No. 2679 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 OCTOBER 1928 St. Bureaucratius op de hei.... door Melis Stoke LUILEKKERLAND is, naai' de overlevering het wil, van dit tranendal gescheiden door een berg van rijstebrij .... Het beloofde land der Israëlieten is slechts be reikbaar gebleken ten koste van inspannende en \iitputtende excursies door een gebied dat door de hotelindustrie veronachtzaamd was. De heerlijkheden van Atlantis lagen zorgvuldig' verborgen achter kringen van hoog en woest gebergte. De genietingen van 's. lands vergaderzaal en het lidmaatschap der openbare colleges zijn voor den sterveling slechts bereikbaar ten koste van groote opofferingen aan energie, dikwijls ook aan karakter, door de gemouvementeerde vlakten van verkiezingscampagnes. En daarom is het feit dat het radio-station Kootwijk bereikt moet worden dwars door de terreinen die ressorteeren onder de Koninklijke Houtvesterij Hoog-Soeren geen op zich zelf staand geval. Deze terreinen nu zijn niet zoo dor als die waar slechts de gaven van een Mozes eene openbare drinkgelegenheid konden verschaffen, minder woest dan de gebergten van Midden-Afrika, minder voedzaam dan een berg van burgermansdessert. en lang niet zoo door struikroovers gefrequenteerd als de normale verkiezingscampagne. Maar, van tusschen de berkenstammen loert er een andere vijand, een vijand die. gelijk de dorst het de Israëlieten deed, geheele volken gedecimeerd heeft, die, gelijk zulks de berri-berri deed. millioenen slachtoffers maakte, en. gelijk de verkie zingen dat plegen te doen, ellende en verdeeldheid bracht in millioenen huisgezinnen .... het is: de ambtenarij. St. Bureaucratius waart door de bosschen van Hoog Soeren en bewaakt, gekleed in het groen van het landschap, het monument van moderne tech niek dat wij in Kootwijk bezitten. Hij manifesteert zich in opschriften welke den voorbijganger per motorvoertuig gelasten eene speciale vergunning te bezitten voor het berijden der wegen. Deze vergunning stelt een reeks voor waarden waaraan ik ontleen: .... de snelheid waarmede gereden wordt mag in geen geval grooter zijn dan die van een paard in matig snellen draf (ongeveer gelijkstaande met een snelheid van 10 K.M. per uur). Zoodra de bestuurder van liet motorvoertuig een bocht van den weg tot op circa l.">0 M. ge naderd is. moet hij duidelijk hoorbare signalen geven en hiermede zoolang voortgaan totdat hij een afstand van meer dan 100 M. duidelijk kan overzien. Bij het naderen van rijtuigen of rijpaarden der Koninklijke stallen is de bestuurder van het motor voertuig verplicht het verharde gedeelte v;m den weg, zoo mogelijk, geheel vrij te laten en den motor geheel buiten werking te stellen. De motor moet eveneens onmiddellijk buiten werking gesteld worden, zoodra de bestuurders van andere rij- of voertuigen door wenken met de zweep (of op andere wijze) te kennen geven dat zij het buiten werking stellen van den motor gcwenscht achten .... enz. enz. enz. Een lezer met geslepen geest zal onmiddellijk alle consequenties van deze wetgeving overzien. Zoo is het absoluut, niet ondenkbaar o l' bespot telijk dat b.v. de bestuurder van een hondenwagi-n volkomen in zijn recht zou zijn indien hij u (ie o ? de Koninklijke Hout vesterij Hoog-Soeren ter ver antwoording liet roepen omdat gij niet onmid dellijk, toen hij met het linker oog knipte, gestopt hebt en uw motor niet onmiddellijk buiten wer king hebt gesteld. Iemand die de automobilisten zou willen plagen. en geheel juridisch sterk zou willen staan, behoeft slechts op een vliegenderi Hollander, gewapend met een kinderzweepje rondom Kootwijk te rijden. en telkens met dit zweepje te zwaaien wa.nneer er een auto aankomt of een heele autobussenoptocht van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs op excursie, om, met de uitvoerende macht achter zich, het geheele verkeer stop te zetten. Ook is het geval denkbaar dat een ongezadeld en losgebroken rijpaard van de Koninklijke stallen. dat slechts door een uitstekend paard enk enner