No. 2671 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN n AUGUSTUS 1928 Uit de~ Natuur: In Brabant door Dr. Jac. P. Thijsse WE z jn eens dwars door Brabant gefietst van Gorcum naar den Plasmolon. liet was ons hoofdzakelijk te doen om het stuk tusscheii hoon. op Zand en Bokstel, om de Drunensche duinen en om do bosschen, vennen en heiden van Oisterwijk en Campina. Kr gaat bij Loon op Zand een wielerpad vlak langs den zuidrand va a die duinen. Het voldoet nog niet aan. de allerhoogste eischen en je moet dan ook van tijd tot tijd afstappen. Dat hindert niet, want het ligt toch in emxe bedoe ling, om af en toe door den eikenwal heen te glippen en een blik te slaan op het werkwaardig woestijnlandschap hier in het hartje van hot overigens nog al vochtige en hoe langer hoe meer gecultiveerde Brabant. Vlak bij Loon. op Zand ligt alles nog flink onder de grove dennen, echte Brabantsche mast", aardig opgaand hout van om de veertig jaar en jonge aanplant die het heel goed doet. Maar als we een halven kilometer verder zijn en weer een kijkje nemen, ziet het er heel anders uit. Daar stond vroeger een bosch van zware zoepijnen, maar die zijn in den oorlog geveld, het hcele bosch geraseerd, kaal geslagen, eu toen is daar een gras steppe gekomo.il. allemaal smeelt met een beetje bant. In dat gras verrijst hier en daar een jonge zeepijn, want die wil hier blijkbaar graag groeien en het vroegere woud heeft dus zijn zaad niet ver geefs gestrooid. Maar iiaa>r het oosten toe is de grasmat gebroken, het witte zand is gaan stuiven en nu volgen kilometers ver golven en dalen van zuiver zand. Waar hier en daar nog bosch stond zijn de zandgolven hoog opgestuwd en. komen steil neer langs de blauwe en rosse stammen, ieder jaar een eindje verder tot het bosch bedolven is. Een ren bij Ois'enc'jk Klders is een vlakte schoon geveegd en. in een gunstige periode van rust en regenval hebben erzieh planten kunnen vestigen; nederige; mossen en. korstmossen, klein buntgras en schapegras, heel ijle voorjaarsspurrie. misschien, een enkele hei struik, 't Is niet onmogelijk, dat zoinloen.de in enkele jaren hier stilstand komt en dat de hoogv zandgolf aan de lijzijde, die nu ee:i groep va-i verspreide berken bedreigt, zicli vervlakt zonder verder schade te doen. Nog een stuk verder zijn de stuifkoppeii zelfs begroeid geraakt met eiken kreupelhout en. in de dalen er tusschon hebben zich al tamelijk flinke stukjes hei ontwikkeld. Als een gele vlam schiet nog een tong van de gcoote za.'iel/.e'e er door heen. doch die is niet sterk genoeg. om een doorbraak te maken naar de Ilelvoirtsche heide. De zaudverstiiivhig. die in het midd"iist\ik d"H indruk maakt, alsof /.ij heel Brabant zou kun-i-'n overweldigen. blijft door imtn'.irlijk" oorzaken toch begrensd tot een ta:ii"lijk klein gvbied. maar dat in zichzelf do >r d" wisselwerking \ a:i wiirl en zand eri regel en p1a:it"nge'ooi gerekend mag worden tot een der m'est ro:n r.ifisrli ? landschappen v<in Nederland. Als we bel'l'ld zijn bij het Oostelijk s! uk. de ui"l eiken begroeid' slnitkeippe.i. dan vind»'! we daa.r ook bij ee ! s-hilele: ;vht ige boerderij !)??: begin va:i een rijwielpal. e'e',1 vo.n-i i-etïeliik p:v.l. da.t eras dooi' l)osch en beem:l op a'leraa i^oaatni ,te wijze brengt naar een punt e>p el< n j;ro >1 n rijksweg vanden Hosch naar Tilburg en dan onmiddellijk naav Oisterwijk langs den molen. liet landschap, dat wij nu doorkruisen, vormt al een heel merkwaardige tegenstelling met de woestenij aan de Loonsehe duinen. Wij laten de beroemde vennen van .Natuur monumenten rechts liggen, zetten koers naar het Staalbergven. het ..zwemven". tegelijkertijd de groeiplaats van een der allerzeldzaamste planten van