DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 SEPTEMBER 1928 No. 2676 SCHILDERKUNST door A. Plasschaert De Brug-; Amsterdam, Stedelijk Museum Het doel van een tentoonstelling is toch bij de beschouwers, van ieder dor tontoonstellenden een bepaald beeld in het geheugen achter te. laten. I)at kan minder of meer scherp zijn. minder of meer gedetailleerd. Ken tentoonstelling, die een over zicht geeft over een schildersleven, kan, mits juist gekozen, juist geschikt, juist gehangen dit doel het zuiverst en het gemakkelijkst bereiken. Een tentoonstelling die van ieder schilder maar n schilderij bijv. geeft, is voor dengene, die toe vallig niet op de hoogte is, een verwarring, een. vermoeienis en geeft in den diepste:) zin van het woord, geen. inlichtingen. De tertoonstelling van de leden var. de Brug" is tusschen deze genoemde soorten in; zij is zeker inlichtend voor wie eenigszins op de hojgte is. Er zijn hier toch een aantal schilderijen te zien, telkens van n schilder-, van Nanninga is het zelfs zóó iets als een eere tentoon stelling; ongeveer vijftig werken maken daar een inzicht mogelijk. Toch /:tl ik deze bespreking niet met het werk var. Nanninga beginnen, maar met. het werk van Josep/i Tcirelra dr, .Muttox, van wie-i een zestigtal teekeningen (ik telde ze niet) in een portefeuille zijn opgeborgen, en naar ik vermoed door niet alle bezoekers met de vereischte aandacht worden nagegaan. 'Toch zijn deze leekeningen zeker de moeite waard van ze nauwkeurig te bezien, en bezitten zij (dat treft onmiddellijk !) een hoedanigheid, die ge niet in alle werken hier aantreft: ze hebben spanning, een duidelijke intensiteit- Dat is n der dingen, die goede werken karakteriseeren. Ik wist, dat spanning in het werk van Teixeira de, Mattos was, ik hervond die hier. Maar welke zijn de elementen, die deze persoon lijkheid psychisch bepalen, en dus in de teekeningen. worden geopenbaard r1 Teixeira is een nauwkeurig teekenaar ten eerst o; hij mist echter in dit nauw keurige het doode, dal 15re;nuu-r Si-. zoo onmis kenbaar eigen is. en dat diens werk meer verwant doet zijn aan voorwerpen van huisv'ijl. dan aan. het kun.'t werk. Integendeel: de nauwkeurigheid bij Teixeira leeft: zij wordt dikwijls lot geest, geestigheid; minder tot innigheid. Deze geest is niet altijd van het aangenaamste soort: hij kan zeer agressief zijn. Niet alleen echter tegenover de overigen ook. tegenover zich zelf is de schilder dat. Deze teeke naar is een teekenaar van een behoorlijk aantal zelfportretten (er is daar niets tegen), en zeker is er n zelfportret bij, waar een aantal trekken van de persoon gegeven zijn, die, vertolkt in woorden. zouden, klinken als de beschrijving van een onaan genaam merisch, terwijl ge in. een andere beeltenis het tragischer aceent van een we/.en niet kunt ontkennen. Dat hij ironisch-agressie.f kan we/.en. was bekend; een familiegroep bestaande uit drie personen had dat indertijd me zeer duidelijk ge maakt; ook de haat kan een wekker ten leven zijn. Het agressieve drijft hem tot een felle leekening. nauwkeurig zooals ik zei, en ge /.oudt zeggen vol puntige snelle lijntjes. Soms is dij agre siviteit minder openbaar; het werk i,s da,n geestig zooals de man inden stoel (1920); lust is soms haa,st alleen karakteriseerend als in. liet portret van den heer met de.i slappen reishoed (uit 1919) waar de ne handschoen te bruin is in 't geheel. TeiMOira is in Teekening voor de Groene Amsterdammer"1 door Kar el van Seben COR4ETIÈRCS KEIZERSGRACHT 772 AMSTERDAM ATELIECWODBBEWCATIEN ^ AO tLttH VHjCAC MCTCLCENTBAL Fientje de la Mar als Mary Ditgan (Rotterd. Hofstadtooneei) a.l deze portretten persoonlijk. >eher|'. /,\\ iel iu' levend. 'A jn nanwkerrigheid kan iets krijgen van een. optelsom (/óó en zooveel détails! in lt.