4. DE GROENE AMSTERDAMMER VAN u AUGUSTUS 1928 No. Achter den afsluitdijk door H. G. Gannegieter Vacantie Ter verzachting en genezing van stukgeloopen voeten, zadelpijn, schrijnen en smetten der huid, muggebeten en zonne brand, moet men op reis voorzien zijn van Doos 30, Tube 80 et. PUROL I. Prospectieve reportage ELUKKIG komt er een doorbraak in de vast\JTgerofcste gewoonten. De moderne mensen heeft ondekt, dat alles een kwestie van wennen is en dat het ten slotte net zoo goed andersom kan. Waarom de zaak dan niet eens op haar kop gezet? De oude methode is te dikwijls herhaald om nog te boeien. Wat geven wij om de gebeurtenissen uit het ver leden? De angstwekkend aangroeiende historische documentatie is goed om archief-ambtenaren den kost te geven en leegstaanden rijksgebouwen een be stemming te verschaffen. Ma?j' het lezend publiek wil het nieuwste, en de voortschrijdende techniek achterhaalt de feiten steeds sneller. Was 't niet te voorzien, dit zij eenmaal de feiten vooruit zou loopen? De wedstrijd in actualiteit heeft tot deze logische consequentie genoopt. Als de Harderwijksche Veldbode den verongelukten voetbal-kampioen een dag na zijn dood in d" krant heeft, is het Doornspijksche Nieuwsblad verplicht hem op den sterfdag zelf in het avondblad te lierdenken en de Puttensche Courant dient het Doornspijksche Nieuwsblad weer vóór te zijn met een extra-middag-editie. Helaas ontdekt de directie te laa.t, dat de Oprechte Old'-broeksche een kwartier na des kampioene dood reeds een bulletin met por tret heeft verspreid. Een paar jaar geleden nog gold a's het toppunt van journalistieke vindingrijkheid, dat de courant een kwartier na de gebeurtenis het nieuws bracht. Dat kwartier kromp in tot dertien minuten, de dertien werden er vijf en allengs was de afstand tusschen feit en publicatie slechts in ond"rd"eleri van seconden meer uit te drukken. Toen dit chronometrische verschil zoo goed als tot nul was gereduceerd, kon het gevolg niet uitblijven, dat de reportage op de toekomst vooruit ging loopen. Hoe hopeloos verouderd komen ons thans die aftandsche reporters voor, die den dag na het jubileum hun held herdachten ! Nu weet de krantlezende wereld een week vóór den datum al zooveel van den jubilaris, dat er op den dag zelf de aardigheid heelomaal af is. Eenmaal het kritieke punt in hun haast voorbijgehold zijnde, wisten de actueele cortvspond'-nten den afstand tusschen hun kopy in de krant en de ophanden zijnde gebeurtenis allengs evenzeer te vergrooten als ze den afstand tusschen kopy en voldongen feit in een vorige periode hadden ver kleind. De concurrent huldigde voorzichtigheids halve den aanstaanden man van den dag maar drie weken tevoren. Ken ander concurrent vervroegde den datum nog rnet ee?i week. En zoo viert de krant Kerstmis in 't najaar, in den nazomer, in de bondsdagen. Straks k< mt het aotueelste blad omstreeks Pinksteren met zijn Kerstnummer uit; het aller-actueelste met Paschen en het aller-aller-actueelste zal d--n cyclus hebben hersteld door op den Kerstdag te komen met het Kerstnummer voor 't volgend jaar. Er heeft zich een volstrekte revolutie in de repor tage voltrokken. De antieke reportage was ictrospectief; de moderne reportage is prospectief. Waarom zou men het middel, dat ten opzichte van feestdagen en jubilea zoo profijtelijk is ge bleken, niet evenzeer op de geschiedbeschrijvitig gaan toepassen? Ken moet de eerste zijn. en van bet half- millioen dagblad-correspondenten, dat ons vaderland telt, heeft alleen de eerste nu-rcantieL) beteekenis. Deze overweging leidd" een schrand'-r en voort varend jongmensch. Josef Calp geheet en. er toe. patent te nemen op een nieuw reportage-systeem en hiermee zijn diensten aan te bied"ii aan het Dagblad van Urk. (ie lacht, lezer? ma-v ge la-hi ditmaal te vroeg ! Want het Dagblad van l'rk is wel het best getmtilleerde orgaan van