Historisch Archief 1877-1940
No. 2677
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 SEPTEMBER 1928
September -Toonee l
door Henrik Scholte
III. I>e
WIJ hebben ze nok. onze typische boulevard
acteurs, wier leven bestaat in een voort
durend stuivertje wisselen tusschen de beide ge
zellige theatertjes aan de Amstelstraat, die het bij
den komenden en gaanden man zoeken en de kunst
moeten, buitensluiten als ze met de kas niet klopt.
.Minachting behoeft men voor dit zuiver zakelijk
opgezet tooncel niet te hebben, men kan er altijd
het plezier genieten van knap type-werk, van een
soms onverwoestbaar komisch talent. entenslot te
maar dit minder va.ak van de aangename
verrassing dat- de klucht minder pmllig was dan
men vreesde, /ij vormen een klasse op zichzelf.
?de tooneel-zwitsers. die zich nu eens om den vaan
van dezen, dan om dien. van genen hopman scharen
in meest hoogst tijdelijke samenscholingen, al naar
de krijgskans loopt: zij, wier hoofdwerk bestaat in
het behoorlijk ondersteunen van den vetgedrukten
hoofdrol, die de volle maat krijgt van het succes,
of van de sof.
Hier, in dezen zonnigen hoek van onzen
tooneeltuin bloeit thans de dubbele herfstaster: Oor Ruys
op den linker-, Constant van Kerckhoven op den
rechter steel. Minder bloemrijk dan deze beeld
spraak in hun talent: zij zijn komieken, die men
gemeenlijk beter kent dan zijn eigen broer, aan de
hebbelijkheidjes, aan de stembuiginkjes. aan de
honderd succesjes, die in den storm der jaren het
meest beproefd gebleken zijn. Zij zijn in hun talent
.beperkt, maar gelukkig: soms in hun
beperkinggroot. IC n waarom zou men het in deze schoone
herfstmaand, waarin men van het caféterras den
schouwburg binnen boemelt, niet met vreugde
bekennen: zij zijn dit keer weer groot.
Cor Ruys levert zijn crétin, altijd weer zijn ouden
?crétin, maar altijd weer nieuw in de randversierin
gen. Cor Kuys als baron Wurtz: d.w.z.
doormiddcngeknakt en schutterig, Cor Kuys slist weer met
?wonderlijke klemtoonen en falset-uithalingen, rare
vloekjes, allerzonderlingste en niet zoo heel erge'
:;schimpscheutjes. die den aanschijn van gevleugeld
.krijgen, zoolang het stuk gaat en men ze in de
koffiehuizen herhaalt. Cor Ruys zet zichzelf weer
?voor de zooveelste maal bij in het panopticum van
?zijn joden, vieux mareheurs en geborneerde ba
ronnen, en hij doet dat dit keer in een niet heel
'hoogstaand Fransch kluchtje, ..Het Systeem van
-Azaïs". waarvoor Louis Yerneuil zijn naam wel
heeft willen le.erien.
Het systeem berust op de le?r der evenredigheid.
?dat er n.l. na zeven magere altijd zeven vette jaren
volgen, waardoor ook Uuys' voortreffelijke gang
maker, Nico de Jurig. van een pechvogel. die zelfs
NATIONALE
IKUNSTMANIDIEL
AHSTECDAH
HEECENQfe ACHT 435
? <& KONINQSPLE1N ?
TENTOONSTELLING VAN
WERKEN
(MOZAIK-WANDVERSIERINGEN)
«?» : DOOR »?
JOHAN VLAANDEREN
van 10^/n, 29 £ept. 1928
nooit openlijk pech, maar steeds .,inwendige
kneuzingen " heeft, plotseling verandert lot zoo
iemand, die ..steeds van een balcon af spreekt":
welke metamorphose deze acteur niet kwaad afgaat
al blijft het ..verknipte" typetje van het begin een
der prettigste herinneringen van den rumoerigen
avond. Overigens vraag ik mij af hoe het, mogelijk
is, dat men na een nogal aardig geschreven scène
uit het tweede bedrijf, waarin baron Ruys niet weet
of hij het sujet, dat hem zijn vrouw enfin.
