Historisch Archief 1877-1940
No. 2678
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 SEPTEMBER 1928
Herfstreis
door Melis Stoke
BIJ de eerste gure vlaag van dezen nazomer en
toen de eerste regendroppels sinds weken
vielen, zetten wij den motor af voor onze woning.
De kilometerteller wees een getal dat 1350 hooger
was dan toen wij vertrokken, en Alida, die de deur
open maakte en de grauwe stofklomp op wielen zag,
waaruit wij ons losworstelden, zei: hèjakkes. .
Toen waren we weer thuis, met visioenen in het
hoofd van eindelooze vruchtdragende wijn-akkers,
van groote groene roemerg vol zaligheid en van
korven vol trossen kleine, groene wijndruiven.
Het jaartal 1028 op de tiquetten van langhalzige
t'lesschen, die de toekomst ons moge schenken, zal
die visioenen van een hert'streisje de jaren door
levendig houden, De principieele geheelonthouder
kan gerust in ons enthousiasme deelen, zooals hij
ook had kunnen deelen in de genietingen van deze
reis. Want te Wiesbaden had hij zich kunnen ver
heugen in het onschadelijk genot van den wijngaard,
door er de Traubenkur mede te maken.
Op het oogenblik is daarvoor aan de
Kochbrunnen eene speciale afdeeling ingericht,waar een vrien
delijke juffrouw u glazen vol druivennat aanbiedt.
In de steden en badplaatsen langs Moezel en Rijn
loopen de menschen op straat van groote trossen
wijndruiven te happen, en met dat al blijft er vol
doende van den oogst over om ons en onze nakome
lingen van de heerlijkheden van dezen nazomer
te doen genieten.
Laat ons eerlijk zijn, en erkennen dat wij reeds
te Luik, ofschoon deze stad, naar bekend mag
worden verondersteld, aan de Maas is gelegen, be
gonnen zijn met Moezelwijn.en dat wij deze traditie
hebben voortgezet te Spa en langs verschillende
zijrivieren van de Maas, tot in Luxemburg, waar
wij de Wormeldinger in hare verschillende varia
ties hebben ontdekt, als overgang tot de Moezel
zelve, wier stroombed wij tenslotte op de
Luxemburgsch-Fransche grens vonden en ijverig volgden
naar Berncastel, via Trier, om vandaar langs de
Nahe den Rijn te bereiken om hem niet meer te
verlaten dan pas in de buurt van Leiden.
Maar toen was de wijnkaart al lang vervangen
door die van de A.N.W.B., de patrijs in zuurkool
door beafstake met princesseboontjes, de forellen
door schelvisch, de asfaltwegen door hobbelkeien
en tollen, de viaducten door gesloten overwegen,
de francs en marken door guldens en rijksdaalders,
de versche broodjes door oude boterhammen,. .
kortom het buitenland door het vaderland, met al
deszelfs eigenaardige bekoorlijkheden.
De auto heeft als snelvervoermiddel ook dit
voordeel dat ze ons de tegenstellingen tusschen
sfeer en landaard door de kaleidoscopische maar toch
intensieve kennismaking sterker doet gevoelen.
Men dringt langs do binnenwegen recht tot het
hart van iedere streek door, en zoo van verschillen
de streken achtereenvolgens. De spoorweg voert
ons langs dat alles, of, indien men de vertakkingen
der hoofdlijnen opzoekt, toch veel langhamer tot
het landelijke van plaatsjes en herbergen die men
op goed geluk als pleisterplaatsen verkiest.
De auto's zijn de moderne postwagens niet. zoo
als ik het ergens las, als eenig verschil dat de vroe
gere drinkplaatsen op de voorpleinen der herbergen
vervangen zijn door de benzinepompen van de
Shell en de A.P.C.
Wat er overigens ook veranderd moge zijn. de
gaven der natuur zijn dezelfde gebleven: de mo
derne waard biedt u den roemer met deir/.elfde i
wijn, en voedsel naar den onveranderde!! volksaard:
Westelijk van de Duitsche grens weinig, maar ge
raffineerd, ten Oosten daarvan ontzettend veel,
vet en zoet.
Trouwens ook in andere opzichten herhaalt zich
de historie. '/i()o doet het wonderlijk aan te Trier.
onder de machtige PortaNigra. somberen grootsch
monument van de overheersching der Germanen
door de Latijnen, de Kransche bezettingssoldateii,
nieuwe overheerschers uit het /uiden, te zien
t'laneeren. .