alszoodanig herkend kan worden, alle automobilisten rondom Kootwijk dwingt met hnn wagens den weg te verlaten, opdat het geheele verharde ge deelte vrij zal zijn voor zijne sprongen. Verder vergt de behoorlijke opvolging van de bepalingen van den automobilist een buitengewone gave tot het schatten van afstanden, of, bij ge breke daarvan, liet bezit van een dier handige en voor twee a drie mannen draagbare toestellen welke men bij de mitrailleurs gebruikt tot het meten van afstanden in het terrein, met behulp van welk toestel hij het juiste moment tot het geven van signalen kan bepalen. De snelheid waarmede gereden kan worden is 10 K.M. per uur, hetgeen den kortademigsten boschwachter de volle gelegenheid geeft, een. honderd P. K. race-auto in te halen, en d"ti bestuurder toe te spreken als volgt: Hebt u niet gezien dat die meneer met dat ijskarretje die daarnet voorbijkwam u een teeken. gaf? ...'. Jawel, hij wees op zijn ijs .... Waarom hebt u dan niet onmiddellijk uw motor buiten werking gesteld? Ik eet nooit van ijskarretjes .... Weet u dan niet dat u verplicht bent .... Nee mijnheer .... Dan maak ik hierbij procesverbaal legen u oj). Wanneer bent u geboren? .... Ik eet nooit van ijskarretjes .... Waar bent u geboren? .... Ik eet nooit van ijskarretjes .... -?De bestuurder van de ijskar gaf n op andere wijze" te kennen dat hij het buiten werking stellen van uwen motor gewenscht achtte .... Volgens de bepalingen bent u verplicht, daaraan onmid dellijk gevolg te geven .... Ik moet naar Kootwijk .... de bepa lingen .... (de rest is gesupprimeerd door den censor). BOEKBESPREKING door Prof. Dr. J. Prinsen J.Lz. Joc.licm v<tn, JJru</</ci/, Ati/fti" /. J)ic ?iu1intrt\i»<l, II Die mcixi?ki»il. trcl» en ZeUlimjer, Amsterdam, \'.)2~?US. De beide boeken van den Zuid-Afrikaner .Toeheni van Bruggen vormen n geheel. Jlet tweede stuk verscheen eerst onlangs: van het eerste kwam bin nen eeiiige jaren een derde druk. Dit laatste /egt jets bij een zoo beperkt afzetgebied als ZiiidAfrika op het oogeiiblik nog vormen moet. \Va.nt hier worden dergelijke boeken weinig gele/en eiv dat is jammer. Men weet te weinig, dat deze roman in een taal. zoo nauw aan de onze verwant, geschreven, even belangwekkend, even litterair goed is als <le Merijntjes. a.ls werk van de Schartens. Kobbei-s. I ><? Meester of wie ook. /eker. wie. van nature zich niet wat vlot oriënteeren kan in taalvormen, die van de onze si.ms nog al wat afwijken, wie ie vee! hangt aan uiterlijke spellingsvormen en i ij hef zien der teeketis niet direct, los van deze. het geluid in y.ijii noren hoort, zal bij de lectuur wat moeite hebben. Als l lij ///(",/r/i;/ leest is dit voor hem niet direct gelijkwaardig a.an iiini-i/<-n!if/il. Hij zal moeten kunnen raden, dat achter (/muil , i'n' waarschijnlijk (In nntrnr- te zoeken is. wat dan ook best in het verband zal blijken te passen. Ook zelfs den Hollander, die veel /iiid-Afrika.ansch heeft hooren spreken en gelezen iieel't. zullen nou' wel fijne details ontgaan, maar dat neemt niet weg. dat het meer dan tijd wordt, dat wij ons niet <le litteratuur in deze frissche. l'orsche en tegelijk lieflijke taal gaan. bezighouden. Kr worde7i tegen woordig boeken in geschreven, die het dubbel waard Jochem van Bruggen is een /eeuw van geboorte, die eerst <>]) zijn elfde jaar aan de Kaap kwam. maar thans geheel leeft en denkt in de taal van zijn nieuw vaderland, e- de fijnste essences van voelt, meesterlijk die taal hanteert en die boven dien een geboren kunstenaar is. Ampie (Abraham Nortjé) is een jongen uit het blanke proletariaat van Zuid-Afrika, opgegroeid in een wereld van vervuiling en ontaarding, bruut. verliederlijkt. zonder besef van goed of kwaad, overheerscht door zijn natuurdriften, geestelijk uiterst beperkt, maai' va.n nature een teere. ge voelige ziel, verlangend naar zachtheid en goedheid, gehecht aan zijneenigen vertrouweling, Ou-.laeob, zijn ezel. Van. Bruggen laat dezen jongen er bnv.