Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 SEPTEMBER 1928
No. 2678
Nieuwe Duitsche boeken
door A. M. Buis
liarry draf Kessler. tt'alther
Rathenau, sein Leben und
vein Werk. (Hei-manu Klemm
V ei lag, Berlin.)
De ondertitel van deze voortreffelijk
^gedocumenteerde studie is al dadelijk
het bewijs hoe goed de schrijver de
gecompliceerde en tragische figuur van
Rathenau begrepen heeft, want bij
hem vallen leven en werk. minder nog
dan bij iemand anders, te scheiden.
Zijn werk was /.ijn leven en zijn leven
zijn werk.
Indien er nog menschen mochten
zijn die Rathenau alleen beschouwen
als een grootindustrieel, die later ..in
de politiek is gegaan", dan zal dit
boek hun de oogen openen, l [ij was
heel wat meer: een groot mensch (die
daardoor ook groote fouten had),
een philosoof. een ziener. Dat blijkt
uit al zijn uitlatingen. Al dadelijk op
Walt her Rathenau
de allereerste bladzij formuleert graaf
Kessler dit als volgt: Wie ein K
ristler gibt Rathenau bewuszt subjektive
Wahrheit. Aber die Bedeutung und
Wirkung solcher Wahrheit kann, wie
er meinte. in der Tat tiefer sein als die
von sogenannter objektiver Wahrheit;
ADVERTEERT in
DE GROENE AMSTERDAMMER"
??is een zin die ge dikwijls leest.
V> aarom juist in de
GROENE AMSTERDAMMER...'
OMDAT het advertentietarief buiten
gewoon billijk is. De GROENE wordt
immers bij uitstek gelezen door het beste
publiek door het publiek dat iets te
besteden heelt.
Ge BETAALT DUS NIET voor een
verspreiding, die drukkosten, porto en
papier kost en waar race ge tienduizenden
lezers bereikt, die niet in de eerste plaats
tot net koopkrachtige publiek behooren.
MAAR HET BETAALT U in dit blad
te adverteercn waarvan ge weet dat uw
onkosten diiekt worden aangewend oni L"
m contact te brengen met het koopkrachtige
publiek.
Künstlerisehe Wahrheit i.st of t kürif t ige
Wahrheit, schöpferische Wahrheit".
Dat hebben zijn tijdgenooten en
vooral zijn landgenooten maar al te
weinig begrepen. Omdat hij fantasie
had, werd hij, volkomen ten onrechte,
door de (allesbehalve .,gulden") mid
delmaat voor een fantast uitgekreten.
Zijn meest kenmerkende eigen
schappen als mensch waren zijn
geslotenheid en de tweespalt in. /.ijn
karakter, /ijn. buitengewoon scherp
verstand deed hem onmiddellijk ook
de grootste zaken doorzien en
beheersehen. Maar zijn hart trok naar
heel andere dingen dan naar ..daden
van koopmanschap" en politiek. ..Die
gewaltsam vom Verstand znr
ckgedrangteri Seeleiikrafte rebellieren.
/u schwach. um die I'bermacht zu
erringeii, zu .stark, uiu endgültig
unterdrückt zu werden, vergiften sie
sein Inneiilebeu durch die Sehnsucht
nach ihrem Siege und
kompromittieren ilm vor der Welt durch den
immer unentschiedeneri Ivampf."
Rathenau zelf heeft dit eens als volgt
uitgedrukt: ..Die Welt sagt. sie weisz
was sie will. Sie weisz es nicht, d erin
sie will (ïlück umi sorgt um Materie.
Sie fühlt. das/, die Materie sie nicht
beglückt nrid ist verurteilt. sie immer
von iieuern zu begehren".
Doch tenslotte is geluk met
verwa.:irloo/ing van al het malerieele
evenmin denkbaar. Dat zag Hathenau
01 ik heel goed iii en dat was dan ook
de reden dat hij in moeilijke tijden en
in moeilijk te vervullen ambten zijn
werkkracht en inzicht ter beschikking
van zijn volk stelde. Al aanvaardde
hij ook steeds met tegenzin en niet
dan na /.waren innerlijke?) strijd. Dank
heeft hem dat nimmer opgebracht.
integendeel. Wel veel tegenwerking.
veel leed. en tenslotte de dood. Is hel
«?onder dat zoo iemand bitter kon
worden en schrijven (..An
Deutschlands Jugend"): ,.Viele habeii meine
Schriften gelesen. die (ielehrteri, um
sie zu belaeheln, die Praktiker. um
sie zu verspotteii. die Interessenten,
um sich zu entrüsten und sich ihrer
eigenen (luie und Tugend zii
erf reuen"? g£i
Tt)ch gaf hij den strijd nimmer op en
zijn onvergankelijke roem zal het
blijven dat hij de man geweest is. die
door zijn. ,.Erfüllungspolitik" de
Kntente van Duitschland's goeden wil
overtuigd heeft, waarmee de eerste
stap op het naar de verzoening der
volkeren leidende pad wa.s gezet, in
C'annes, in Januari 1922 nog geen
half jaar voor den moord sprak voor
liet eerst een Duitsch staatsman zóó
dat zijn. woorden ernstig werden
opgevat.
Over het tragische einde en over de.
jeugdige verdwaasden die den moord
bedreven, is graaf Kessler kort. doch
hij ruimt in zijn boek een ruime plaats
in aan citaten uit Rathenau's belang
rijkste werken: ..Von kommenden.
Dingen". ..Kritik der Xeit" en
..Mechanik des deistes". Kn tenslotte
pleit het voor den ernst waarmee de
schrijver zijn onderwerp behandelt.
dat hij zichzelf zoo op den achtergrond
houdt, hoewel hij als diplomaat vele
conferenties waarvan dit boek ge
waagt, zeil' heeft bijgewoond.
MEUBELEN EN
OOSTERBEEK
BETIMMERINGEN
OVERHEMDEN
.NAAR MAAT
FR. SINEMUS
20 Leidschestraat 22 - Amsterdam
BOUIJTINHET
inucfflTOi VERSTREKT DE DIRECTIE
f / i
HERSTELT DE/PLATVOET U
O.A.MASSING. V
O.Z.VOQReURGWAL 334. flfDM
HHET BINNEN6A6THUIS/
VOOR BETERE MEUBELEN
ARNOLD HOUTSCHILT
AMSTERDAM
Utt(f(jr de// jf. :-J/(a(trfen
( l[>riittnin<j txtn m«'r/nlli(/i> voorraad
'?"?>'"
:Jirott(jit
api/fen
(' r/eii/u'i(/s{nx>f> j !?:?<
Kent U de voordeelen reeds van de
Gepatenteerde
Papierrollen Standers
R. U. F.
Roteerend grondvlak mei kogellagers
ta. Beveiligd roteerend mes
j Meelinrichling
Voor Teekenpapier Golfcarton Pakpapier
Zoo niet, vraag dan Prospectus of Demonstratie
Technisch Bureau - B, J. COUVEE Jr, - Heemstede.