DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 SEPTEMBER 1928 No. 2676 Geschiedenis des Vaderlands DERTIGS1E ZANG DE BEELDENSTORM De toestand werd voor Marga.retha 7,00 bezwaarlijk. !><? militante toon dor ketters zoo gevaarlijk, Dat haar de moed ontzonk. Ze wist niet wat te doen. /e proefde muiterij in ieder veldsermoeii. 7je proefde goed. I-)e heffe, werkeloos geworden Door stilstand van bedrijf, in bandelooste horden. Bezocht (Ie godsdienstoefeningen meer en meer. Het ,,/inkroer, bus, rappier en ander halfgeweer." /e plachten tot die samenkomsten door te dringen, N'iet om er l^ooft den Heer !" maar ..Yive Ie (leus !" te zingen, Ku wat zij hoorden van zoo'n feilen renegaat. Viel als een druppel op een gloeiend heete plaat. Daar hoorden zij de pracht en praal der kerk verdoemen. Daar hoorden zij de hostie ,.Jan de Witte" noemen. De Maagd was Maaik" of kreet; nog lasterlijke!- naam. De kerk met heilgenbeelden heette ,,Sancten-kraam." .De houten heugen laat men zijden rokken dragen, Die leven, loopcn naakt, met hongerige magen. l ie vette priester, die te vadsig is voor werk. Blijft heer en meester in de rijkversierde kerk. Y!s .lacob. (üdeon, Klias, Matathias, V!s Mozes. Joziia. Kzeehias. .lo/.ias, /uit gij «Ie kerk, van beelden-blasphemie bevrijd, (Gebruiken, als gebouw aan 's lleeren dienst- gewijd !" /.on slaagde dweperij, de slechtste aller gidsen, ('(?makkelijk genoeg de hoorders op te hitsen, Kn gaf den stillen strijd den schrikkelijken vorm Van wild Vandalen-werk, /oo kwam de Beeldenstorm. Ken daad van razernij, die d'eigeti zaak verzwakte Den jongen vrijheidsboom voor lange jaren knakte. /ij gaf der tyranriie een wapen in de hand, Dait stroomen bloeds deed vloeien over 't vaderland. Ken schande voor 't gespuis, dat de/e daad verrichtte. Ken schande voor de 'Macht, die niet weerstond, maar zwichtte. ../oo sehielyk als een blixem quant dit quaad, vloog voort," lui woedde razend, ongestuit en ongestoord. Ken luttel handjevol, tezamen nog geen honderd. Maar deze schenen duivels, uit de hel gedonderd. 't Begon bij Ht. Omer. Daar dringt een half dozijn Het klooster in, en slaat er alles kort en klein. 'tIJerucht verspreidt zich snel; 't vergif begint te werken, Kn Antwerp's kathedraal, de heerlijkst' aller kerken. ()m tal van knnstgewrochten, wijd en zijd vermaard. Om schatten, lang met vrome zorg bijeengegaard. Komt spoedig aan de beurt. Daar stormt de bende binnen, Om 't werk van sloopen en vernielen te beginnen. Met koevoet, mes en bijl, met hamel' en houweel. Mei. hellebaard ea haak, met ladder, trap en zeel. Daar valt een heilgenbeeld van marmersteen in stukken; l lief ziet m' < r een de hostie uit den monstrans rukken, ..Voer voor mijn papagaai!" l.rulschatert de schavuit; In scherven stort de bont gebrande vensterruit: Ken woestling werpt het Marianum naar beneden; Kik schilderij wordt Unks aan flarden stnkgcsneden : Men scheurt kazuifel, stool, missaal en dalmatiek: Verbrijzelt tabernakel, pixus en reliek; Men zuipt zich zat aan wijn uit zilveren ampullen: /ie ginds een veile deern haar naakten romp omhullen Met zijïg /acht fluweel, doorslikt van gouden draad, i >at 't beeld der reinste Maagd verstrekte tot gewaad ; Daar keilt men door de kerk een handvol diamanten. Van 