..afsnoepte" is het ware woord niet, dankbaar moet
zijn of juist niet hoe men. na deze scène meent te
kunnen volstaan met een derde bedrijfje, dat zelfs
de volle honderd procent is beneden den toch al
rijkelijk bedenkelijken roem van. een Verneuil !
Beter is in dit opzicht de vertooning van de
Kerckhovens. die eerst met succes geprobeerd
hebben of de zeven sleutels van Baldpate nog alle
maal op de sympathie van het publiek pasten.
hetgeen het geval bleek te zijn , en thans een
stuk van denzelfden knappen schrijver uit den
grond gestampt hebben met den veelzeggenden
titel: Hij.. . zij. ... en de Vekingees".
Het doet mij een genoegen, dat er eindelijk eens
de draak gestoken wordt met deze beëlzebubs uit
het hondenrijk, deze misteekende moptoeten van
den allermisselijksten. karikat uristenhondc nkweeker
die ooit bestaan beeft, deze verkreukelde sukkels
van anders zoo edel ras, wier ongedurige zelfin
genomenheid het voeren van elk gesprek met een
dame onmogelijk maakt, terwijl zij toch veelal
tot het aanknoopen van hetzelve, werden mee
genomen. Kort en goed. ik zou een zwak hebben
voor dit stuk. ook al was het niet tot het einde toe
zoo geestig en licht geschreven, met een charme.
die uit een zoo zuiveren humor voortspruit, dat
de doorgaans 'ransche blijspelschrijvers van het
stuk ter overzijde; daaraan we.l eens een puntje
mochten zuigen.
Xeker. liet is maai' zoo'n. eonstcrnatie-stuk. maar
als de lachlawine voorbij is. ligt er nog wel iets
meer dan de grove resten van een kermisklucht.
l )it stuk heeft den waren lach. een lach die goed doet
in zijn overdaad. Kr is hier. na een aan vondsten
rijk eerste bedrijf, een slotscène voor de pauze
die ronduit meesterlijk is: als hondeinicppers en
honderiminnaars bijeen zitten in een gevaarlijk
reiiversement des alliances. met een. wantrouwend
en in zijn wantrouwen zoo oprechten agent op de
balans. IC n zeker is het jammer, dat in de overigens
zoo goed sluitende Vertooning tlrzr scène niet lot
baar volle recht kwam: l'ict l'rbari als het pracht
type van den agent deed zijn best. maar er man
keerde dit keer iets aan zijn. spel: een te groot e
traagheid en wellicht ook een weinig teveel charge.
Constant van Kerckhoven beschikt over een
register min of meer zenuwachtige keelgeluiden,
wa;'.rmee hij alle ontroeringen teweeg brengt.
ma.tr het meest die van de verbsziiig. de
vcrbolgenheid, het ongenoegen en de gejaagdheid. IC n
een register, waarop dit keer wel met bizondere
virtuositeit gespeeld werd. Wat de vrouwelijke
hoofdrol betreft, men zegt van Tilly Lus weieens
dat zij de vrouw is die het schoonste huilt op ons
tooneel. Maar dan is .Mien van Kerckhoven de
vrouw, die het schoonste pruilt, en in dit. stuk
pruilt met een overgave aan haar eigen boutades.
dat men. verstomt staat hoeveel menschelijkheid.
of liever vrouwelijkheid deze speelster uit haar rol
ha°.lt, en daardoor ook merkt, hoeveel de schrijver
er in gelegd heeft.
Ook de rest d-.-r vertoonmg stond, individueel uu
i'.ls ensemble, op een. voor eenSeplemberstuk onge
woon hoog peil. Louis de Uree was een prachtige
partner, bescheiden eix va.ak zeer geestig. l*ogi
Rugani zag ik' voor het eerst met een resoluut en
zuiver type voor den dag komen. Ook de kleine
rollen waren scherp toegesneden, ik. noem slechts
den zooveelsteii fijn-verzorgderi ouden heer van
v. Warmelo. als de man. van de ..truc met de
hoed." en Knul Timroit. als dwazr Imtlcv.