En als men des morgens de resten der
Komeinsche thermen te Trier heeft bezocht en des namid
dags van dien dag Wiesbaden ziet krioelen van de
badlustige zuiderlingen, dan is er toch ook a,l
weer naar het innerlijk zoo weinig veranderd.
Een eigenaardige en in de geschiedenis niet on
bekende agressie liet zich ook langs den weg gevoe
len, alweer ten Oosten van de Duitsche grenzen.
Het was bij het oprijden van een stijl-sliiigerenden
weg nabij Berncastel dat plotseling een jongmensch
op een fiets veel te hard om den hoek kwam snellen,
van boven. Hij kon de bocht niet halen door zijn
snelheid, slipte, en viel, op een tiental meters voor
mijn wielen. Ik kon nog juist remmen,en bespaarde
den jongen Germaan aldus een tweede gevolg van
zijn onbesuisdheid.
Situatie: de jongeman naast y.ijn fiets op den weg,
en de plots-geremde auto schuin daarvoor. De
jongen kermde, en stond op. Hij had zich een beetje
bezeerd, maar niet ernstig.
Ik zeide dat hij niet handig was geweest door
zoo snel naar beneden te rijden. Hij keek mij ver
wezen aan, en toen ontdekte hij eene vrouwelijke
landgenoote, die niet de toedracht had bijgewoond,
maar alleen de situatie zag, welke kon doen ver
moeden dat ik den jongen zou hebben aanger den.
De vrouw trok aanstonds deze onbillijke con
clusie en begon mij uit te schelden en met de politie
te dreigen. Ik vorderde den jongen op, haar uit te
leggen hoe alles in zijn werk was gegaan. Hierop
hief de jongen een veel luider geschreeuw aan,
waarop de vrouw haar scheldpartij aan mijn adres
verdubbelde.
Ook aan een tweede verzoek om uitleg voldeed
de jongen niet, waarop ik, gedégouteord dooi' zulk
een gebrek aan eenig nobel gevoel, langs de groep
ben weggereden.
Tweede voorbeeld van hetzelfde temperament.
Hotel Petersberg boven Königswinter. Fraai ge
doe. Geprikte perzikken in champagne,
knipmessende lakeien. ('Jroot uitgeleide van talrijk personeel
dat op de 7'ckening 10 pCt. fooi trekt van kamers
en 15 pCt. van maaltijden enz. Huisknecht die
koffers in auto heeft geladen krijgt nog wat extra's,
en sluit autoportier. Doo :? 's mans onhandigheid
pakt het slot twee, drie malen niet, waarop zooc\ en
buigende knecht zijn kwaad humeur de i vrijen
uitlaat geeft.
Derde voorbeeld: >Simplicissimus-bar te Keulen.
Bezoek na diner. Bestelling koffie. Ongevraagde
bijlevering van glaasjes anonieme cognac, waarvan
betaling verplicht (opdrinken goddank ni t). Ge
volg: kosten twee kopjes slechte koffie: entree
R.M. 3.20 koffie R.M. (i.($(), totaal «ingerekend
garderobe: R.M. 9.80 of ongeveer zes gulden. .
Twee Belgen, die het te kras vonden, stonden
op, en moesten langs drie meesmuileride kellners
met hun handen in hun zakken, zelf de deur open
maken. Dit ter waarschuwing van ongelukkigen
die het lokaal zouden willen bezoeken.
September-Tooneel
door Henrik Scholte
IV. l'arrc: Itevue Casino de Bruxellos
EK zijn in Brussel twee soorten revues: de
afleggers van Parijs en de ..Brusselsche
kermis" met een eigen sfeer. Xoo zou men kunnen
meenen dat er ook twee soorten Amsterdamsehe
revues zijn, maar ('r is er indien, men de kleine.
gesproken revue's van v. Kerckhoven. Klscnsolm
en Henvo-Gotlbitz uitzondert feitelijk geen een :
want er is alleen maar de aflegger van de afleggers
elders, /óó hard is, bij alle goede komieken,
sonbrettes en misschien ook een paar jonge dansers
in opkomst waarover wij toch beschikken, de
revue als revue achteruit geloopen. dat wij voor
ons land rustig kunnen spreken van een
revueS:-hmiere (excnsez Ie mot !).
Groot-Nederlanders en. soortgelijke utopislen
maken mij mi niet \vij.s dat het goede uit een zoo
door-en-door vcHVansrht e stad als Brussel van de
Vlamingen komt. l>e ijverige a.rtisten van deze
revue hebben zich de moeite gegeven om de zaak
ook in het Vhuunseh te leercn. ten einde hier
..je moerstaal" te spreken. Bij gevolg verstaat men
deze ..Nederlanders" heter in hun Fransch en. zoo
zij al' en toe Ylaamsch klappen, niet veel meer/lan
het woord: Carré. ..omdat, het ook Fransch is."
