No. 2670 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 AUGUSTUS 1928 KRONIEK Branding, strand en jonge duinen op Texel Uit wandelen door Dr. Jac. P. Thijsse M KN ITJ. mou heeft iii'j wel ee.is gevraagd, wat d" mooiste wandeling in Nederland KOU y.ijn. 't Is een vraag, die eigenlijk niet gesteld mag worden. Jk heb nu al herinnering van minstens vijf en vijftig jaren wand'jlen, bewust wandelen en met genoegen en om het wandalen. Mijn ouders waren gelukkig niet erg angstvallig en 7,00 geviel het d'in vaak. dat mijn broei' Jan en ik. jongetjes van !) en (i jaar. van Grave langs d ? Maas wandelden in d" richting naar Lithoyen, de l'riris van Oranje tegemoet. Ket stoombootje dit voer tusschen Venlo en Kotterdim. De kapitein van d" boot nam ons dan aan boord, hetzij a:in een landingsplaats of als 't KO<> uitkwam, eri dat gaf natuurlijk dubbel genoegen. werd d'; reddingsboot uitgezet om ons op te halen. Hoe goed herinner ik mij nog d" hooge grassen en groote margrieten, d" bleek lila scabiosen langs d'>n d'jk. het vee aan d,"n waterkant en als we op de boot ware.n. d'; oever die voorbij gleed, d" beschad'iwd" landingsplaatsen, d" rood-wit-blauwe bakens op hooge staken eri d- lekkere teerlucht van de boot. Natuurlijk ben ik van dien tijd af een vereerd,"!' van onze groote rivieren, hetzij ik ze bevaar in velerlei vaartuig, per fiets of auto langs d-; effen d \jkwegen rol of m'jri weg zoek langs visscherspad",ri of jaagpad"n. die op menig" plaats nog langs d" zonu'rbedd'mg zijn te vind"M. De Maa:; is wel het mooist tusïcheri Roermond en Mook. beid'! oevers even interessant vooral op d" plaatsen waar zijrivier!jes uitmonden of wa°/.? liet heuvelland dicht aan d'; oevers komt, zooals in de buur! van -Vrcen. 'Probeer het eens met d,-.t Ma,a;jc. bet Ka! u meevallen en a!s het eeiiigszins kan. herhaal het bezoek in den 'inksterüjd. De, Gelderschc JJsel is m -er bekend en verdient d.it in alle opzichten. De hooge Veluwe en de merk waardige landschappen van Achterhoek en Salland geven een indrukwekkende omlijsting. Maar d" oeverlanden zelf rii"t hun bloemrijke doode rivier armen, de hanken. hun hooge populieren, knotwilgen, hagen van meidoorn en sleedoorn, de malsche graslanden, hier en daar afgewisseld met zandstrooken met zeer bijzondere plantengroei en. de heele uitgestrektheid flink bevolkt ni"t gevogelte van allerlei aard geven onuitputtelijk genoegen. D<: Waal. de Rijn, d" lek. allemaal prachtig en vol afwisseling. Na de rivieren koni"n d" stranden. Die blijven BRANDBLUSSCHER .HOLLANDIA" SPANJAARD&C2 FABRIEK ESPANA UTRECHT ook altijd mooi en voorloopig zal d ? wandeltocht van Koog op Texel haar "West-Tersehclling wel even mooi blijven als in de dagen van Holkeiiia. die de eerste Flora der Noi.rdzee-eilanden schreef. ?7\ilem is zij nu wat gemakk«lijl;er door de geregelde bootd'.erist Mieiand. Terschelling. fTarlingen. De postdienst, ('ocksdorp?-Vlieland, is opgeheven, maar ge kunt u gemakkelijk, houw el tamelijk duur, in ('ocksd-irp laten overzetten over het Kijerlandsche gat. 