DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 OCTOBER 1928 No. 2679; Achter den afsluitdijk Brieven van een voortvarend reporter uit het drooggelegde gebied. Bij voorbaat gepubliceerd door H. G. Gannegieter Nederlandsche Munt Hollaad's beste 10 cents sigaar VIII. Een nachtwandeling «loor rk IK had, sinds ik radiografisch mot miss Dorothy mocht kennismaken, geen rust meel' gehad. Achteraf vermoed ik, dat het oogenblik van ver strooidheid, dat den dood van mr. Ngotukela heeft veroorzaakt, ook meer op haar geweten komt dan op dat van den incorrect werkenden P.V.Q./.kijker. Voorzoover andere zaken mij niet in beslagnamen, had ik voortdurend mijn. aandacht besteed aan de bestudeering van haar innerlijk. Uit de verte volgde ik haar telepathisch even nauwkeurig als radiografisch. En de aether-golven, welke mij uit haar toestroomden, lieten mij beelden zien en deden mij stemmen hooren, welke onmiskenbaar wezen op wederliefde. Kennelijk was ook zij op haar beurt bezig, mijn gemoedstoestand te onderzoeken. Uiterlijk liet zij weliswaar evenmin iets merken als ik, maar haar drooinen, gedachteiiassociaties, versprekingen en vergissingen verrieden haar zonder ophouden. Allengs merkte ik, hoe ook in haar binnenste de begetrie ontstond tot nadere kennismaking. Het scheen mij toe, dat wij uitstekend bij elkaar zouden passen. Haar psychologische constellatie was in alle opzichten het complement van de mijne; de determinatie-vakjes, waarin wij volgens den verbeterden kubus van Ileymans thuis hoorden, lagen polarisch tegenover elkaar. Ook eugenetisch waren we op elkaar aangewezen, voorzoover het beeld uit de verte vermoeden deed. Ik koesterde de stellige overtuiging, dat de tests, welke onze Harderwijksche professor Arbuthnot voor een huwelijkssluiting noodzakelijk acht, ton onzen gunste zouden uitvallen en maakte mij ook om trent het aanstaande bloedonderzoek geenszins ongerust. Derhalve besloot ik. Dorothy uit te iioodigen tot een persoonlijke bijeenkomst. Weliswaar kenden wij elkaar sinds enkele weken al zoo goed als per soonlijk, maar zelfs de meest geperfectionneerde film en de zuiverste miorophoon geven de werke lijkheid slechts bij benadering weer. Lichamelijk zien en spreken blijven tenslotte de finishing touch van de kennismaking. Dorothy was onmiddellijk bereid. Kinnen een half uur had haar elegant nüniatuur-aërootjo haar van Wight naar de Xuidorzeo-boofdstad gebracht en we besloten op een wandeling on/" toekomst plannen te bespreken. Ze was werkelijk allerliefst. Na haar vliegkolder te hebben uitgeworpen, stond /.e vóór me in het even bevallige als gerieflijke cosluum van de hedendaagsche M'OUW. Onze voorvaderen zouden het een zwempakje genoemd hebben; helaas! /-ij begrepen nog niet, dat meii zich ook inden damp kring het sierlijkst en hot gemakkelijkst beweegt in dezelfde kleedij, welke hot verkeer onder water vereischl. Haar gemillimeterd haai had ze .net lichtend goudpoeder gebronsd en de oonigi". versiering van haar pauwblauwe tricot was oen laschje. dat aan een leeren koord om haar hals hing on waarin ze haar buisjes mot synthetische levensmiddelen, al en aansluiters, miniatuur-handlos. batterijtjes. geluidversterkers en filmapparaat jos bewaarde. We zetten de motoren van onze rolschaatsen aan en togen op weg. Dorothy had l rk alleen nog maar Uw Haar wordt gezond en sterk het krijgt mooier glans het wordt vrij van roos het blijft beter zitten h*t valt niet meer uit indien gij des morgens een weinig PU ROL