d" vad'-rlandsche pers. Het heeft zijn kopy tot d<-n omvang van weinige regelen beknopt en d'-ze weinige regelen zijn voor de helft advertentie. De vijl' dikke edities. MUZIEK D STRIJKINSTRUMENTEN n SNAREN D H DAHD Achter St. Pieter 4 D D ?n' JVrYl in. Utrecht D Tel. 443 O PIANO'S D D VERHUREN D D VLEUGELS welke de rotatie-pers dagelijks uitwerpt, bestaan verder uit plaatjes en prijsraadsels, benevens bons voor de film en bekendmakingen omtrent do uren, waarop de dagelijksche radio-courant zal ver schijnen, liet meeste nieuws gaat bij het Dagblad van Urk langs radiografischen weg door de lucht. Maar voor de ouderwetsche menschen. die liever lezen dan luisteren, schrijft Josef l'a'p zijn brieven uit het drooggelegde gebied ten gerieve van de filialen, welke het Dagblad van l'rk in d" oud bakken vastelandsprovinc.ies gevestigd heeft. Sinds T'rk na d'; drooglegging het centrum van Nederland is geworden zijn d" Amst'-rdamsche. Haagsche en Kotterdamsche bladen tot kopblad'-n van het Dagblad van l'rk gedegradeerd. Josef ('a'p bezit allo hoedanigheden, welke hem voor zijn prospectieve reporterstaak geschikt maken. Xijri overgrootvad'-r was tamboer in d,"U Tieiidaag.schen Veldtocht: zijn grootvader aan spreker, zijn vad'-r pedel, l'it een. geslacht van a'dus vooraangaand" en. vooraanstaande mannen geboren, had d" jeugdige Josef zich reeds a's jongen de vaa"digbeid eigen gemaakt, op den neus overal bij te zijn en te zorgen, dat hij haantje d" voorste was. Als advertentie-reiziger gewend" hij zich aan de vrijmoedigheid, welke hem a's reporter to stade zou koni'-n. Want. toen d" drooglegging van de Zuid--rzee haar voltooiing begon te naderen, en a', zijn collega's van ongeduld op d'-n dijk stonden te trappelen om (Ie primeur te krijgen van. bet nieuw te ontginnen journa'istiek gebied, overtroefd" Josef ben door maar vast op voorhand met zijn brieven, te be ginnen. Kn m'j verkocht hij bet recht. d"Z,e brieven, nadat ze hun dienst in het Dagblad van l'rk hadd"n gedaan, bij voorbaat te reproduceeren. Ook in dit opzicht immers gaan wc modern. worden. Oudtijds wa; het publieeereii van brieven het werk van d'-n archix a-is. De brieven moesten eerst eenige eeuwen oud zijn. aleer ze het geestelijk bezit van d--n historicus mochten worden, die kieschheidsha!ve op zijn beurt wachtte, totdat ze in een dissertatie bewurkt wa"en. en ze dan eerst het publiek aanbood, /oo leefden wij iii"d" ni"t het geen, in een schimachtig verlt d"ii aan liefd". haal en allenoverigenha-tstocht aan het perkament toe vertrouwd was. Allengs verdween ook te dezen opzichte liet voorvaderlijk geduld. Kr hoorde toch tot voor kort nog een. zekere onbcschi'oomdheid toe. brieven van pas overledenen aan d" publiciteit prijs te geven. De eerste brief van nog levend" tijdgenoot en. werd m--t een verontschuldiging van d(-n uitgever afge drukt. Het wa; voor d"it zeven-en-negentig-jarige wel aardig, zijn mémoires nog tijdens zijn leven in boekvorm te zien. Memoires van tachtigjjyigeii volgden, toen van zeventig, zestig-, vijftigja-igeu.Ook hier gaat liet retrospectieve karakter met het versnellen van het moderne tempo van liever lede verloren. Kri de tijd van het prospectief uit geven van brieven lijkt mij spoedig aanst aand". AVij weten niet. hoever onze kinderen het straks zullen brengen. Allicht schuilt er ond'-r de zuige lingen van thans een toekomstig minister </f handel sma griaat. Moeten we wachten, tot ze d" berin mdhcid bereikt hebben, met het publiceei-cn van hun ni'-rkwa-vdige eigenschappen;' Ma-v dan is. Hen (ep-u n. een and-r ons voor. Laten we veiligheidshalve dus maar beginnen met hi-t gedenkschrift op te stellen en uit te geven omtrent hetgeen d" film-diva of de minister van landbouw v;vi het jaar lütiil <a!s kleuter beleefd heeft. Men heeft d:vi a'thans tl" primeur. Het systeem van José!' ('a'p volgend.. hei> ik er d"i-li;-,!ve van afgezien, tl" brieven van Abé!a"d en Jleloise te publiceeren of d" aandacht te vestigen o]i het- leven en d" lotgevallen van een gi>.ter be roemd geworden specialiteit. Inplaats vr.'i retro spectief ga ook ik prospect ie j' te Werk en \ r. w; dus uw belangstelling voor tl-- d-'.