't Is aan te raden, met het oog op liet getij, om die overtocht eerst te bespreken eer ge de -wandeling aanvaardt. Deze tocht doet mij altijd denken aan een groot wandeling in 7wit.,erlarid. Je bent ook. om zoo te zeggen, aan het randje van d" wereld en in het volle licht. Dwalen is onmogelijk, want het gaat voortdurend langs 1-et strand, l.a.at de lijd liet toe. dan kunnen we even rechtsaf slaan, om bij paal 2:> en 21 de vorming van de jonge duinen te bewond"ren. of we wippen er even d"ti zeelooper ove-r. om te zien. hoe, vlak daarachter-, geen honderd meter van bar zand en schelpen een liefelijk land schap ligt. vol weeld'-rigste bloemenpracht, lüj paal 25 moeten we d'.- kleine. Sluiter omgaan, hij laag water gaan we gemakkelijk er dwars door heen en dan is het wel aardig, om een wijl verder te gaan. niet langs het strand, maai' over de wijde Slnl'tervlakle. Weld'-a liggen <!?? vuurtorendniiien voor ons. c"n flink massief, dat voorde inpoldering van Kijerland een afzond'-rlijk eilandje wils. \Vij kunnen er dwars de>orhee.'ii. of ook wel ze omtrekken lartgs den zeekant of langs d" landzijde. liet een is al even plezierig als het ander, mat'.r \\'at we doen zal ook moeten, afhangen van de plaats, waar onze schipper ons besproken heeft. Liefst vaar ik af bij liet verdronken poldert je de Volharding. De overlocht duurt niet lang. soms maai- een half uurtje. zee en strand en lucht en ruimte. De oever van ele Vliehors waar we uitstappen is een weeke pap. maar geen drijfzand en dadelijk staan we ook op vaiter grond om nu kilometers en kilometers flink door te stappen over de effen zandvlakte. In negen van de tien gevallen kunnen we hier genieten van liet verschijnsel van de fata morgana, de lucht verheveling. Meestal is op d" Vliehors de .Noordzce-oever iets steviger dun de kant van de Waddenzee. Maar als we de Meeuwend'iinen naderen d'.'n is het toch beter om links;1..!' (e slaan en het Waeld'.nslranet te nemen, dal spoedig slibrijk wordt en da.ar wandelen we dan al spoedig langs liroene "paden, een merkwaardige tegenstel ling met het frajecl van het laatste uurtje. De sf ratidweide is maar smal. de duinen /.t-li' nog deels in hun oorspronkelijke n si aal, d< els l:i -wei kt door de sta.alsbebossching. ^ De wandeling langs hel Waddenst r;:i:d l,lijft boeiend tot het einde loe, vooral door de lalloo/e De Kcuw van de Auto H KT is niet. dat ik in 't algemeen iets tegen auto's heb. maar zij rijden zoo hard. Dat heb ik in 't bij/oiider op ze tegen. Kn ook weer niet, dat zij in 'l algemeen zoo hard rijden, maar dat zij het in d" I lolh'.ndsche steden doen, die daarop k!;-a blijkelijk n i 4 zijn ingericht. Het schijnt niet billijk, det men eenvoudig op een eenvoudige bood.srho,;» uilgffi'ide.lrols d" uiterste voorzichligheid,, d,-i maal z.ijn leven in gevaar zi<'t. en het ten s.lotte van toeva' of d/- onzekere welwillendheid onzer medemenschen ;-fhi:iigt of wij met heele beeneii naar huis zullen terugkeereii. De Mollaiidsche sleden en slrdjes met hun stille, nauwe grachtjes eri bochtige straatjes kunnen den was senden verkcersx loed eigenlijk al minder ver zwelgen. Wat voor een toe-slee", een handkar of zelfs e.'il (ieftige karos ruimte genoeg had, is nog niet berekend op een serie groote, vervaarlijk snelle auto's, die niet o ibe.suisde vaart van de bruggen boldercri en om d- hoeken zwieren. Xoo zijzelf elkaar ook niet al te vaak in d" wielen rijden. helaas ! de arme voetgangers loopeii al loopende m<'er gevaar, naarmate de training d"r chauffeurs