Kr mug een hoogst enkele van. Vlaamsch origine
tusschen doorloopen. in hoofdzaak is dit. gelijk
het heele variétéleven in deze rencgatenstad.
Fransch. Fn nu worden doorelkaar. Fra,nschman
en Vlaming, de/.e arme drommels nog uitgejouwd
door onze chauvinistische relletjesmakers: de
studenten beneden en de Jordaan boven ! Mijn
hulde daarom aan deze artisten. die hier onder
zulke alleszins ongunstige omstandigheden spelen
en die toch stuk voor stuk bewijzen dat ze wat
kunnen, wat een ander niet kan. (En dat is mis
schien het criterium va,n het heele variété).
/oo beschikt deze revue over een prachtige.
veelzijdige actrice van het zuiverste ras. Ninon
Dolnay, die het klaarspeelt om in een paar minuten
te meta.morfoseeren van een toegetakeld Lotje
Kohier-rolletje in een alleraardigste opera-parodie.
tot een laten wij de vergelijking doortrekken
Argcntina-type in haar eveneens puike pantomime
..Rosita". Zeker als rechtgeaarde revue-artiste
knapt zij daarnaast ook wel werk op. dat haar
minder ligt. Jammer trouwens dat de meeste
sketches, goed van bouw, humorof sfeer,
eeueigenlijke pointe missen, gelijk de heele revue in zijn
eerste helft te veel kruit verschiet.
Het gemis althans naar llollaiidsche (en
Parijsche) begrippen?van eenkomiekdiede heelezaak
draagt, vergoedt zij echter door het optreden van
een voortreffelijk acteur als Louis Lambret in de
voetbal-scène: de eenige scène, waarin de poging
om een vreemde taal te sproken. m;-t .succes be
kroond werd. Alsmen nog de merk waardige ,,hoofd
rol-speler" : de exentric-danser-compère-acteur
Mussière en het da-nspaar the Fellows" vermeldt.
die beiden van internationale kracht zijn. dan
heeft het noemen van verdere namen geen zin
meer. Maar wel vermeld mag worden de onmis
kenbare verve, de knappe regie en techniek, die
het geheel maken tot iets, dat inderdaad den
naam van revue ten vo'le verdient.
Hollandsehe revue-specialisten mogen hier wel
eens gaan zien wat gewone revue-girls onder een
goede leiding presteeren de Pinguïn-scène bijv.
en hoe bruikbaar het de laatste jaren veel ter
hand genomen instituut der ,,revue-boys"' voor
verschillende mixed-scènes is. Ook de opbouw der
finales was zeer va,ak een verrassing voor ons,
die hier de meest zinnelooze shows van afgedragen,
..kleeren" gewend zijn. Als onze directeuren hier
nu eens niet hun neus voor ophalen, maai- hem er
juist eens extra insteken, spaart het ze eenige z.g.
studie-reizen naar Parijs uit, en dan weten ze in
Januari misschien het verschil tusschen tintelende
charme en grof effect. Dan leeren ze misschien ook
hoe men thans de halve stad ,,Coal Black Mamy"
laat neuriet! en ..Constantinople" doet spellen !
Ik heb er mij vaak over verwonderd waarom
wij, bij de talrijke critici die wij rijk zijn er niet
n hebben, die zich in het bizonder op het variété'
en de revue heeft toegelegd, zooals Fréjavüle in
Parijs en Siemsen in Berlijn. IFet ligt niet aan hem
het ligt er aan dat wij geen revue en aanverwanten
hebben. Met de revue waren wij reeds n
menschenIceftijd achter, thans zijn wij aardig op weg van
de tweede. Wanneer krijgen wij nu eens wat meer
lust in al deze met minachting bejegende
..circnskmisten", wat een eeivnaam is-" Dan '_'aat ook
die opkooperij van buitenlandsche afvul misschien
voorbij !
Ter overname gevraagd
(tegen goeden prijs)
COLUMBIA
Gramofoonplaten
van Edna Thomas
NEEUW of WEINIG bespeeld.
ALLEEN de nummers:
3473
3526
4197 Run Mary Run"
Brieven met prijsopgaaf onder letter
K. 1028, Bureau : Groene Amsterdammer",
Keizersgracht 333, Amsterdam-C.