^bladi-orrespoiidenl ie. wa-ymee d" voort va-end" reporter vsvi l'rk een maal zijn lezers op de hoogte za! houden. 1) liricrcti ran ei n i'dort/'iir.'ii'l ri'iiorli'i' ".'il liet d rooi//el -(/(Ie i/ebi'l. Jij ronrhimt i/e/niliJi -eenl. Nieuwe Uitgaven Joh. C. f\ Alberlx. Feexteli jke oiiinteifaiiff. lili>e»ile~hii/ uit hel leren r//>i ct'/i 20.sti ecini'cr. Jti'i'l l?V. h'.r/iloitii'ic deelen I /o/ en niet V: A', l". Drukkerij Jtictib r. C<oti[>ei>, A niHlerdditi. Jltirendictr deelen I en //: ..F.uelor (t ente/'</<t.' den Haan. 1Ü21- 1!)27, De ..bloemlezing" uit liet leven, van den 2(lste i eeuwer Allierts is nu genaderd tot het zesde deel. De geestelijke bagage va-i den omm'-ganger begint waarlijk volumineus te word'-n. Quantitatief tenminste; veel nieuws komt er niet bij. Ik heb d"Ze ..bloemlezing" ind'-rtijd, toen er t wet? deelen compleet waren, ontl-r oogeu. geha.d; de auteur was toen even ver als nu. Het hoofdbestandd'-el van al dit werk is een hopeloos verge\oi-d'-i-d-'üstiint \'an c)j'>centriciteit. Die verklasirt in de eerste pla-tts het totale gemis aan zelfcritiek. dat d'-n ommegaiii-'er kenmerkt. \"an. behoorlijke selectie kan bij een zoo fisingelegdc natuur geen sjnviike ziju. Psychologisch is hè'. \erschijnsel-Alberts stelli niet zontl'-r belang, ma-ir het eerste deel kan a.ls bewijsmateriaal volstiv.m. \ oor d" rest blijft de schrijver doorloo))eml belleden de opgave die hij zich zelf steld": ..liet boek wil in letterkundige uitingen een overzicht geven van het leven van t»en haad'-loozeu all-round. die xcel. \ a-n wat van onzen tijd is. ond'-rging. doch zicli in weinig verliezen kon." - ..Letterkundige uitingen" komen, in hongeren, iirtistieken zin, in tle/.e vijl deelen niet voor. De talrijke verzen zijn, qua iioi'-zie -? - en hoe moet een vers un(l<-rs heoonleeld Wordi-n gebrekkig; ze zitten vol stoplappen. en kreupelrijmen. en uit d" verhevene sferen, waarin <!?? (lichter ziju Ik lust i g opvoi-rt. komt bij o]i <le meest onverwachte oogeiiblikken Jillernuchterst naar bela-d"!!-. een t \vt-edc-rii.ngs-1Carns. die zich bij gebrek aan tr»i';iek. met een mantel viin zieligheid d"kt. 'Tweed''rangsch is trouwens lui.gtMioeg al dit werk: de dramatiek is .stuntelig van bouw, d" mystiek vaag en zweverig, d" satyre overdreven, de poli tieke beschouwing dom en. oppervlakkig (men moet eens ..St. lYoletarius" lezen. wa>ariti als bewijzen voor de traagheid van d"ii arbeider o.a. het Amsterd-imsche dia.lect en het gebrek aan manieren van d»n inind'-ren man worden, jiaugevoerdl). -- Te wn:irdeereii '/.ijn eigenlijk alleen eelt. aantal bladzijd-n Ix-hoorlijke journalistiek. iu 'l bijzond"!' eenige reishesclirij\'ingen. \Cre("'ders van dezen schrijver komen nog al eens aan m>-t zijn grenzenloo'/.e ee-lijkheid, mam- ik moet eerlijk bekennen, dat de eerlijkheid. van den heer Alberts mij heel weinig schelen kan. Wal er voor mij op aan komt. is of hij bel;mgwekkeii(h- dingen schrijft. Ik bedoel hier natuurlijk: eerlijkheid als menseh. l*e eerlijkheid viin (l"ii kuhstena'H' is een geheel <>}? zich-zelf staaiiil iets, en Int verband tusschen beid" eerlijkheden" kan in di-n regel niet word-n vastgesteld. Wa.t een pose. wal een liehl va.'ird'ge schrijverij,. wat. een rheloi-iek. wat ecu expositie va,n ijdelhi-id. \\~a.t een \'er-, elende herhaling'. \\'at ei.nopen" deuren-intrapperij. en. het elyste. \\at een geco(|iiet(eer m-'t hetgeen, al d'-ze hond-rd -n pagina'--. <loor. in hoogste instantie niet te vinden is: d..ziel van een kunstenaar. L E CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM