Historisch Archief 1877-1940
No. 2673
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 AUGUSTUS 1928
Aanteekeningen De Albaneezen wenschen een Koning
V De chef van het protocol aan den Quu'i d'Orsay
.beleeft drukke en hoogst belangrijke dagen, nu
?daar een in menig opzicht uitgelezen gezelschap
bijeenkomt om te lunchen, dineereii. soupeeren en
?ook nog tusschen de bedrijven door plechtiglijk het
pact van Kellogg te orulerteekenen. JKeu feest op
zichzelf is al de verschijning in Frankrijk's
hoot'd.?stad van den Buit.schen Minister van
Buitenlaiid,sche Zaken. Intusscheii, de heer Stresernann weet
het: doel der samenkomst te l'arijs moet uitsluitend
het teekenen van liet verdrag tot liet buiten de wet
.?.stellen, van den oorlog zijn, over brandende kwesties
.als het schuldenvraagstuk, als de vervroegde
?opheffing der bezetting van het Rijnland.mag bij
?deze gelegenheid geen woord gexegd worden. Dat
laatste punt zal intusschen naar alle waarschijnlijk
heid ter gelegenheid der a.s.
Volkenbondsverga?dering en het samenzijn van den Raad in de eerste
weken van September bijzondere aandacht in en
buiten Genève genieten. liet mag in (-Ik geval de
;goede stemming op en rondom den 27sten Augustus
datum, waarop Kellogg's plan de ormeele in
stemming zijner voornaamste Kuropeesche col
lega's zal verkrijgen niet bederven.
Onderwijl is echter reeds gebleken, dat in veler
.-Jemoederen toch nog niet die feestvreugde aan
wezig is, die menigeen misschien verwacht KOU
hebben. Op het moment, waarop men zich op
maakt om den oorlog als instrument van nationale
politiek at' te zweren, openbaart zich weer 'n
pijn.(ijk internationaal wantrouwen, dat dooi- het zgn.
.Fransch-Kngelsehe vloot-compronü.s opgewekt is.
De Yankees schijnen duchtig in hun wiek geschoten
van wege, het accoord, waartoe honden en l'arijs
gekomen zijn. .Ia. ze vreezen, dat het. in naa.m
betrekking hebbende op de problemen in zake
maritieme beperking van bewapening, in wer
kelijkheid niets meer ol' minder zou beteekenen.
dan een soort afspraak tusschen de leden der
?entente cordiale om in geval van oorlog hun vloten
als het ware als n geheel te laten optreden.
Terstond is zoowel van Britsehe als van Fransche
rzijde betoogd, dat er toch heusch geen enkele.
veilen tot wantrouwen ot' ongerustheid voorhanden
is. Het gaat hem uitsluitend om een compromis
'tusschen aanvankelijk uiteenloopetide gevcelens
van Engeland en Frankrijk, dat hier op neerkomt.
dat zij in broederlijke eensgezind lieid er naar
willen streven de mogelijkheid voor een regeling
tusschen de mogendheden van de
oiitwapeningsproblemen te openen. Basis zou daarbij dan zijn,
dat men ten aanzien van zgn. defensieve kruisers en
jluikbooten niet. ten aanzien van dit materiaal
?voor zoover het een offensief karakter heeft, wel
tut beperking zou dienen over te gaan.
De pantserkruiser, die Duitschland ga.at bouwen
«i>n die al, vóór er de eerste hand aan gelegd is. tot
heel wat strijd, n.l. tot politieke twisten eu be
roeringen aanleiding heeft gegeven, zal kwal i,; k
een offensieve lief eekenis kunnen hebben. Het
verdrag van Versailles laat het Duitsche Hijk niet
toe er meer dan vier pantserkruisers op na te
houden. Men zou zoo zeggen, dat Diiitschlaiid
daaraan al bitter weinig heeft en dat het daarvoor
aan. te wenden geld in de gegeven omstandigheden
beter, doelmatiger gebruikt zou kunnen worden.
2oo luidde ook het oordeel der socia.al-demoerateii.
die gedurende hun jongste, met succes bekroonde
Verkiezingscampagne niet zuinig waren met het
afgeven op het, door den Kijksdag reeds aange
nomen besluit dat zij in het debet van de
rechtsche partijen boekten om den bouw van
een pantserkruiser goed te keuren..
De door Minister Groener voor den nieuwen aan
bouw aangevoerde argumenten, dat men. den
kruiser noodig heeft voor de bescherming van
?Oost-Pruisen (dat van de landzijde uit. dank zij
BIJ VERSTOPPING, sp'jsverteringsstoringeti.
niaagtranden, congesties, algemeen gevoel van
onwel zijn, neme men 's ochtends op de nuchtere
maag een glas natuurlijk ,.Franz-Josi f"-bilt,>rwater.
Volgens de in klinieken voor inwendige ziekten opge
dane ervaringenis het Franz-Josef"-water een
«üterst weldoend afvoermiddel. Overal verkrijgbaar.
Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
den beruchten corridor, door het moederland,
waarvan deze provincie afgescheiden is. niet
geholpen zou kunnen worden) en dat. zoolang de
rest van de wereld niet ontwapend heeft.
Duitschlaiul althans voor het minimum aan bewapening
dat het hebben mag. zorg dient te dragen, konden
in het roode kamp natuurlijk geen instemmirm'
(int moeten.
Aldus de situatie voor de verkiezingen, die tot
resultaat hadden, dat de socialisten een zoo sterke
positie in den. Rijksdag verwierven, da.i een hunner.
Muller. Rijkskajiselier went en nog drie andere
partijgenooten ook in <\(\ Itegeering kwamen, waar
zij samen met twee democraten juist de vol.strekti
meerderheid bezitten, liet democratisch getinte
smaldeel had dus een Kaïbinets-beshiit om liet
eerste noodige bedra.g voor den. bouw \ a.n di-n
kruiser op de begrooting uit te trekken, kunnen
tegenhoudeii, doch de heeren dachten, daar ge
woonweg niet aan. Met algemeene stemmen besloot
het .Ministerie over te gaan tot de stappen die ter
uitvoering van het votum van den vorigen -tijkMia.u
vei'eischt waren, (iroot e vreugde in het commu
nistische ka.mp over deze gebeurtenis, want nu
konden de kiezers toch eens zien, wat /.ij aan de
socialisten hadden. Als oppositie voerden ze feilen
strijd tegen het aanbouwen van een pantserkruiser.
nauwelijks zaten de heeren lekker en wel in de
minister-zet els o!' zij handelden geheel en a! in
tegenstelling met hun beloften. Terstond hebbeu de
communisten alles in het werk gesteld om hun
ergste concurrente7i van wege deze houding aa,;i
den kaak te stellen. Maar ook in de partij zei t' bleek
er groote verontwaardiging te besta>ati over wat
men als een soort verraia.d aan de beginselen be
schouwde. Kijkskaiisclter Muller is er tenslotte in
geslaagd de meerderheid van de Rijksdagfraei ie.
die de vorige week bijeen was geroepen, te over
tuigen, dat bij de huidige verhoudingen het zitting
hebben van vier sociaal-democraten in de
Regeering te veel waard was om de socialistische porte
feuilles ter wille van dien eenen armzaligen kruiser
op te offeren. Keil standje aan het adres der roode
Ministers, dat zij verzuimd luidden de part ij nog
eens even te voren in deze kwestie te kennen, welk
verzuim in de toekomst achterwege diende te
blijven, dat was alles.
Het offer door de sociaal-democraten gebracht
door zich zoo te gedragen, is 'zeker niet gering. Als
het er straks, in October, om gaat te onderhandelen
over een definitieven grondslag voor het Kabinet,
/al moeten blijken, of de/e ,,deugd'1 ook haai'
belootiing /.al vinden.
Velli/.elos heeft een overweldigende meerderheid
veru or\ en. I)e a tseha f t'i nu' der Kvenred iue
\Vrtegeiiwoordiging. \i Ier verlangen na.areen kra.< htig
l K'\v i i id. de syni] lathie. die een de.'! <ler kiezers \ oor
den groolell KretellZer koestel't en Vermoedelijk
ook wel het behcndiglijk aanwenden van eenige
mani|nilat ies. die ei-n stirkeii invloed op Int
si emlinsre.--iilta.at hebben g,.had - a,:m den voor
avond der verkiezingen vond er op groot en Behaal
verinniging van ambtena.ren-salaris~en. van uit
keering aan de vluchtelingen enz. ('laats /.uilen
hiertoe hebben sa.mcngewerkl. Met 22S van de L'öll
Kamerleden a.an zijn kant sta.at Yeiii/.elos \\'el heel
sterk. Ot' bij ook sterk uenoeg /.a.l zijn om de weelde
van zulk een talrijken aanhang te verdragen ':
x *
*
(lok in Albaniëheeft de Regeering een u'root
electoraal succes behaald, zoodat thans de weg
gebaa.nd is voor een besluit, dat de
l'residentDictator Alinied /ogu tot Koning zal maken.
Sinds hij op het eind va.n l!l-!l er in gesla.agd was
zijn polit iekeii concurrent den* 'i-ieKsch-Kat holieken
liissehoji Monseigneur Fan .Noli met. geweld ten
va! te brengen, is de/e typische vertegenwoordiger
van de Alhaneesehe grondbezitters niet hun veelal
nog feodale Voorrecht en. heer eu meester in /ijn
land. l)i ie jaa.r geleden had hij zich tot l'resident
van de Republiek laten kiezen, ma.ar thans woi'dt
hij het K<mingseha}) deela.eht iu'. liegrijpelijkerwii/e
/Uilen de o\erige KuropeeM'he monairehen. \\"ier
aantal se(|,.ft l!l|s zeer gedund is. zich bij/onder
verheugen over het feit. dat ze dezen nieuwen
collega el' bij krijgen !
N.V. J. S. MEUWSEN'S
Grootste keuze. . . . STETSONS