't altaar afgerukt, en 't vonkt naar alle kanten ; (Jinds hurkt er een, die d'heilge Olie desacrecrt. Kn met 't gewijde vocht de schooierschoenen smeert; Ken halfbesclumken knaap klimt vvaglend op den kansel. Kn tuimelt naar benee: daar wacht hem een pak ransel: ..Xiet pro: ken ! Vak dien moker op. en doe je werk. Help mee. bij Vive-le-(!eus ! aan 't zuivi'i n van de kerk!" Oestolen is er niet. Dat was niet de bedoeling; 't Was godsdienstwaanzin. haat. vernielzucht. woedekoeling Voor marteling en moord, gedurend' een geslacht, tn naam dier heugen, over 't vaderland gebracht. Het vuur slaat door naar hier. waar schier geen stad gespaard bleet'; Wat is er van klassieke kunst, dat ons bewaard bleef V Wat hebben wij van Ititttt;, va.n (''<'erit{en tot St. Jtnix'? Wat is de eens beroemd' Alitlij run l'.'i/iiKiii// thans l' Ken klomp bemoste steen, een uitgebrande krater. Waar is het werk van. l>nri.il. fïliilrr. ()i«lt'ir<iti>r Soms redde 's witters kwasl iets van verwildering, Kn hier en daar horrij.-t een schoonc schildering. /oo 't, l'ti'eeht in den Dom. Door vrome vrees hevan^'-n. Heeft men er echter een gordijntje voor gehangen. Kn dan 't verlies op wet enseha.ppelijk gebied; Was e]1 n boekerij, die men met Vi'ede liet !' l'auzcer een oogenblik. Verzamel uw gedachten. Kon men bij 't lage volk respekt voor kunst ver\va.chteu> De Voist. steeds in de weer met, stapel, strop en zwaard. Had 't godlijkst kunstwerk, 'l, levend lichaam, nooit, gespaard; Hoe /<<u t verstompte grauw de doode schoonheid eeren. Die bovendien, een gruwel sehet n in 'to«ig des Meeren'.' .Mai'irreta liep als radeloos door haar paleis. Kens riep /.e ..Mneder ! zelfs - /<MI \vas /.e v;i.n <le v/ijs. De wereld /,ou ver^aa.n: het ergste \v;!,s te duchten. Kn voor de tweede maal neemt zij 't. besluit- te vluchten. Maar K. mond komt. Hij houdt, haar 't zinkroer voor «Ie hors!. Kn zeL,rt op strengen toon: ,.ln naa,m van mijnen Vorst Beveel ik u: blijf hier!" - ..Ik Weiger." - ..Dat verbied ik." ..Mijn leven loopt gevaar." ..Wanneer gij vlucht, dan schiet ik.' Dat hielp, /ij bleef, en kreeg, waarschijnlijk dooi' den schrik. Voor haren doen een zeldzaam helder oogenblik. /ij slaagt, erin het Compromis te doen ontbinden; Daar liet men zich. door haar beloften, dwaas, voor \inden: /ij x.oii voorloopig 't preeken toestaan op het veld. Als d'andere partij haar hoedde voor geweld. De l'riiis trekt /.ich terug, /ijn taak is afgeloopen: Hij 7.a.l in 't buitenland oji beter da' en hopen. Kn tijdelijk beheerscht Margreta het terrein. /ou dil het glansrijk keerpunt va.n ha.ar le\ en. /ijnr liet bastaardkind herleeft, /ou zij dan l och. . . .': 'l'er /..(,ke. De Koning, i-ndei-riciil, xu'eerf o|oeili:;'-Ck'ree;le e."c.'i.Le. !?:!'. zendt Duc-d'-.\ll', den lom Is, die 'l si a a.! .-.se hip ,-\.urei, m.i,-i Naai' Sl;:,;!,l'land. dooi- een v.ee va.n !rai;en en \a.n l'L'ieii. fl>ra.nje's prol'et e1 zou \1'eldra, \\"a,arhetd lilijken. ! )e ra.mp die hij voorza.g, is niet- meer te ont.wijken. liet, Kot rolt. a.a.n. met onaJweiidbre /.ekerheid, lH'n dringt, de na,t ie naar den la.ngen. /,\v'a.re;i -,iri|<i. \\'aarin het kleine \olk het groote za.l \erwinuen. liet \oiirs|)e[ is | en eind. Il,-l Dra.ina. kan lie^inneu. CIIAHIN \l;l I's