh is. in dezen iemand zien. dien
zo klein moeten krijgen, lag hel voor de hand, dat
men van die zi,[d ? den conservatieven nieuw
lichter vo!g!>.a,rnc ter zijde wilde schuiven. Haa.i'
leggen Z" hel (hans oji aan.
.Mot den d'ig wordt do Hepiibliek sterker,
neem! hot verlangen naar hors!el van hot Koizoirik
af on indien de leiders der I >iutseh- N al iona,leii niet
spoedig de knust verstaan de bakens (o verzetten,
dan /.al hun parlij den weg opgaan van de royalision
in Frankrijk.
IN ONZE ETALAGE
KALVERSTRAAT
AMSTERDAM
GROOTE COLLECTIE
CRETO^NE
BREEDTE
CM.
g 2QMEN