No. 2677 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 SEPTEMBER 1928 Uit de Natuur: Paddestoelen door Dr. Jac. P. Thijsse GIDDINGm TUYNENBURG MUYS SCHILDEPS KRONIEK H KT wachten is nu nog maai- op regen. Zonn."schijn hebben we in overvloed gehad, meer dan ons toekwam, maar we hadden, stellig nog wet wat te goed uit vroeger jaren. Inlusscheii begint het iiu al aardig te drogen en er zijn al })ootnen, die bun bladeren laten vallen, gerimpeld en d'ir /.onder de sappige najaarsverven. Ook is de ontwikkeling der paddestoelen onderbroken en een groote partij late stofzaadplanteii. waar ik mij veel va:i had voor gesteld, zijn verdord, eer ze behoorlijk waren uit gebloeid. Die stofzaad plant en leven en sterven tegelijk met de paddestoelen, die hun het voedsel verschaffen. Wanneer het mi tijdig gaat regenen, dan kunnen we een weelderige ontwikkeling van paddestoelen verwachten. Reeds nu staan op gunstige plekjes mooie gave Amanita's, de giftigste, met fijn glad groengrij/.e hoeden. Waarom die plekjes nu De Stinkzwam juist gunstig zijn, dat weten we niet. 't Is iets. waar ge ook op kunt letten bij liet eerste invallen van de vorst, bij het ontluiken der lentebloemen. Dat gebeurt nooit gelijkelijk over een groote opper vlakte, maar plaatselijk, hier on. daar. waar mis schien gunstige omstandigheden best aan. van samen stelling van den bodem, beschutting door hellingen of struikgewas of wat dies meer /.ij. Binnen enge grenzen kunnen zoodoende groote tegenstellingen bestaan en ik vind het altijd bijzonder onderhoudend om daar op te letten. Na hoogstens een dag of veertien verdwijnen die verschillen en ik denk wel, dat wij thans na een weekje met regen overal onze paddestoelen kunnen genieten in geuren en kleuren. De wandelaars kennen het best de kleuren van de paddestoelen, het rood met wit aan de vliegenN.V. J. S. MEUWSEN'S Grootste keuze. . . . STETSONS zwam. h''t pa,ars van dr amet h\stzuam. de geh"iminnige verkleuring van de Sata nsboleet. de bleckgele. witte o!' oranje melk Vi>,n de melkzwaminen. liet kopergroen v;'n een enkele champignonsoorl, het oranje en geel van dr c;: nl harellrn. liet is echter ook wel de moeite wr.aii'd, om eens op de grurrn te letten. Meestal werken dr nat uurondei/.oekrrs met oog en oor. maar hrt reukorgaan mau' ook wrl eens in aanmerking komen en daardoor kunnen we ons genot, belangrijk verhoogeii. mik wat de paddestoelen betreft. Over hi't algemeen staan /.e in een kwaden reuk. maar we mogen hier zeggen: onbekend maakt on bemind, (ïoedc, gezonde paddestoelen hebben in den regel een a'ingenamen geur, soms herinnerend aan brood of beschuit en. dikwijls ook kruidig. aromatisch. Kr zijn er nog al veel. die geuren naar anijs; de (iroene Arüjszwain heeft daar zelfs haar naam a",n te danken. De gewone ('antharel. hanekam of doorn'.wam, die de Duitschers l'fel't'erling noemen, heeft onder gunstige omstandigheden een bijzondel- a a:igena.men geur. hij riekt, naar abri kozen maar nog wat pittiger, je zoudt zeggen door een klein, vleugje peper of soms ook wel berkengeur. Z'.iodra de paddestoelen ga.an rotten verspreiden ze, een afschuwelijke lucht, dut weet ieder, die wel eens vergeten heeft, dat er nog paddestoelen van een vorige wandeling in zijn plantenbns /.aten. Ook kunnen gezonde paddestoelen onaangenaam rieken, o.a. de gele ridderzwam (soms! en de be ruchte; stink/AVam. Deze kwam in het begin van Augustus al vrij veel in de bosscheii voor en ik reken nu nog wel op een tweede aflevering. Men vindt die stink/.wam doorgaans op den geur afgaande, m.a.w. men vindt dan altijd stinkende stink/.wammen. Wanneer ge echter goed uitkijkt en deze zwam ook op het gezicht ontdekt. dan ka.n het u gebeuren, dat ge; stink/.wammen vindt, die niet stinken. Zoo heb ik er gevonden in de Wouwsrhe Plantage, ren van onze rijkste vindplaatsen, voor paddestoelen. Ze stonden in een beukenlaan, twee forsche planten, anderhalven decimeter hooi;-, met dikke witte mooi porense stelen en kegelvormige hoeden wa.ar het gladde sporenslijm nog af droop. Ken helder wit ringetje, als van ivoor, sloot den top af. Vol verlangen gingen we er op af om de geur ti; onderzoeken, maai' er was niets te ruiken en dientengevolge ook weinig te zien. Wie genoeg met deze paddestoelen, omgaat. vindt de geur al spoedig niet meer onaangenaam. liet is dan geen lijkeiigeur meer, maar een merk waardige eigenschap van een bijzondere plant. Je. ontdekt dan ook spoedig dat de geurende stinkzwammen alweer verschillend geuren. Ons reuk orgaan is niet fijn genoeg om dat verschil te ont dekken, maar de insecten, wier zintuigen zoo dik wijls een ander terrein bestrijken dan de onze kunnen dat wel en sommige