Historisch Archief 1877-1940
iNo. 2678
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 SEPTEMBER 1928
Aanteekeningen
Minister Kan en de Rotterdamsche Gemeenteraad
(Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. BraakemieK)
"V Toen de wereldoorlog voorbij was en de strijd
<.ni den vrede eerst goed begon, behoorde de ge
heime diplomatie tot een van de vele oude heilige
'huisjes welke men omver wilde loopen.
Er zijn, dit valt niet te ontkennen, eenige flinke
:stooten aan dat huisje toegebracht, maar niet
temin is het nog niet geheel en al van den aard
bodem verdwenen. Wel is het bouwvalliger dan
ooit geworden. Dat hebben we zoo pas kunnen
bemerken aan de opschudding door het
EngelschFransche vlootaccoord verwekt. Een van de groot
ste fouten daarbij door de heeren in Londen
begaan is wel de geheimzinnigheid ten dien aan
zien betracht. Die heeft hun dusdanig parten ge
speeld, dat zelfs in eigen kring de kritiek een zeer
scherpen vorm heeft aangenomen.
Zeker, de voorstelling van zaken, die men
officieel ten beste geeft, moet de meening doen
postvatten, dat het accoord doodonschuldig is,
ja. dat het louter ontstaan zou zijn uit goede be
doelingen. Ter Oeneefsehe vlootconfereritie van
1927 was gebleken, dat Engeland en Frankrijk in
zake de vermindering der maritieme bewapening
onderling zoozeer van meening verschilden, dat
de conferentie op een mislukking moest uit loopen.
wat met zich mee bracht, dat het geheele ontwape
ningsvraagstuk veel moeilijker tot een oplossing
te brengen zou zijn. Welaan, het eerste om daarin.
weer schot te brengen was dus te trachten de
Fransch-Engelsche controverse door een compromis
uit de wereld te helpen. Dat hebben we gedaan en
nu gaat het er slechts om van de andere
vlootmogendheden instemming te vinden voor het plan.
y.ooals wij ons dat samen gedacht hebben.
Aldus de schildering, die Buitenlandsche Zaken
in Londen en Parijs aan het accoord wenschen te
geven, het accoord, dat voor het publiek tot heden
toe nog altijd een geheim is gebleven, al weten we
dan wel de groote lijnen er van.
Xu komt echter l'ncle Sam. die door het plan
netje van de oude Ententevrienden duchtig in zijn
wiek geschoten is. Hij toch meent daarin den opzet
te moeten zien om de Yereenigde Staten het kind
van de Fransch-Engel.sche rekening te doen zijn
eu reeds kunnen we de gruwelijkste verhalen ver
nemen van stille afspraken en diergclijken. alle
gericht togen Amerika.
Men feit is, dat de wijze, waarop liet accoord
cntstond en het moment, waarop dat geschiedde.
n.l. vl&k voor de bekrachtiging van het
Kelloggpart. verre van gelukkig mag heeteii. Hoe men het
ook bekijkt, de diplomaten uit de oude wereld
hebben alleronhandigst gemanoeuvreerd, want óf
de heele zaak is zoo onschuldig als zij gelieven te
beweren, of er zit wel degelijk een luchtje aan.
dat riekt naar een poging om door nauwe samen
werking tusschen Frankrijk en Engeland de
Vereeiiigde Staten ter zee in het nauw te drijven.
In het eerste geval heeft heel het geheimzinnig
gedoe ontzettend veel kwaad gesticht en als het
laatste zich zou hebben voorgedaan, dan is de
stommiteit der heeren diplomaten, die zich door
de vlootbonzen in hun land op sleeptouw hebben
laten nemen, al even groot en ergerlijk, want een
dergelijk beleid past toch allerminst bij wat men
publiekelijk beweert voor te staan. Tenzij men er
alsnog in zou slagen door enorm beleidvol optreden
al het kwaad in een minimum van tijd in goed te
doen verkeeren. is het nagenoeg zeker, dat alleen
reeds deze historie bij de komende verkiezingen
den val van het conservatieve bewind, dat nu nog
te Londen troont, teweeg zal brengen.
