JVo. 2670 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928 AANTEEKENINGEN "V Nu de Olympische Spelen veler belangstelling hebben, ligt het voor de hand, dat de aandacht onwillekeurig naar Olympische tijden teruggaat. Zoo moge hier dus vandaag gewag gemaakt worden van-Hercules, die. als de mythe waar is, dat hij bij een zijner krachttoeren Afrika en Europa van elkaar gescheiden zou hebben door wat thans de straat van Gibraltar heet, aardig wat op zijn goddelijk gewete i heeft. Immers sinds hij dat grapje uithaalde; zijn tal van staatslieden en diplo maten in den loop der geschiedenis door de Tanger kwestie geplaagd en heeft de vraag, wie heer en meester over de belangrijkste havenstad van Noord-Afrika zou wezen, tot heel wat verwikke lingen geleid. Vooral in het begin van deze eeuw, toen Marokko meer en meer tot een veel omstreden ob.ect was geworden, is er ook de noodige aandacht aan Tanger gewijd. In 1912 verwierf Frankrijk ten langen leste het protectoraat over Marokko, wa,t intusschen niets afdeed aan de in l !)()(> ter conferen tie van Algeciras, waaraan alle landen, die in Marokko handelsbelangen hadden, deelnamen, o.m. ook Nederland. - totstand gekomen regeling. Thans moest me i een statuut voor Tanger gaan onderwerpen, dat n.l. een afzonderlijke internatio naal regime zou krijgen, al viel de stad overigens onder des Sultan's souvereiniteit. Allerlei moeilijkheden doden zich echter voor. met het gevolg, d^.t er. vóór de oorlog van M t uit brak, van een definitief statuut niets kwam on. bij de vredesonderhandelingen, te Tavijs het probleem van Tanger gemakkelijk op het tapijt kon komen. Van Franschon. kant voelde men er hol meeste voor de Acte van Algociras voor vervallen te ver klaren eti Tanger leukweg in te lijven, maar het spreekt wel vanzelf, dat Kngeland en ook anderen hier een stokje voor gestoken hebben. Kindelijk «lagen F ra krijk, Spanje en Kngeland er in l!)2:i in een Tangerstatuut in het leven lo roepen, dal in 1925 in werking trad. nad'it de overige Algecirisloii de gelegenheid, hadden, gekregen om toe te treden. liet genoemde drietal speelde op besturend. wetgevend en rechtsprekend gebied do eerste viool. Het statuut zou voor l waalt' jaar gelden. maar jawel, nauwelijks was liet begonnen te werken, of er ontstond weer een streven om het te herzien. Spanje, d",t gedurende deii Hit'-oorlog heel wat la.st ondervonden had va.ii wapensmokkelavij van Tanger uit. wilde nol liefst de stad heelemaal bij zijn Ma.rokkaanseh gebied inlijven. Daar kwam natuurlijk niets van en ook oen be langrijke versterking \ an zijn positie in het bestuur heeft het land van l'rimo niet kunnen bereiken. Voornamelijk is het op politioneel gebied, dat do Spaansche invloed, in het bijzonder ook nog met het oog op hot tegengaan, van wapensmokkelarij, uitbreiding onderging. Intusschen was er nu nog een andere kaper op de Tangersohe kust gekomen, want terwijl Italiëzich eertijds niet veel aan dit gebied gelegen had laten, liggen, was het er nu lang zamerhand veel belangstellender voor geworden. Vandaar, dat hot herziene statuut, dat natuurlijk nog de goedkeuring van de overige ondeiieokenaars van de in '25 getroffen regeling behoeft, in zee gaat als het resultaat van overleg tusscheti het klaverblad van vier. J)e Italianen komen in do wetgeyende vergadering van 2 op :> man. naast een Franschrnan, een Brit en oen Spanjaard zal voortaan ook een Italiaan zitting in de gemengde; internationale rechtbank krijgen, terwijl de Fransche admin'strateur zich niet alleen door een Engelschen en een Spaanschen maar ook nog door een Italiaanschen adjunct-administrateur bijge staan zal zien. Dat is allemaal niet zonder belang, maar wellicht is wel het meest belangrijke van dezen gang va,n zaken, dat voor het eerst sinds geruimen tijd Parijs en Home het met elkaar eens zijn ge worden en het Tangervraagstuk voorloopig do, gelegenheid hoeft geboden voor een toeiiade ing tusschen Frankrijk en Italië. Als men bedenkt, dat de aanwijzing van administrateur en adjunct administrateurs voor zes jaar geschiedt en na afloop daarvan de internationale wetgevende ver gadering deze functionarissen moet aanwijzen de keuze dient te geschieden uit burgers van do landen, die tot de Acte van Algeeiras waren toe getreden, met dien verstande, dat geen land op meer dan een post beslag legt is reeds uit dien hoofde de vrees, dat er zich nog wel eens verwik kelingen in verband met het statuut zullen voor doen, misschien niet heelemaal ongegrond. Nauwelijks staat het vast. dat op het laatst van deze maand te Parijs de plechtige oridertookening van het ver drag tot uitbanning van don oorlog zal plaats vindon, of -Minister Ohamberlain wekt aller nieuwsgierigheid op door een medede'.'ling dat er tus schen Parijs en honden een compromis in zake de beper king van bewapening Ier zoo lot stand zou zijn gekomen. Omtrent den inhoud van het binnenkort op te voeren stuk liet Sir Auston echter nog niets los en zoo zitten we vol spanning af te wachten, wal men ten tooneolo zal brengen. Reeds is er hier on daar ge fluisterd, dat hetgeen we te zien zouden krijgen verre van fraai zal wezen. Frankrijk zou aan zekere Uritsche ver langens 1.a. v. de beperking dor ma itiemo bewapening lego moet komen, terwijl .lohn I'ull van zijn kant. in ruil voor een dergelijke vriendelijkheid,. bereid zou wezen de Kranseho wonschen omtrent verminde ring va?u bewapening te land te eerbiedigen. Oat laatste spelt vooral weinig goeds wat betreft do kansen op een werkelijk boteekonisvollo \<-rmindering \ ,-ui (Ie bowa pen ing. Of echter de Kngelseho H<gooring hol /.on aandurven mot een stuk voor dend»gte koniejt, dat misschien, in de oogen va.n d" crilischo toe schouwers, te weten do kiezers der oppositie, geen gonad" zon vinden, valt nou" te be twijfelen. Kr behoeft niet zoo heel veel te gebeuren om (Ie mogelijkheid in hel leven te roe| de verkiezingen in l!)2üeen kr;1 tegen het huidige Kabinet en z Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek Hoc een Amsterdamsche jongen er in il e ze dagen idtziet en. d if er zich bij ?hl i go logenst a.nd jii aanha.ng open baart en hel xou wel een kunnen gebeuren, dal een politiek, die een belemmeren van a.aiizienli.jke ont wapening te land tengevolge zon hebben, zulk een sterk verzet onder de Kngolsehc burgerij zou lx n nederlaag voor ( IV/.e bevinden zich trouwens op het moment uit anderen hoofde reeds in. oen verre van aange naam parket.- Ken deel dor pari ij kan hol verlangen iia,ar protectie niet meer onderdrukken, /oo heeft ,.lficks" zich al voor bescherming uitgelaten, en dreigt er oen laat het dan wezen, tijdelijke -scheuring in de eonservat ievo gelederen, want als de proteotioivisteii met hun agoeren verder gaan, kan strijd over dit punt niet achterwege blijven. Wil Baldwin toonon. dal hij tenslotte als Premier nog iets waard is, dan dient hij drommels vlug oen stokje te steken voor een optreden als dat van ..[licks", want het vraagstuk van de handels politiek is toch waarlijk te belangrijk dan dat het mogelijk moest wezen, dat zoo maar eens op een gegeven oogenblik een lid \ aii het Kabinet hier omtrent stellingen gaat verkondigen, die ingaan togen w t tot dusverre hot standpunt van de re geering was. liet voorbeeld van het noodlot, dal zich aan de conservatieve partij voltrok, toen. nu haast oen k\\art eeuw geleden, .loc riiamborlain zijn portefeuille neerlegde, om vrijelijk het pad der propaganda voor bescherming te kunnen be treden, moet voor lialdwin oen waarschuwing wezen om zich logen protectionistische neigingen schrap te zetten. Te goed weet hij. hoe protectie hem bij den stembus duur te staan kan komen en zoo zal hij er dan ook alles op moeten zetten om zijn partij voor een agitatie in die richting te be hoeden, wil zij niet do zeer groot e kans loopen. straks bij den olectoralon strijd duchtig klop te krijgen. Voorloopig is alles, na e( n kleine dreiging, n »g kook « n ei. * * * Krnstige moeilijkheden doen zich ook in Duitschland in het conservatieve kamp. in do DuilschNationalo partij, voor. Sinds eenigoii tijd toch komt Lambach, de leider van een groot e groep van werknemers onder de Duitsch-Natioiialen er openlijk voor uil. d'il liet maai1 goed zon \\ozon bij de propaga.ed i. hot ijveren voor herstel van do monarchie achterwege Ie laten. Zonder er doekjes oi n 1e wind 'il. u ijst hij er op. (l 'i de 1 ogen woord i go jeugd in Duitsohland voor (l-- moiia,rehio niels meer voelt, dal zij er geenszins warm voor kan loopen. Nu ligl het \ oor do ha.nd. dat ii n partij, die in. haar midden de oude agrariërs en d" typisch Pruisische jonkers tolt. dergelijke opmerkingen als misdadig rev<lul ioiutir worden .aangevoeld. \\aar bovendien (Ie groot-indust riool'1]) x.ooals de kra.iitoiim-igiia-!l Hulkenberg, niet a,Heen uit vurige monarchale gevoelens, maar ook van wege de ganseh andere opvattingen, welke de/.e hoeren op sociaal uvhiod koost oren als de werknemers, wier voorman Lambaeh is. in dezen iemand zien. dien zo klein moeten krijgen, lag hel voor de hand, dat men van die zi,[d ? den conservatieven nieuw lichter vo!g!>.a,rnc ter zijde wilde schuiven. Haa.i' leggen Z" hel (hans oji aan. .Mot den d'ig wordt do Hepiibliek sterker, neem! hot verlangen naar hors!el van hot Koizoirik af on indien de leiders der I >iutseh- N al iona,leii niet spoedig de knust verstaan de bakens (o verzetten, dan /.al hun parlij den weg opgaan van de royalision in Frankrijk. IN ONZE ETALAGE KALVERSTRAAT AMSTERDAM GROOTE COLLECTIE CRETO^NE BREEDTE CM. g 2QMEN