10 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 OCTOBER 1928 No. 267$.Tooneel door H. G. v. d. Vies Volkskunst? Jhr. A. W. (i. van Riemsdijk. Ken stem uit de bergen. Tooneelspel in vier bedrijven. U'ttg/ire N. V. Hel Maandschrift ..Op de hoogte". Haalem. Maart 192S. A. Rsné. Het huis met de luiken. Tooneelspel in i-ier bedrijven. HET tweede dezer boekjes ver meldt noch jaartal, noch naam van uitgever, maar is op 't zelfde papier en met dezelfde letter gedrukt als 't eerstgenoemde, en de omslag van beide is, op de kleur van het papier na, identiek. Maar, waar van een boek niet het uiterlijk, doch de inhoud, de geest van hem, die zich daarin uitsprak het voor naamste is al wordt tegenwoordig al te vaak de Ausstattung" tot al te groote hoogte (ook van den prijs!) opgevoerd zoude deze uiterlijke ge lijkenis ons niet veroorloven, deze beide geschriften alleen op dien grond in nen penne-adem te noemen. Doch de geest, die uit beide boeken spreekt, wat zeg ik. buldert en oreert. is een en dezelfde. En al noemt hij. die dit Huis met de luiken'' voor ons optrok, zich ook René(Henatus. de herborene) het is de oude. ongewijzigde geest van den heer van Riemsdijk, die door de gesloten luiken heen ons tege moet komt. Het stuk is opgedragen aan de commissie uit den Volkerenbond tot het tegengaan van den handel in blanke slavinnen". De meeste leden dier commissie zullen reeds door hun onbekendheid met onze taal aan de lezing van dit stuk ontkomen. Mis schien is dit ook mot 't oog op haar taak gelukkig. Want als het probleem, waarvoor zij zich gesteld ziet, zóó een voudig was, a's de heer van Riemsdijk, juist door zijn zucht, om alles zoo buitensporig verschrikkelijk en supraromantisch voor te stellen, het hier geschilderd heeft, zou de oplossing misschien niet zoo moeilijk te vulden zijn. De eigenares toch van dit huis met de luiken, die zelden of nooit z mder karwats tel tooneele ver schijnt, en die o:>k vaak gebruikt. wordt door ,.het zevende meisje" op haar beurt met de karwats gedwongen. geknield. God vergeving voor haar zonden te vragen, en .... bekeerd ! Wij zullen van dit stuk nu maar niet meer vertellen, dan dat het. naar uit een ingevoegde reclame van een tojneelgezelschap blijkt. het meest. verrassende wat wij in heel dit boekje vonden gespeeld is. en ons oor te luisteren leggen voor ..een stem uit de bergen". Als Maria, de ondernemende Kng'elsche jonge dame ?? dezelfde van verleden jaar o >k dit jaar weer met MIJMHARDTS ?tabletten ?éegen Verstopping Doos 60ct. Bij Apoth.en Drogisten. Hoedi, den gids, alleen de bergen is ingetrokken, zeer tegen den 7.in van Hoedi's vrouw, die hun liever nog een gids had meegegeven \vegens de gevaren van een moreelen. val. die voor hen beiden dreigt en op 't punt is, daar boven in de berghut. hem op den mond (e kussen, wordt haar naam geroepen, /ij doet de deur open en wij laten den auteur aan het woord. ..In de verte links tegen de bergen de feeërieke gestalte van een mooie jonge blonde vrouw, ver schijnende uit de nevels. Het kan ook een engel zijn met vleugels. Xij is bijzonder (sie) verlicht en zij schijnt te zweven. Het is ook mogelijk, dat de geest als medaillon tegen de donkere lucht staat". Ook deze tooneelaanwijzing ..schijnt te zweven'1. I »e geest .stelt zich aan Maria voer: ..Ik ben de ziel. ontvloden aan een menschenkind. Na der mensehentelling (Naar der meiischen telling^ H. v. d. V.) ben ik in deze strakke lucht nu twee millioeuen jaren oud. ('ij hebt geen