Nederland. Van de Oostpunt van het Staal bergven nemen we eerst het rijwielpad naar de Steetien Heul, maar slaan al gauw rechts af langs een pad, dat zich duidelijk toont en komen dan ? af en toe afstappend, langs een piachtige, bloem rijke, vochtige laagte. Over de Hosef bij de kippen fokkerij aan het Belversven. Hier slaan we rechts af, langs het ven heen en rusten even op de met dennen begroeide hoogte aan den zuidoosthoek van het ven. Kr zijn veel kenners die het Belversven hooger schatten dan het ('hoorven of het Kolkven en ik kan hun geen ongelijk geven. Misschien ligt dat voor een groot deel aan de om standigheid, dat het niet zoo heel gemakkelijk te bereiken is, men is er haast altijd alleen. Boven dien is het uitgestrekt, de hooge oever begroeid met zware dennen, de lage kanten met berk en gagel en met groote vlakken van veenmos en zonnedauw, cipelgras en blauwe gentianen. De zonnedauw, die hier groeit, is de zeldzame soort met de lange bladeren, uit de verte al te kennen aan de witte bloemen, die minstens anderhalf maal zoo groot zijn als die van de andere zorinedauwsoorten. Je behoeft niet eens een geoefend botanicus te wezen om op een plaats als deze de bekoringte gevoelen, die uitgaat van ongewone planten. Van onze lustplaats hebben we een bijna. geheel onbelemmerd uitzicht naar het /uiden, tot den toren van Oirsehot toe. Hier en ook naai' links in de richting van Bokstel liggen nog uitgestrekte heiden en wel van allerlei soort, al naar de hoogte van dei bodem. Het mooist is wel de natte hei. zuidelijk van het Belversven. het Gooi'. Weliswaar wordt liet bedreigd door de ontginningen van de Kosephoeve. maar ook deze golf kan tot stil stand worden gebracht, even goed als de xandgolf van de Loonscho duinen. Sommige plekken van dit Goor zijn blauw van de gentianen. Vijftig jaar geleden was de blauwe klokjesgent iaan een zeer gewone verschijning op onze natte heidevelden. ook op de Xoordzee-eilanden. en ik had toen niet kunnen denken, dat ik het nog eens zou moeten beleven die plant beperkt te zien tot verborgen uithoeken en restanten \im ontginningen. Ge lukkig staat zij hier aan hel Belversven nog op een waardige plaats en met waardige ge zeilen en voorloopig veilig. Wanneer ge nu haast hebt. dan gaan we pal Zuid en vinden dan spoedig het ofl'icieele rijwielpad naar de Hazekamp en dan verder langs hel kerkpad naar Bokstel. Maar wanneer we ons nog een. paar uurtjes tijd kunnen gunnen dan zoeken we hier een slingerpa'l op. een nieuw pad. dat ons voert over de wijde ('ampena-heide en daar ontdekken We dan een nieuwe vennenwereld. groote en kleine. begroeide en blanke, ronde en lange, een bonte troep, die ons te pas zal komen, als wij het nog eens moeten hebben over hot ontstaan en de beteekenis van de lirabantsehe en l jimburgse'he \ en iieri. Kindelijk belanden we toch weer bij de Hazekamp. een eenzame boschwachlerswoning onder zware eiken en hoog naaldhout, een duide lijk doelpunt voor zwervers op de heide. Daarna gaat het op een goed rijwielpad langs zanderige karrowegen door het dal van de lieei-se langs boerderijtjes waai' knoteikeii m-'t anemoonljes a in hun voet getuigen van het verloden en hooge. ijle canada's do a-uielaoht vestigen op h ?( bedrij vige heden. V a!i Bokste! na.ar Gennep ontmoeten We telkens dezelfde tegenstelling, zij hot ook in anderen vorm. Wilt ge Brabant nog eens in de lengt,' door trekken. 