tusschen de handen wrijft en dit door de haren uitstrijkt, 't Voldoet iedereen. radiop;rafisch gezien en genoot nu van menig detail, dat haar op het filmbeeld ontgaan was. Langzaam schoven we op onze licht denderende machientjes met de menigte mee. In het centrum van onze stad zijn auto's ver boden; ook mogen, om het gevaar te vermijden, de vliegtuigen hun weg niet nemen boven de stad. Ken waarschuwende lichtcirkel, die in vuurrood e letters het in oneindige reeks herhaalde woord ?STOP laat flikkeren, houdt het luchtverkeer op een afstand. WTat een besparing aan menschenmateriaal heeft onze moderne cultuur toch allengs mogelijk gemaakt ! Kunnen wij ons nog voorstellen, aldus vroeg ik Dorothy, dat men in de vorige eeuw nog inenschen als verkeersagent, treinbestuurder, chauf feur of controleur meende te moeten misbruiken? Sinds het automatisch signaal, de draadlooze stuur-inrichting en de mechanische tourniquet het levend personeel hebben vervangen, is er alweer een schat van energie vrijgekomen. Destijds meende men met den eenmanswagen al het record te hebben bereikt. Dat eenmaal de geenmanswagen de gewoonste zaak van de wereld zou worden, bevroedde men niet. Dorothy herinnerde me aan de concentratie in het. bedrijfsleven. De fabriek, waarvan haar vader onderdirecteur is, wordt door enkele handen be stuurd. Door n manipulatie des ochtends worden duizenden machines in beweging gezet en het product wordt bereid, afgeleverd, betaald zonder dat er iemand verder naar omziet. Eén manipu latie des avonds, en de zaak staat weer stil. Wat een rompslomp toch vroeger, merkte ik hierbij op, reeds alleen met hot geldelijk beheer. Tientallen menschen. soms honderdtallen waren noodig om de administratie te voeren en dan die last met het contante gold ! Onze rekenmachine trekt van eiken post onmiddellijk hot percent voor belasting, provisie, verzendkosten af on giroert dit automatisch aan hof juiste adres. Dorothy is 0011 schrander meisje. Helacholijk vond zij de vrees van hot voorgeslacht voor toe nemende werkloosheid. Wij zijn allemaal Werkloos behoudens onze verplichte corvóe, maar zijn we daar minder om 'i .Bezig zijn. rusteloos arbeiden. altijd in de weer zijn met geldvordierien on plichten, hot was een van do vele bijgeloovighoden van het oorspronkelijke Christendom, dat als inlandscho godsdienst van Huropa, zoolang i.s beleden, .voordat do Boeddhistische, ('hineescl'c, llindoesehe en Mohanimedaunschc zendelingen hier kwamen, om ons, onwetende blanken, lol huil eenig ware on univorseolo religie te bekeeren. Door hun gezegende prediking zijn \\ ij gaan begrijpen, dat in hel onbezorgd niets doen. in do mijmerende meditatie on do onbokommotdo vege tatie het geneesmiddel is gelegen togen onze overbewi.sle eri serupuleiize coiisciont ie. Kn do Negers met hun liturgische jnzz-hymi)en hebhen hot bevrijdingsproces voor onzon zwaarwichtig (obbondeii geest voltooid. Kere de pagoden. mos keeën en vreiigdelenipels ! ..Mr moet. hooi wat gebeuren." besloot Oorolhy ons gesprek. ..Voor on/.e tnlieemsehe predikan! een onzer terugwint voor hel verouderd voorvadi rlijk gel ooi. /wijgend denderden wij vorder mot do beivoeglijke menigte, welke zich schoksgewijs voort bewoog dooi* de doodstille stralen. In. gedarhlen verdiept, iielen we ons werktuiglijk leiden door de armen van do automatische vorkeersseinpalen. welke o]) kruiswegen do compacte massa, niet n veerkrachtig gebaar tol stilstand dwingen. ,,l)at is ook alweer zoo'n. waaiidonkbceld van