-n op komen onder de leiding va.n Booysen. een wel varenden, verstandigen. menschkundigen boer. die hem redden wil. weet te imponeeren. Langzaam rijpt de jongen, tot een man met besef van zijn plicht, met vertrouwen in de rnenschheid en in zijn eigen krachten, zijn eigen toekomst, d", liefde waard van een eenvoudige boerendochter. We leven heel het leven mee op de hoeven, die daar eenzaam in do velden liggen. Van Bruggen teeke.it met fijn psychologisch inzicht, dat zich niet naar voren dringt, met rijken humor van de hoogere orde. liet hoofdstuk Wolke iri het eerste stuk is in het bijzonder van een zeldzame pracht, ren aanirrij| ende tragiek. Het is de onweersstemmiiig in den nacht over de heuvelen en velden, het geweldige' iiatuurmysterie, waarin de jongen met al zijn zich loswringeride zielskraeht. zijn benauwende voor gevoelens, angstig meeleeft, eerst alleen, later in den kring van het boerengezin. Kal Omie-hulle my toelaat om die aandsang te sirig?" en dadelik volg 'n angstige vers ;ck. wat klink soes bidde: ..Sa,l Omie nie vir my spot nie? Die weer is so vree-slik. Tanriie. en as Tannie-hnlle lag, dan kan ek glad g'n geluidjie nitl r'.ng nie. Dalk sal die liewe H ere hom ore ons ontferm !"Als Am) i ? dan lateihet veld in gaat ligt Ou-.laeob doodgeslagen onder den doringboom. ..Kn toe hy l.y die lewenlose donkie-liggaam staan. b;:,rs die beiu.ud" roep sy longe uit: Ou-.lacob. my ou-maat ! ' en hy werp hem op die grond langs die dooie esel." De stemming in dit hoofdstuk is voortreffelijk volgehouden. In het tweede deel krijgen we den opbloei van liefde tusschen Aimekie eri Ampie. de mooie, echte. frissche liefde, die strijdt voor haar recht, d.' liefde die sterkt en verheft ook in deze simpele v.-i-hoiidingen. Welk een prachtige heldenday.d is het voor dezen ecn\ oudigen, achterlijken jongenman tut zijn aanneming in de kerk te geraken, gedragen door zijn liefde. .Men verwachte in dit a.ües geen. sentiiti nteeje idylle; het boek is van een fel. kra.chtiu realisme; Van Bruggen heeft \ cel van onze l lollaieUche schrijvers geleerd, maar hij heeft bovenal _'oed rondgekeken in zijn eigen wereld en. hij had u<-nmlen aanleg genoeg om van Ampie een sterk, persoonlijk werk te maken. Pracht i g is de spanning in hel jonge gezin als de eerste zot,n gedoopt zal wordef,. Mat moet een .David zijn. volgens de oude 1: adit ie tsaar groot vader, in eas'.i d--ri \ crlo ];en vadt-1 \an Ampie. va.n wien hij nimmer iets goeds ond -rvond. Aimekie is ei-niet \an at te brengen : z M'> ho. >t * hel l Al het hartstochteliik onberekenbare en <.Ni red derde van de vrouw komt plotseling In- i;; dit eenvoudige natuurkind. Maar- \mpie houdt \ <>1 en overwint : zijn zoon heet ,ta:-ob naai- den ..uden ezel. detl ('enigen vertrouweling va.n vader. ;?? -n hij nog in de verwildering leefde. P. C, BOUTENS en SAPFO Kintielijk is dan in l» ekvoi-m verschenen l!outens' voortreffelijke vrHaling van ,s>'"/i/./^ t)*!<n Vermeerderd met tai'ooze fragmenten. Ke', uit voerige inleiding en iïoutens' Udr 11*1,, Sni,:,, we-den toegevoegd. He! boek is r,>va il gedrukt niet de prachtige |t-tler van ?/. en n /\ r". f< >>i,i in slivhts 1(10 ex. \-,!(.,- den handel, l'ii-.-ive' .1. .1. .!/. Slot*. Maastricht, i Ing.-la.aid tl.!-. >. WILLIAM BLAKE 'l V r ^e[eLt;enhei<I \ a ! !,( f. er'.ïvvtVeM V;i;; \\' ,!l'inni nioL't' i ?< bij .1. .1. -U. >7/,/.v. .!/, e/.>,V,V/W als \ iei'tl'1 deel der //'i("f/'i!/-7;/7>.s ren ;/? - i\\v| na.fir den t ekst als na ;> r hef u il er] ijk ' ;ii si <?k e ml vei'/.or^'dc uit u'a v e v a.'i ..'l' lic j\I a t r< ?/-// .// // rtiri' ll O llti //c //" v. 'J'srheüeM . Opla U' '?'-'-'} eXejimlai en. \va.arvan 'HMi reeds ^vp'a.;!! st ia K U'.-hmd eti Amerika, (iehnnden in perka,Mienl H,'J4. LUXE-UITGAVEN Zoo juist is bij dijn uitgever .-l, .1. M. ,s .-.?'.* t,. .Vdiixirirlil verschenen een volledige cat.'i'i-igns van x.ijii Kransche uitgaven, met een voorrede van .). (avhhol'f. De'.e catalogus wordt o|> aanvrage gaarne ,-;an de lezers va:i ..De Groene" toegezonden. Ken catalo.ni- van zijn Ned.iland-iche uitgaven is in voorbereiding. ('.''iT'J ."i)