11 "i-m dan eens het t ra jee-t Venr.iy. l >eiirne. llee/.e. Valke-nswaard. de Zalighe-elon. Ilihai-enlie'i'k e'ii elaav altijel maai- venu-t la,.'igs de /uielgp-us. III"t als elilM'JX ele UeiUWM'lle' Tla.ntage'S ('11 Bel'uelletp-/e>om. Ik '/eni el' '/oei op eens y.iu in krijgen. N.V. J. S. MEUWSEN'S Grootste keuze. . . . STETSONS KRONIEK Aiiian Ocllali'.s Hervormingen H KT was te voorzie'n. Wie elat lange- verblijf in Kureipa e;i al Iv.t Kuvopeoseh geeloe van Aman Oellah. den Beheerschor der Afghanen,aan7.a/g. moest \ve-l vree'/.en, dat er niets goeds uit zou voortkeuneii. Ongestraft eluikt ejon ee-nvemelig, doch goedmeenerid Aziaat niet onder in hetgeen wij de Wostorscho beschaving noemen. Kil ele' slag is, als men de courantenbe:ïc;hten gelooven mag, dan ook al gevallen: Ama'.i Oe'llah gaat een soort van parlement inste-Ile'fi in zijn land, elat er zejolang gelukkig vrij van ble-ef. Maar bovendien, wat nog vél erger is. wil eleze' ongelukkige vorst de1 Voelwijverij af schaffen. 11 ij meent namelijk, elat elie? in de beschaafde rijken, waar hij e.'e>n bezoe-k bracht, niet meel' bestaat, le-ele'r ambtenaar. '/,e>o dreigt hij nu, elie e'en tweede vi'e)uw trouwt, zal uit zijn ambt ontxot worden. e'H hij schijnt nie't te> beseffen, dat hij duseloeiieh' de ,,vrije; verhouding''en do prostitu tie e>p ergerlijke wijze' in ele: hanel we'i'kt en de positie ele'i' vrouw emelermijnt. Want elit had he't ge-lukkige lanel Afghanistan vóór boven he-t geciviliseerd Kureipa. elat de-Veelwijvcrij ergewe-ttigd en geëerd was, terwijl zij bij eins e'ejn clandestien ejn gvschandvle'kt le'Ve'ti meie-t leiden. Welke slechte' raadgever zou Aman Oe'llah in heit oor geblazen he'bben, dat elo Kureipe'e'sche' man slechts ni'-t n vreiuw le.;eft ? \\'as hel e'e'ii fanatie'k kapelaan of ee-n fijne domiiie'e' eii' ee>n toeder ethische tbeose»)!'? Me-n weet het niet. .Me'li wei't, alle'en. elat ele- HeerscheT der Afgliaanse-he' Gele>ovigon sehaiide-lijk om ele-n tuin ge-leid werel, als me-ii he'm verzeke'i'de. elat al ele pare-n. die hij zag. o.)k altijel en overal pa-ren bleven e-n e1!' nooit iets veiorviel ae'hler ele se-he'rmen de;r maatsehappe-lijko eipe-nbaurhe-id. Anelei-s had Ama l zie-h wel t\\ 'e'omaal be'ilae'ht ele' einschuleligi' opeiilijkhe'iel bij zijn volk Ie wille-n ve'i'va.nge'ii door zondige he'ime'lijkheiel. elie de'ii muil e'ii ele vrouw beidon in him karakti'1' aantast, liet is 't bit te-re ke-nrnerk onzer geroemde- be'svhaving, dat /,ij xoe> bypoe.viet is. Zelfs el.' .Moi-mone'i). De He-iligon eler Laatste elageii. se-liat't.'n. uiterlijk te-ii minste, hun Ve-e'lwijve-rij al', om e-en be'denke'lijke1 openbare mee'ning te ge-rie-ve-n. Ook zij ! Kn aldus ve'i-zeinki'ii wij elie'p in ilen poel elei' valsche- se'haamae-hl igheiel. en ele> geioele' Amman zag elat a-lle's voor eh'ilgel e'ii xelfbe'hei'i-se'hing a'in. Hij wil nu o;ik x.ijn Al'ghaneii tot bi'ave- iM'htge'iiooten i'ii N'aelers o])ve»edeii, mee'iie'iiele' a'elus hot kwaael eler e-orruptie' de-n kop in te elrukken. Alsof e-en man niet evrelor elwaaslu'ele'ii begiiat v oen' zijn mail rosse eüui veieir zijn Wettige' gride ! Doe'h misschien keert Aman Oellah netg temg \ an elo elwa.lingi'U zijns wee'gs en laat hett Ooste'U. \\ a.t leit he-ele'ti toe e-en zijner bekoi'inge'ii uitmaakte': ele i'oin eiuelige aa-nvaarding van het natuirijV ni"nsche'lijke-. K. (.'. NIEUWE UITGAVEN 1'ie'H I'foct't' ntit int't'l jl,'t' i'i'tif'ui'i 'It't' \<i<tttiloo~:i' \'c:iii»iilnchiii> met teie'lichting deior Dr. K.Braneles ele K'eios w.i. en .Mr. A. Weilfsbergen ve-i'scheon bij run il c>' M u rr\''* / . M. te Amste-rdam. bij we'lke einele>riie-niing ook de1 eloorli iiipeiiele stuelie1 ove>r vonnootsehapswi'/.en e'U veniioeitse-hapsreclit. he't zee'i- levonswaaieligo maandlilael ..De Naamlexr/.C; \"ennootse-hap" \ci'si-liijiit. Bezoekt de Hollanthclie Badplaatsen. In het voorseizoen tot 15 Juli leer verminderd tarief. Z A ND VOORT: HOTEL D'ORANGE en HOTEL DRIEHUIZEN" WIJK AAN ZEE: BADHOTEL en ZEE-DEPENDANCE.