Dat intusschen Kellogg zich in een zoo felle nota
tegen het accoord zou uitspreken, als de ophit
sende Hearstpers ons wil doen gelooven. is zoo
goed als uitgesloten. ..Xervous Xelly". gelijk de
geenszins grootsche figuur van den
doodsbenauwilen Amerikaanseheii Secretaris van Staat doof
zijn onverbiddelijk scherpe eritici gt.teekend pleegt
te worden, zal er zich wel voor wachten aan den
\ooravond van de verkiezingen een daad te onder
nemen, die staatkundige gevaren voor hem en zijn
partij met zich mee zou kimn"n brengen !
Minister Kan heeft in een raak schrijven den
otterdamschen Raad op zijn nummer gezet, naai'
aanleiding van de dwaze moties, door dat college
aangenomen in verband met de benoeming van
Mr. Droogleever Fortuyn tot burgemeester van de
Min. Kan: Waar bemoeien jullie je mee!"
Maasstad. He heeren hebben er hun afkeuring
over uitgesproken, dat er met hen of tenminste
met het dagelijksch bestuur geen overleg is ge
pleegd en voorts kon het hun goedkeuring ook niet
wegdragen, dat de benoemde ni;jt van de politieke
kleur is van la van wat eigenlijk;' Van de
meerderheid der burgerij, van een der grootste
fracties of groepen:' Als ze hierop een a.nt woord
hadden moeten geven, zouden ze niet hun mond
vol tanden hebben gezeten, want zoodra het er om
zou gaan te zeggen, welke staatkundige groep
recht op liet burgemeesterschap zou hebhen, zou
er tusschen socialisten en rechterzijde een Home
rische strijd ontstaan zijn. Hn al heet') men nu het
grootste vertrouwen in den aanleg van minister
Kan om als scheidsrechter op te treden, men heeft
el' zich met opzet toch wel degelijk voor gewacht
zelf naar dezen bewindsman te gaan om dezen of
genen aan te bevelen. Heeds uit dien hoofde' ware
het verstandiger geweest nu niet achteraf met
dergelijke moties voor den dag te komen, die
bovendien staatsrechtelijk een revolutionair tintje
hadden. Waartoe belustheid op de baantjes ras
echte antirevolutionnairen al niet kan brengen !
Al was het dit keer geen expresse-brief, dien
Hinnenlandsche /aken naar Hotterdam verzond, toch
werd er de noodige spoed aangewend en daaraan
zou het. naai' de geruchten willen, toegeschreven
moeten wol-den, dat het volgende aan \ondel ont
leende motto tenslotte niet boven liet ministerieele
epistel is afgedrukt :
,.\Vat baet het of gy slaeft en zwoegt en u verhit.
Fort n\ n liefst hem besoeekt. die wacht en stille sit.
In l hülscldand begint zich het vertoornd ge
brom tegen Muller, over de wijze waarop hij ten
slotte tegen zijn principes in met de Fra,nschen
tot een accoord schijnt te komen, wat te leggen.
Briand blevk in (ienève wel bereid over ver
vroegde ontruiming van het bezette gebied te
praten, maar dan op voorwaarde dat Frankrijk er
wat voor in ruil zou krijgen en wel: een definitieve
regeling van de berstelbetalingen n een modus
om ook na beëindiging der bezetting controle op
de demilitarisatie van het Kijnland te kunnen
blijven uitoefenen. Aanvankelijk wilde
Hijkska.nselier Muller hiervan niets weten. Als ge het
\ erdr;i.g van \eisailles goed leest, zeide hij, /uit
gv zien. dat de bezetting, behalve garantie voor
Fratikrijks veiliglu id slechts zekerheid ten (hiel
heeft voor hel nakomen der Duitsclie verplich
tingen, l'ie Verplichtingen "ijii nagekomen. We
kunnen dus een recht op ontruiming laten gelden
DINNERPROOF
VOORKOMT ALLE VLEK
KEN OP DE MEUBELEN.
OOK VAN BIJTEND VOCHT
EN HEETE VOORWERPEN.
GEEN ONDERHOUD MEER.
BESTELT UW MEUBELEN
IN DEZE DOOR ONS
GEPATENTEERDE
AFWERKING
XHDEft