DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 AUGUSTUS 1928 No. 2672 T o o n e e l Bond van N ederlandsche TO-'Jneelschrijvers. Tooneel en Gemeenschap" door J. B. Ubink. Het versdrama en zijn verwaarloozing door het Tooneel in Nederland" door August Heyting (Gust. van Elring) Boek en Periodiek. R. J. Goddard. Den Hang. De Bond"van N ederlandsche Tooneelschrljvers" is, naar men weet, niet tevreden met onze tooneeltoestanden. Is daar reden toe? Men. antwoorde niet te vlug: zeer zeker", en bezinne zich op de wetmatigheid aller dingen, die zooal niet de ontevredenheid, dan toch den wrevel, dat het wel anders kon zijn, uitsluit. In een artikel in Rythme" waarvan mij slechts een uittreksel in een dagblad bekend is s-chreef Eduard Verkade: .... Zoolang er menschen zijn zal er tooneel gespeeld worden en de kunst zal steeds zóó zijn als zij zijn moet, om haar taak te vervullen in den tijd dat zij er is. Gisteren was het tooneel goed voor gisteren, al was hot , anders dan vandaag. Vandaag is het goed voor vandaag, al zal het morgen anders moeten zijn, omdat het van daag" voor morgen niet meer past. Er zijn niet minder kunstenaars en talenten dan vroeger en er zijn er niet meer. Er zijn er net genoeg, want ieder tijdperk houdt zijn eigen mo gelijkheden in en de talenten vinden hun eigen wijze zich uit te drukken, en wel die wijze, die het meest zich eigent voor hun eigen tijdperk.' Deze beschouwing, die men mis schien toepassing van het philosophisch determinisme op de tooneelkunst zou moegen noeman, schept een eauwigdurend-jn toestand, zooal niet van tevredenheid dan toch van be rusting en brengt alle critiek terug tot vóór- of achter-loopen vandaag" te zijn van morgen" of van gisteren". Maar daar die vóór of achterloopende critiek van vandaag, dan toch maai de critiek van vandaag is en dus. ... en dus gaan wij tsrug naar den Bond van Nederlandsche Tooneelsehrijvers, die zeer onphilosophisch tegen het tooneel van gisteren, vandaag, morgen en aansluitende tijdperken te keer gaat. Over het eerste der hierboven genoemde vlugschriften, dat te vlug, althans vluchtig geschreven schijnt, heb ik vroeger on elders reeds enkele opmerkingen gemaakt. Da vrees, dat de schrijver groot e kans loopt, te herhalen, wat vóór hem (over de verhouding van tooneel en gemeenschap) te berde gebracht is, zoodat hij het niet verder brengt., dan tot het aaneenrijgen van een aantal gemeenplaatsen", lijkt mij ongegrond. Daarvoor is de stijl, hoewel on-schoon, te origineel, zijn de conclusies, hoewel on-juist, te verrassend. Van beide een staal: Dat ik noch tans de ietwat hachelijke poginggewaagd heb," doet de schrijver op het hierboven geciteerde onmiddellijk Hei Smetten, Doorzitten en Stukhopen der Huid verzacht en geneest men met PUROL Doos 30-60. TubeÜO et. Bij Apoth. en Drogisten volgen, op dit stokpaard een Doodenrit te ondernemen, spruit voort uit de overtuiging, dat ik het altijd nog beter als Don Quichote kan verliezen. dan dat ik' als Jan Salie ga thuis blijven." ....,, het getuigt van weinig kennis van zaken, als men Nederland gebrek aan dramatischen aanleg toeschrijft. Voor zoover het toonsel voor onze westersche beschaving van belang is, kunnen wij het tweemaal zien ont staan: eenmaal in Griekenland, een andermaal in West-Europa, tijdens de middeleeuwen. TJit de abele spelen en de mysteriespelen, die uit die dagen zijn overgebleven, blijkt duidelijk, dat Nederland aan dat ontstaan een werkzaam aandeel heeft genomen. Dat wij nimmer den vollen bloei van die eerste taemen hebben waarge nomen, moet dan ook worden toege schreven aan uitwendige oorzaken." Tot die uitwendige (sic) oorzaken reken ik, dat wij in onzen bloeitijd blijkbaar geen dramatisch dichter hebben gehad, die de wereld heeft kunnen betooveren." iemand dus als een Kodolph V'alentino onder de classici ! De schrijver ergart er zich aan, ..da kritiek, do pers of htt publiek op de hoogtepunten van de loopbaan van een tooneelspeler of actrice te hooren oordeelen, dat hij of zij het illustere voorbeeld schier evenaarde van een (iuitry, een Sarah Beruhard(t), een Duse". Een gemeenplaats is ecu dergelijk zonderling betoon van ergernis zeker niet. * * Misschien ware het voorzichtig geweest, een zinspreuk van den Bond: Hoog brandt in blij- en treurspel e el Ons hart op 't ontaar van 't tooneel". weg te laten van het chutblad van Heyting's brochure, die ons wil warm maken voor 't v:>rs in 't algemeen en voor 't versdrama in 't bijzonder. Heyting's brochure heeft tweeërlei strekking: de superioriteit te betoogen van het versdrama boven het dra.main-proza. en ;wm Ie sporen tot ver tooning van nog ongespeeldo drania'sm-verzeii, die dit verdienen. Hij toont aan dat een overgroot percentage der vermaardste stukken uit de gaiische Wereldliteratuur in ver/en geschreven is. en wijst op hetgeen ook door den bond" en door dilettanten reeds gedaan is om nog oiigespeelde drama's in-verzen tot liet publiek te brengen. Hij geeft ook middelen aan. om poëzie op de schalen voor de jeugd beter toegankelijk te maken. Wij kunnen hier niet verder op ingaan en moeten naar de met overtuiging geschreven brochure wijzen. Eigenlijk ook reeds in de brochure van den heer l'bink, voor zoover daarin een vaste lijn te volgen is. maar zekar in Heyting's geschrift komt men weer terug tot het vraag stuk van een centraal tooneelgezelschap, middelpunt en maatstaf voor onze tooneelkunst, waaraan men zui ver artistieke eischen stellen kan. en waar zij ook in zeikere mate te berei ken en te handhaven zijn. Wat baten al die opvoeringen van meesterwerken uit de wereldliteratuur door gezelschapjes, die weer gestorven. zijn vóórdat zij tot 't volle leven kwamen, voorstellingen sans lendemain":' Tenzij men zich bekeeren moge tot het philosophisch standpunt, waar mee wij deze opmerkingen aanvingen. II. v. u. V. li MEUBELEN EN OOSTERBEEK (fl BETIMMERINGEN OVERHEMDEN NAAR MAAT FR. SINEMUS 20 Leidschestraat 22 - Amsterdam BOULJTINHET riTllBl 13 'J !7Al *J w\ KB1 VERSTREKT DE DIRECTIE TafflMT.ns260.38 MET OPSTAAN DEN BUITEN RAN ft MERSTELT D E/PLATVOET 11 U.A.MASSING. V O. Z. VOORBURG WA L 33*. ft?Dt iINNENSASTMUIS) N. V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG _ AMSTERDAM BOEKENKASTEN KWATTA's CITELLI VRUCHTENDROPS 5 en 10 ets. VRUCHTENROLLEN Iti.ïir«lere rol een. leuke mop met M i:itl:i,I.IK«>< n j; moppciipi-iJMvi-iia-;. Kwuttu's «'itclli A'riiehtcuilrops ^ijii fi.jii 011 l'i-iscli v a n smaak f n van o ii o v o P t P o f f o 11 kwaliteit. % VOOR BETERE MEUBELEN ARNOLD HOUTSCHILT e {lmm er ing e n zoowel in eenvoudige als rij/ie uitvoering Onder den 5f. (fflaaHen OlmsterJam, Q)en Abonneert U op: De Groene Amsterdammer