kunnen heel goed de lijkeiigeur onderscheiden van die van. bedorven. vleesch. Wanneer er nu maar genoeg van. die stinkzwammeii komen, dan kunnen we waarnemen, dat sommige ervan bezocht worden door aaskevevs en doodgraverkevers. Andere blijken een. groote aan trekkelijkheid te bezitten voor groote brom vliegen. Nog andere worden bevlogen door kleine grijze mugjes of dooi' vliegjes gelijkend op die. welke we in het voorjaar aantreffen, in de gevangenissen van de Aaronskelk of van de Aristolochia clematitis. de bekende Pijpbloem van de Blauwe Trappen en elders. Let eens op die dingen, voora.1 op de om standigheid of een bepaalde stink/.wam uitsluit end bezocht wordt door een der bovengenoemde groe pen, of wel dat het bezoek bestaat uit een gemengd gezelschap. Men. vin.dt de stinkzwatmneii het meest in loofbosschen. nog al veel in eiken kreupelhout maar ook wel in de duinen gewoonweg l ussclien de helm. Alserwa.t bij elkaar staan dan hebt ge ook i:'oede kans om daar in den grond de nogonontloken zwam men te vinden, weeke grijze bollen, zoo groot a!.een aardappel. Aardig om mee te nemen en te zien hoe in weinig uren uit dat ..duivelsei" dr mooie paddestoel omhoog schiet. Itotary EK zijn bepaald vreemde dingen in de wereld en n daarvan heet Rotary. Dat het Amerikaaiische import is. verklaart wel iets van die vreeindiLiheid. laat ons zeggen: het verwarde, holidealistische. ra.ar tegenstrijdige, doch zelfs in Amerika, meent men. blijft dat alles tenslotte bin nen nuchtere grenzen, die men bij Kotary nog maarniet ontdekken kan. \Va.t wil Kotary eigenlijk? Daar is. om te beginnen, de bekende zesde doel stelling: ..het verbreiden van. onderling begrijpen. en waardeeren. van de internationale vred esgedacht e door een wereldgemeenschap van mannen (geen vrouwen;') uit verschillende beroepen, saam verbonden door het Kotary-ideaal der dienst vaardigheid''. /ieda.ar al een heele kluif, zou men zeggen, al begrijp ik niet 'precies wat dat betcekciit: het ver-' hreiitrn van onderling ..hiyrij/n n". Kn. eigenlijk is zelfs (lat ..onderling begrijpen" mij niet hél duidelijk. Is ..onderling begrijpen" nog heel anders dan. gewoon begrijpen:' Maar ('/.' begrijp in elk geval, dat 't om verbreiding en waardeering der Vredesgedacht etc doen is door een vereeniging van menschen. die onderling dienstvaardigheid willen betrachten. Kn dat dit Rotary's ideaal is. Nu zou men zeggen, dal is haast teveel ineens. Hebben die Rotary-menscheii aanvankelijk hun handen al niet vol genoeg met 't in practijk brengen der dienst vaardigheid? /ijn zij nu al aa.n de Vredesgedacht e toe? Of hoe verhoudt, zich anders dat onderling hulpbetoon en die gedachte? Waarom verbreiden zij bijvoorbeeld niet de geheel-ontliondingsgedarhte of de anti-treklioiideiigedachte? Ma.arnu komt de algeineene Hot ary-voorzit t er. die ons land bezocht heeft en met journalisten gesproken - nu,;),r aan leiding van dat couranteiigesprekje .schrijf ik dit eigenlijk - - ook nog vertellen: ..dat de Werkzaam heid der plaatselijke clubs zich vooral richt opbel doen beantwoorden van het beroeps- en zakenleven aan zedelijke normen '. (int. denken wij. dat is mi wér wa.t anders. Hoort dit, vanzelfsprekend, bij liet Kolary-ideaal. of is 't een stap verderen dit ideaal al werkelijkheid geworden? Kn waar blijft mi tic verbreiding der begrijping van de Yredes-gedachte ? Maar ook in zich zelf is deze ..\verkaamheid" der plaatselijke ..clubs" bijna een wonder. Moet het ..za.kenleven " ineens gaan ,,beant woorden" aan. ..zedelijke normen" en zullen, die za.kenmenschen elkaar in zaken gaan .,dienen"? /al dan nooit meer een handelaar van (h; onwel endheid of de minder gunstige omstandigheden van een mcdehandelaar mogen proliteeren? Om van bedriegen en verdere slimmigheid maar te zwijgen. Wal voor gruwelijke idylle bedreigt ons dan en wat zullen de trusts snel gedijen onder Kotary's idealistisch koesterend licht. Ik vrees inderdaad, dat', daar ginds ten minste, onzedelijke nonnen in 't zaken leven al lang niet meer noodig zijn om de zakken te vullen. Men kim zich bcKt de, luxe. van Kotary veroorloven CM. . . eerlijkheid kan geen kwaad meer! Samenwerking, loyale samenwerking ten bate der kapitaalsgroep. kan men elkaar beter ,,dienen" dan op deze wijze? Kn als die productiegroepen in de diverse landen elkander allengs leeren verstaa.n, om de schapen liever in stilte en zonder ruzie te scheren, zou dat niet zijn de Vredesgedacht e leeren begrijpen en waardeeren ? Want vechten enkel om 't pleiziei' vn.ri 't vechten, doen wij al sedert lang niet meer. Ik denk toch wel. dat Kotary een groot e toekomst heeft. K. C. Nederlandsche Munt Holland'» beate 10 centa sigaar