No. 2675 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 SEPTEMBER 1928 VOOR VROUWEN: Welke uitgaven mag een huisvrouw doen? door Mr. J. Brans-Woltering POLROGER&C^ LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM Me ree.htspositie «Ier gehuwde vrouw "C" H bestaat tegenwoordig- een bepaald komische verhouding in de rechtspositie der gehuwde 'vrouw als staatsburgeres en eehtgenoote. Ze is ?of wel volkomen geëmancipeerd of gelijk aan een onmondige, al naar de kwaliteit, waarin ze op treedt. Om eens een enkel voorbeeld te nemen: een gehuwd vrouwelijk Kamerlid moet als een zelfstandig, verantwoordelijk individu oordeelen over de staatsproblemen, die haar worden voor gelegd. Ze stemt officieel naar eigen in/.icht ,.zonder last of ruggespraak'', '/.egt de grondwet plechtig over de begrooting van inkomsten en uitgaven. In zekeren zin beschikt ze dus over de rijksfinanciën. Maar diezelfde vrouw. a"?n wie de grootste landsbelangen worden toevertrouwd. mag zonder de goedkeuring van haar echtgenoot nog geen dubbeltje van het huishoudgeld bestellen. Voor iedere flnancicele daad wordt zijn vooraf gaande schriftelijke machtiging veivischt. /oo uit stekend beschermt onze wet het gezin tegen moge lijk onverstand van de vrouw des huizes Toch is 't een zegen voor den vlotten gcVig van "huishoudelijke zaken, dat bijna niemand de wet behoorlijk kent. ledere huisvrouw, die niet met haai' man in onmin leeft, koopt rustig, wat ze voor ?zich en haar gezin dienstig of aangenaam vindt. Ze oordeelt zelf, of het huishoudbudget haar uit gaven kan dragen en weet bij ervaring, waar haar echtgenoot al of niet mee aceoord gaat. Ik geloof tenminste niet. dat er ooit een vrouw met een schriftelijke bewilliging van haar man naar haar ??winkelier is gegaan. De gemiddeld»! zakenman realiseert zich gehikkig ook maar hoogst zelden zijn risico bij levering aan gehuwde vrouwelijke klanten. 'Wellicht vertrouwt hij op de bekende m-mnel ke .-afkeer van een schandaal. .Maar als op een gegeven -oogenblik de heer des huizes Mevrouw's bestellin gen niet wil betalen, kan hij op geen manier aan zijn geld komen. Want zelfs over Kaar priv .inkomsten heeft de gehuwde vrouw als regel niet de vrije beschikking. Ze kan eenvoudig haar dnkoopen niet betalen, al zou ze nog zoo graag. Voor een bepaald soort uitgaven maakt de ?wet een uitzondering, mul. de gewone en dage lijksche huishoudelijke. Hier geniet de vrouw eene ?zekere vrijheid. Niet, dat zij in casu de mannelijke toestemming geheel kan ontberen. O neen, maar deze wordt verondersteld gegeven te zijn, :zoolang de echtgenoot niet door openlijke bekend making in de couranten van het tegendeel getuigt. De zorg voor de gezinsfinanciën is blijkbaar gewe ken voor het bezwaar aan het hoofd van liet gezin <V>KH- elk kadetje of pond boter een bon te moeten vra ren. Kerst in 1838, het geboortejaar van ons burgerTijk wetboek, werd deze belangrijke afwijking van ?den algemeenen regel wettelijk vastgelegd. Dit in navolging van het oud-llollandsch Recht. De ?{'ode Civil, het Fransche Burgerlijk wetboek. -dat van 1811 tot genoemd tijdstip voor ons land van kracht was, bevatte een dergelijke bepaling niet. Niettemin oordeelde de Kransche Jurispru dentie, gesteund door rechtsgeleerde schrijvers, ?dat men toch voor de uitgaven in kwestie de ?bewilliging van den man als verleend moest aan nemen. Deze, werkelijk praktische suppasi.ie luet't ?onze arbeidswet in 1907 ook opgenom-n voor arbeidsovereenkomsten d<>or de gehuwd" vrouw .als wérkgeefst-n' ten behoeve t'.e. ? hui-shotuUng gesloten. Wisten we nu maar precies wat we onder gewone ?en dagelijksche huishoudelijke uitgaven hebben te verstaan. De wet treedt niet in bijzonderheden. \Ve kunnen natuurlijk wel met eenige zekerheid vermoeden, dat de kosten van onontbeerlijke .levensmiddelen, zooals brood en aardappelen en van de noodzakelijke kleedingreparaties eronder wallen. Maai' het aanschaffen van een bontmantel r IIet koopen van een cadeautje voor de kinderen'r Du rechter zal het voor elk speciaal geval moeten uitmaken. In bijna iedere boodschap schuilt strikt genomen een gevaar. Laten we eens even nagaan, wat de rechteilijke macht in voorkomende gevallen tot zulke uitgaven heeft gerekend. Verschillende arresten spreken als zoodanig van ..het aanschaffen van lijfgoed. kleeren, meubels, toiletartikelen, slagers-, bakkersen kruidenierswaren, zelfs van een kunstgebit. Grappig is het te bespeuren, hoe ook de mode in deze kwestie een rol speelt, /oo rangschikte een kantonrechter te Gorkum in 18(il onder haar invloed een crinolien voor alle standen onder de gewone huishoudelijke ingrediënten. Ik zou wel eens willen weten, of in onzen tijd de punkt roller 't ook zoo ver zou brengen. Opmerkelijk vond ik ook de uitspraak van den kantonrechter te Sittard dd. .ïOctober 1878. die liet aanschaffen van een koe, ..waarvan men dage lijks genot heeft" in minder officiecle taal vermoede lijk ,,melkkoe" geheet en, een gewone huishoude lijke uitgave achtte voor de vrouw van een land bouwer. Een gewone, nu dat kan, maar een huis houdelijke? 't Lijkt me 'n eenigszins overdreven samensmelting van gezin en. veestapel. l'it deze feiten blijkt echter wel zonneklaar, dat de vrouwen zich in het algemeen niet over de coulance van de h eer ei i der rechterlijke macht hebben te beklagen gehad. Alleen dan was hun oordeel streng, indien de uitgaven niet in evenredig heid waren tot. stand en uiterlijk vermogen van het gezin. ..Uiterlijk", omdat noch winkelier, noch huisvrouw met zekerheid de i werkelijke:! finan cieel»! i toestand kunnen beoordeeld!. Om vi een idee te geven, wat voor maatstaf in velschillende tijden bij het beoordeelen van de/en factor w»'i'd aangelegd, wil ik even vertellen. dat de kantonrechter te Amsterdam in een arrest. van 1848 verklaarde niet accoord te gaan met het uitgeven van ? 20(1. aan lijfgoed in !> maanden door de vrouw van een gepensioneerd kapitein. Kvenmin kon in 1!)07 de rechtbank aldaar zich veivenigen met het aanseha.ffen van kleeren voor een bedrag van/ l HiO bij een inkomen van /' l 150.Kn om eens een paar gevalli'ii va-n den latereii tijd te nemen: een stofzuiger is juridisch geen normaal huishoudelijk artikel bevonden voor een gezin van ?7 in de week. idem een piano van /'8I8.bij een inkomen van ? 2080.?Kei v enkele keer is bescherming van het huishoiidbudgel tegen aanvallen van vrouwelijk onverstand werkelijk niet overbodig. Ken geheel »'igen uitzonderlijke opvatting treffen we aan in een vonnis van het kantongerecht te Middelburg in 1871. Daarin wordt de tengel strak gehouden. De inhoud komt hierop neer. Onder huishouding is als regel te v»jrstaan het totaal van kleine dagelijksche. grootendeels voor direct gebruik bestemde goederen, welke gewoonlijk a contant worden betaald. Wil men hieronder klee ding begrijpen, dan zijn toch alleen die uitgaven ervoor onder de gewone dagelijksche te brengen. welke dienen voor het vervaardigen of herstellen binnenshuis, maar niet voor het aanschaffen va.n nieuwe stukken. Keu goede 20 jaar later duikt tien soortgelijke op zichzelf staande ineening nog eenmaal op. Wonderlijk veel vertrouwen heeft er blijkbaar steeds bestaan in de vrouwelijke zakenkeiinis op het gebied van liet ..opslaan", /.eli's liet opdoen. van l 100 K.(i. aardappelen en 250 stuks waschmiddelen rekende de rechter tot de taak der huis vrouw. ..Ken man heelt wel gewichtiger dingen te doen" concludeerde onvoorzichtig de rechtbank te liotterda.in reeds in IS!K!. toen de emuncipat ie der \ rouw in haar beginstadium verkeerde, /oo erg ongewichtig kan ik het niet vinden, ^j ['**?* Sinds I!)KÏis er een verandering te bespeuren in'den aard der vrouwelijke"uitgaveii.* Men.merkt duidelijk uit de jurisprudentie, dat de zwakke sekse onder invloed van de veldwinnende emanci patiegedachte vrijmoediger wordt. Uit de vonnissen blijkt, tlat er de laatste 15 jaar dames waren, die. op eigen houtje deskundigen raadpleegden over" de opvoeding der kinderen. Ken dame kocht een polshorloge van ? (W.?. een andere riehttedeslaapkamer nieuw in en liet het huis behangen, weer een andere schafte zich een collectie Delftsch porselein en een pendule aan. Kn dit alles zonder haar echtgenooten in deze, belangrijke uitgaven tekennen. Toch hebben de hoeren moeten betalen. llnn stand en vermogen wettigden de gemaakte kosten en de zich wijzigende opvatting omtrent de positie der gehuwde vrouw stempelde ze tot gewoon huishoudelijke. Niettemin hooren we ook nog conservatieve klanken. ..Automobielen behooren tot het gebied des mans" aklus <le uitspraak van het Hof te Amsterdam in 1914 .,en" gaat het arrest verder, een dame met ? 50.000.?ink»mien 's jaars mag toch g<>en auto huren amlers ilan voor huishoude lijke boodschappen. Dus geen tochtjes zonder echtelijke toestemming. En ook niet tennissen zonder het eerst te, vragen. Want" dee.reteerde Mr. Uiterwijk. kantonrechter te 's («ravenhage i Mei 1!(2:> ..tennissen kan niet gezegd worden een gewone dagelijksche bezigheid te zijn voor een gehuwde vrouw en het koopen va,7i tennisbenoodigdheden is geen gewone dagclijksche huis houdelijke uitgave." Vast geeii voorstamter van vrouwelijke zelfstamlighciil. Ik veronderstel, dat de rechtbank te Amsterdam dat zelfde jaar medelijden heeft gehad met het gevoe lig oor van deiimeilicus. Inliet algemeen a-inneniende. dat het geven van verjaringsgeschenken aan de huisgenooten behoort tot de gewone dagelijksche uitgaven, ontkende zij de geldigheid van den aan koop eener gramophoon door Mevrouw ter ge legenheid van hna.r man's verjaardag gedaan, omdat hij heeleinaal niet het verlangen daar naar had 1e kennen gegeven. Ken uitstekend idee. om niet een ongewenselit cadeau naar den rechter te loopen. Het bedrag a.d ?:>!)."> - niet bepaald een spol koopje was geen bezwaar voor zijn gelde lijke omstandigheden. Geheel van zelfsprekend moet ondel- huishouding worden verstaan ..huishouding van man en vrouw y.elve." In l!)l(i dacht een dnnie te Amsterdam daar blijkbaar anders over. /e bestelde een complete eenpersoons .slaapkamerinstallatie en liet deze bezorgen aan een adres, waar zij en haar man niet woonden. Natuurlijk kreeg de leverancier toen hij haar echtgenoot de rekening presenteerde nul op het reqiiest en procedeeren mocht hem ook niet baten. Als we zoo de jurisprudentie der laatste jaren nauwkeurig beschouwen, kunnen we vaststellen, dat iedere gehuwde vrouw, al is ze wethouder van financiën, nog steeds voor elke uitgave niet on betwistbaar dienende voor noodzakelijke gezins behoeften, of strekkende tot Voldoening van verp'ichtingen uit contiv.eten deur l a.ar a's werkgeelVt r ten behoeve d- r hiiish< udiig aangegaan. strikt genomen een chril'telijke t oest eiuming moet hebben van haar echtge noot. als ze niet wil riskeeren, dat de/e betaling weigert en door den rechter in het gelijk wordt gesteld. Praktisch zal dit feit zich niet dikwijls voordoen. Mam- IK t is altijd veilig met ongewenselit e mogelijk heden rekening te houden. Overigens ben ik van meening.... dat het huwelijksrecht ook in dit opzicht wel eenigemoderniseering behoeft. De Hofstede OUD-BUSSEM" zendt U eerste keur Roombofer metRijksmerk per postpakket. TELEFOON 139. POST-ADRES NAARDEN.