vooruitgaat en worden al meer <|uantiténégligeable et iiégligée. Wat voor een voetganger niet prettig is. Kr er zijn nog vele voetgangers. Doch er is iets in dit steeds jachtiger verkeer, (U-t nog veel prikkelend"!1 op onze vermoeide1 zenuwen werkt, dan de angsten, en schrikschokkeii. die wij bij eiken slraatnoek moeten doorstaan, en dit is de overtuiging der volkomen nutteloos- en iioodeloosheid van al d"Ze herrie. Of meent iemand. dit, liet er inderdaad op aankomt of de naai-' machines. het behangselpapier. de drukkers artikelen, de rieten tuinstoelen. de. confectiepakjes. de nam.iak-Ooslersche tapijten, de linioriade.. flesschen. d" bruinkoolbriquettcn een half uur eerd".r bezorgd worden dan vroeger, toen de paar den liet tran-port bedienden:' Kr is immers niel met;i haast om te le\eii. mtiiLi- d" auto's kunnen sneller loopon elan paarden, d.at is de zaak. De capaciteiten van de machine ..bezitten" de meiischeii en maken hen bezelen. ed'loos volgen zij de uiterste machinale; mogelijkhed'n ejii worden j'.ld'is niet zoozee'i- slaven van hun eigen machiiK1rieen. als van hun e'ige'ii malle heiofden. De woediüide ceniciirrentii1, elat is he't tevee-1 aan bevolking, doel dan el" rest e 11 zeio wordc'ii wij. arme ve>e-Uoopers. ge'kraakt, gekneusel, verminkt, vermoord, enkel emidat d1 ine'nschh'-id stajie'l zol is e;n einel 'lijk hel werktuig geVond 'il werd, om elit nu zuive'r (e eloen blijke-n.' vogels, die hier soms el" slibbankeii be-veilkcn. leil vlak in liet dorpje, elat al schameler worelt. Nu ri'st nog het zeeieisje iia:ii' Te'rschelling: eerst me't d"ii ..motor" naar ele Vlieslrooin. e>m daar oji hel wablielig water o\er te stappe'ii op de KriUis, die ons naar \Vesl-Terschelling brengt. Na zooveel ure'H lexipens is het we'l jirettig. eini nu e'e-ns te vare'n en te luisleivn naar ele ]ieilingen, elie el" man o[i ei" veiorpleeht afroept, wanl ?t is laag wal er en el" navigatie door ele geulen nog al ingewikkeld. Sommmige plale'ii liggen al blank, ver iia.ar recl(ts op e'eu richel rusten enke'le zeehonel"ii. Kindelijk wordt el" peilstok ingeuomen. we y.ijn in de1 wijd" poort van het Viie1 en er komt Noeirdzee'-deiiiing naar binnen. Voor ons liggen de hooge duinen van T"rschelling nie-t elen vereerden Hrandaris en zijn roodgekapten lantaarn bove-n he't wijde plalfonn. waar we zoo menig.-nnachl de'iirondedansdertrcvkvogels hebben gadegeslagen. Maar e.'eT we daar zijn varen we nog e'e-n jioos langs elen Noordvj'.arder elie' voor Tersche'lling lu1! zelfde is a.ls ele Oliehors voor \"lieland. lli.j ligt vlak uitgestrekl oiieler ele- hooge' lucht en langs el"ii oever is ee'ii mannetje, heel alleen in de oneindigheid, bezig niet st randpieren te spitte'ii \eior visch-a;i.s. \'er naar rechts kunnen xve' niet den kijker nog ele' baken van he{ vogeleilandje (irie'nel onelerse-heiden. Dan «urelen ele groene hoornen van We'st al eluielelijker en \\eldr;! elra.a.ieii we binnen in ele bedrijvige ha\'en van on.-, el"rde Noord/.ee-eilaiid. e'\ enals Texel een kost! aar kleine-iid. dal roept om een waardige behandelina. Ja. ik geloof toch wel. dal de tocht Texel. Vlieland. Terschelling lot het mooisle behoorl. wat Nederland ons geven kan. Maar er is wel wat opvoeding en oefening voor noodig, i m die i-e -lit te ge'l l i et e 11.