IC n wat dij beesten betreft, die verfrommelde en
verknoiisde afstammelingen van den heihond.
naar de hel terug met hen en hun verwekkers '.
DROSTE's
TOFFEES
ALTIJD WELKOM
ZONDER EENIGEN BIJSMAAK
Interieur Prijsvraag
'Tlf 7" 1.1 verwijzen naar bladzijde l !? van ons
num* * nier van heden, oni de lez -rs attent te ma ken
op onze hoogst, belangrijke prijsvraag.
Doet allen mede ! liet is heuse h niet noodig een
buitengewoon goede foto of elaboraat uitgewerkte
schetsteekening in te sturen. Wanneer de jury uw
inzending waardig keurt a.an dezen kunstzhmigen.
wedloop mede te doen. stuurt ..De Groene" zoo
noodig een harer fotografen om een juiste opname
te maken.
Wij dragen er zorg voor dat de inzendingen ge
lijkelijk klaar beoordeeld kunnen worden.
IC ven een toelichting bij de vier klassen. Klasse A
spreekt voor zich zelf. /ij staat geheel apart. De
daarvoor uitgeschreven wedloop dient eensdeels
om de hier zoo bloeiende binnenarchitectuur nog
weer eens aan. te moedigen, anderdeels om de door
vakbanden ontworpen interieurs te lichten uit de
overige klassen der competitie.
Voor klasse B komen in aanmerking: een speci
fiek Amsterdamsche ../aal", een deftige tuinkamer
met operisla.ande deuren, waar een Yelper
herfstzonnetje naa.r binnen schijnt, een hoek van een
Leidsche patricierswoning. kortom alle reeds
bestaande, bewoonde vertrekken met een
levend karakter en een sfeer van stijl en traditie.
Bewoond, dus niet: ontworpen. Ken kostbare
maai' ijskoude eu voor dit doel opgezette l -ouis X V l
creatie bij wijze van spreken zal dooi- de jury
natuurlijk terzijde gelegd worden. Op
autcnthiciteit van antieke mcube's wordt evenmin geld als
op de uitvoering der foto's. Het betreft, hier noch
een meubel-, nócii een foto-tentoonstelling!
Dat klasse (' hiervan niet aJtijd te scheiden /ou
zijn. behoeft niet te worden gevreesd. De jury
keurt ook de juiste klassificeering. Bij klasse C
wordt e\ eneens uitsluitend op oorpsronkelijkheiil
en !/c:<'IIi<ilici<l gelet. Daaruit moet men dan ook
het moderne karakter proeven. De stijl van de
meubels doet hier ook al weer niet terzake. De
aanwezigheid, zelfs van een ttiitirk stuk, behoeft
de. iito/leriH' uitdrukking allerminst, te schaden.
Keu suggestie echter van historischeii stijl is
hierbij natuurlijk uitgesloten.
Ten slotte, klasse D. Keu studentenkamer, een
bewoond schildersatelier, een. sober kamertje op
een afgelegen boerderij, alles kan hiervoor in aan
merking komen. Keu. groep, speciaal om te zorgen
dat opbluffen in middelen geeu kans geeft tol.
overtroeven van wat tenslotte met mér ziel is
samengest eld.
Bij deze groep een korte beschrijving van liet
materiaal te, voegen is hier zeer zeker op zijn
plaats. Bv.: mat. vloerzeil. brabantsche stoelen.
gekalkte muur. Wij zullen deze klasse bovendien
later bijzonderlijk doen bespreken, omdat bierbij
juist veel te lecren. valt.
Bij Scheren
gén Pijn en naschrijnen of stukgaan
der huid, indien men vóór het inzeepen
de baardoppervlakte inwrijft met
Doos 30, Tube 80 et.
PUROL