begrip van de eeuwig-' lieid. Maria . . . . " enz. .Marie verdedigt tegenover den geest haar zondige liefde voor Uoedi. De geest beduidt haar. dat daarvoor in de bergen. ..zoo dicht bij (iod'' geen plaats is. Dan verschijnt de duivel ten tooneele. die met den geest in dialoog geraakt. Na veel Tannhauser muziek en Mozart's Requiem komen wij iri 't rijk van den l.Jskoning. De duivel is ook weer present en deelt ons mede. dat ..de mensch op deze aarde (kwam) nu .")5 millioeii jaren geleden. Na eindelooze kruising bracht een wijfjes-aap Adam en Kva tegelijk ter wereld". Ondertusschen maakt de IJskoiiing d"ii na den dood van z'jn z/nm ver dwaasden gids Sepp in. van Riemsdijk's stukken ontbreekt zelden een lichamelijk- ol' geestelijk-defecte weet' normaal en wordt het zondige geval Marie-Roedi door /ijne Maje steit gemakkelijk, maar ernstig be handeld. De straf ? op de nog niet ten volle bedreven zonde blijft niet uit. Het wordt noodweer in de bergen. Koedi valt in een spleet, en snijdt. om niet Marie mede omlaag te t rekken. bet touw door. dat hen verbindt, en sterft. Of dit stuk reeds gespeeld is. weet ik niet. ..Het huis met de luiken" is. Z'ioals ik ree.Is aangaf, gespee'd. Tegen alle critiek op va.u Riemsdijk's werk wordt steeds aangevoerd, dat hij gespeeld e.i veel gespeeld wordt. Steeds wordt de voorstelling gewekt. dat zijn werk wave volkskunst is. en sta-at tegenover het tooneel van meer 'iteraire allure en van subtieler. tastender psychologie. Niets is minder wa,;v.'. Het is de vra.'i.g of er thans, na de sociale verschuivingen, nog evenveel plaats is voor het ..volkstuk", in den zin waarin men dit woord vroeger ge bruikte. Het schijnt, alsof de klasse. die men eertijds met een misschien wel wata'umiatigvnde uitsluiting ..het volk" placht te noemen, is opgeslokt of overwoekerd door een geestelijken middenstand, die voor liet volkstuk. too:ieel van zonder schaikecring. zouder subtiele overgangen naast el k a-ar gezette groote plans. ni<'1 sterk en gezond-genoeg-v a»i -gevoelsleven is. Aa'i den anderen ka.nt is deze khisse geest eli jk t e ;irm voor kunst van hoogc geesteshouding: en schijnt zich geheel vo!<!;.vn» te voelen door de stirrogal en v;''i deze beide genres, \vaarva-u zij de onwaarschijnlijke verschrikkeiijkheid voor nit ing v a.n buit etmvineeiie d ra ma tische kracht, de (objectieve) onbe grijpelijkheid voor bewijs van grondelooze dicpzinnigheid houdt. GEEN KOSTEN VOOR HES1ES De Rolls Razor is tege lijkertijd scheer-, slijp- en aanzet apparaat Waarom een ouderwetsch veilighcidsschcerapparaat te gebruiken dat elke weck een nieuw m es; e behoeft wanneer U zich een menscnenleeftijd lang perfect kunt scheren met een Rolls Safcty Razor Voor de Rolls Razor betaalt U alleen den aanschaffingsprijs Het mesje van de Rolls Razor kunt U in het apparaat steeds vóór het scheren aanzetten of M ij pen en dus vlijmscherp maken Een geïllustreerde brochure zenden wij U op aanvrage gaarne franco toe. Conccssionair voor Holland en Koloniën: > B. M. L. A W1LLEMSE. Alb. Thijmstraat 32, Amsterdam W. Tel. 2943,;. CLASIE, CASPERS Co. Behangerij Ameublementen Stoffeerderij Moderne Landhuisstoffen en Oud-Hollandsche Meubelen VIJZELGRACHT 13, Telefoon 37354 (% VOOR BETERE MEUBELEN '. Sri ARNOLD HOUTSCHILT AMSTERDAM VRAAGT VAN IIKTEKELn ADVOCAAT A,VAN BIJSTERVELD AMSTERDAM EXPORT Leep/' 457 i. 'tj'Jöd Jhe. JÓepÜz Schoof of LanöLiaóe.s>. prospectus. Ui(((cr den /{. ( ![>ritiinitirj min nn,'rli>/1 i i/c r>ni>/;-<ii;i! //(('linden