\. een klein pot je. 11 ij is daar niet innig ge noen aangelegd : innig is hij echter we! in de portretten va.n zijn vjider, lezend, waar ook tevens het geestige Meel'. De inniglieid moest ook zijn in /.ijn uil/iehten: zij is daar inderdaad soms; /.!J is in de kle;;r v;m enkele der dierent eeketiingen zona.ls de apen: in den liehtgroenen krokodil. In den krokntlit van achter af gezien is Teixeira fm-M-he:-. los weer in zijn schets van de brug Door dit alles is. zooals ik n x.eide. de porte feuille niet leekeningen van Teiveira de .Mattos. puntig als een fra.nschmaii ook in zulk werk kan zijn. een der genietingen, die ge op de tentoon stelling van de' leden van ..de Brug" vindt, die rijker is a-m bewijzen van vlijt i Bremmei-'s optelsommen hervindt ge er) dan aan bcui.jzen v;m gemarkeerde, felle persoonlijkheden. . . . I). li. \<unii;>i;ii laat werk zien van IMill 192S; een gedeeltelijk overzicht dus van \\at hij kan. en maakte. Twee kleuren zijn. er het meest te v:ndeu: een melkncht iggrijs. en een diep-levend rood. als hij op zijn best is. Nanninga is een schilder van romantiselieii aanleg en dezen romant isehei; aard he.rki ut ge in de titels, die zijn werkett van Jiem soms krijgen, en ook in e--n zwoelte van de kleur: die tot het troebele kan ua m (als b.v. in Avoadx rede. uit 1917). In d.-grijze pas! .-U d ik\\ u> stillevens. is de vorm levend en ieluat c .1.! >< >s! eind gegeven. zoo:i.|s h"t den rom;: nt icns i ,;-! . die liet toeh tedo'-.i. j>. om de u'-nie -M/aait! h-id < iideHiee; der dingen ui i i e drukken, l b-t is M. l l, on! \erni.-: i dal de/.e i.'.rij/.e'i. die l u j g.'iarii.- -el...nikte ei, /al gebruiken'r. een hekorin"; _v\ en .11 e. u p, i-.'.,in li.jkheid aan het \ ooi--e--t Ne-. ! li, p,-i - i. ...li.iki,, ;,! is niet ?/.«?.? groot a!.- /.ii -->n:m'u_'rn lij;,,;, ma.:11 7,\-, best .-.at. /ij is op ha;:: -;erk-.: ii, !? ?! \\ er k l ij k ?.;<,???.'* c .-childerijl je di l'e n-l n j mil l!1!'.".;, ,-n .--i; - i.-i, s'. droom ; uil l 92:1'. d: d "?:? d-- \, ;":n!' e ;.; ,-i. Paviljoen Vondelpark" Tel. 24190-27595 Oroote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. alleen wat als te geborduurd aandoet; zij vertoont luiar charme in de slaluintjes met de groene boompjes (uit 1921): haar naïviteit in de veld bloemen. (192!!) etc.: een lossere n t raid in de l'o/.eii uit 192S. . . . W Het werk van Na.nniiiga bezit,maar op aiiden manier dan dat van Teixeira, een bepaalde be schaafdheid, die bij Naniiinga. meel' die van het gevoel is en bij Teixeira meer die van den geest . N'anninga. niet zoo sterk en sclierpgeslepen, had daardoor, door dat gevoel, meer kans op innigheid en zwak of zekerder vindt' ge die dan ook bij hem : minder bij den feller, auressieveu. Teixeira.. de vindt die innigheid op haiir best ongetwijfeld in het schilderijtje v;ui den "IVreboom, wa.-n nauwkeurigheid van den vorm en innerlijke kracht van. ..rooden" meehielpen tot het ontstaan \a:i iets goeds. Dat is wat we voornamelijk leerden uit deze eeregroep van den schilder-t eekennat Nanrdnga.. en wij leerden meer van wal hi.j ver mocht met zijn rooden (zie ook anjeüeien uit 192!!) dan da.t wij onze kennis vergrootten omtrent zijn grijzen. Die kenden we. Door de/.e twee dingen: inzicht in Teixeira. inzicht in Nanninga, heeft deze tentoonstelling dus haar nut. Voor de meesten, lijkt li"t mij. behoorden de/.e >ehilders lot de minder en te mi gekellden. HET adres voor prima PARKETVLOEREN tegen sterk concurreerende prijzen is FRED. MEIJER Amsterdam v. Baerlestraat 160 - Tel. 25615 - Gev. 1908 Tentoonstellingen Kunst/aal Kiexkamp. - < '? ra Venhaue. Schildeikunst uit vroeger eeuwen. Tot 10 September. Kunst/alen ..l'jiea' . Den lla.'ig. Oud-1 lollandsche schilderijen en werken van II. liekman ei' l .ex Meeusseii. Tot 1." Sepiember. \\'illem Ui-./k. llilver.-nm. Schilderijen, leek. ningen. etsen en boni snellen van llenri van ' l DelheZ. Tot l Octebel. ' llelweg <-n Xoon. l'iizengracht i'i'i. \msterd Tentoonstelling \an handgestneed t aleixiiver. 'iVolksuniversiteit, 's < Iravenh.me. \Verki . Hekman, l'. \V. l!u thuis. A. Termote. .lat VAT1 HELLES