do ouden, geweest", hervatte l'orothy hef gesprok. ..als zou do vulgarisatie van de radio het straatrumoer ten slofte ondragelijk maken. Heelt er ooit, in de dorpsche verlatenheid van de metro polen dor vorige eeuw een zoo volstrekte stilte geheerscht als tijdons onze veronderstelde over bevolking!' Ze moesten toch reeds beier hebben SCHILDERKUNST door A. Plasschaert Trckeningrn, etc. Arti et AmicithieAmsterdam /onder twijfel is de inzending van Jan Sl/o/ln-* de inzonding, die fleur geeft aan deze overigens te matte tentoonstelling. Wie dat niet ziet, kan beter over dorperwljes of over wortelen schrijven wel licht, maar van een zicht op schilderkunst is hij ten eenenmale gespeend. Kn van do drie werken, die ?Sluyters laat zion, zijn twee te noemen on (o roe men. Deze zijn het portret van Mevrouw Mann Kouwmeester en het portret van een kind. Hot portret van Mevrouw Mann?Bouwmeester (naai' ik meen voor den hoer Dreesman gemaakt) i.s van een zekerheid in het doen en van een goede vlolheid, die (al doet het ons Breitner's meesterwerk zeker niet vergeten) hot afzonderlijk zetten en ons benieuwd maken wat op dit eerste van een serie portretten zal volgen, 't Portret van een kind is va.n een teederdcr realiteit, dan we soms van dozen kinderf eekenaar bij uitstek zagen, die. iedereen weet dat, van oen nieuwe weergave van het kind de vinder is. IfuMio/f l'ol'x sneeuw (in Damme zijn daar-tia te noemen. Deze teckeningen liedden dio wijde, forsche, lyrische stemming, die ge ook in de schilderijen aantreft en die hot werk overal ge makkelijk doen herkennen mot zijn wanne bruinen on blauwen. Va'* SrhulniHichrr is het landschap blanker, het caféhet grootst gegeveno van do (wee. l'alcntij» van L'ijtra»t:k maakte wel eens een ster ker, geaccentueerde!' teokening dan deze van Verkadc. Dit werk haalt niet bij dat van Hynekos. waar met moor openbare kracht liet wezen van den afgebeelde word benaderd, ook wol daardoor, door dat llynokes do teek -naar belangrijker w;is. Van Westermann noem ik Allobó op zijn sterfbed. v;m Mevrouw Westondorp de danseres, van Yi:.-,er's lithographieön de vrouw mot den bril, de twee kinderen, don boetseereiide. van Monniek'-ndani do kinnis op hot Amstolvold. van 11. T. limit de schelpen, van Mej. Surie een stilleven, on ik m i da1! met deze weinigen (examen do moest persoon lijken hier te hebben genoemd. Van .l/c/, lliii'b is li -1 maimoportrot mind.-r eonventioel dan gewoonlijk. .\!s /.ij zich uuehtoriier on scherper tegenover do (.? j»or( retf eei'e/t licdeJi za.l kunnen stollen. mo..t haar werk winnen, en het kan wol oenige winst venira.gen ! geweien, toen rubber hun rafelende wielb;..ndoii on ketsende hoofijzers verving". ../o moesten beter hebben geweten". Vh;de ik aan. ..omdat, zo ook toen r< eds wisten, dat. uvlijk de afzonderlijke kleuren uiets'zijn da.n de uufi 'dinu van hot kleiirlooze licht, ook do afzonderlijke u-rIniden slechts <le hostanddeeloii uitmaken van de goltlidloozo stilte, /oo.'i.'s allo klein-en. (??/;( in< n L' e\oegd. oika.ar Heul l a i !see) el!. Woldi d> ,--\ ,,< ! ,i-s, \ a.u alle geluiden tot si;!' ?. 'Toen de radio begoii. j,an ik me v<»>r.-teli. ;;. <la( hot in den a.ot her een »m!i aa.^'ijko ka.kofonie moot zijn gowc-ost en da.t do o\erlieden in radoli., >~h, id tot rantsoeneering \;>n den spieektijd zijn o', ei-U'ogau.ii. Docli ook hier \\ei-i i) 'et'1 de wal hot .-ehip gekoerd en toen liet !a\\a.ai op zijn hon^-l \va«. was do sfilto nabij. Nu de aet'nor de VoNt'-ekfe \'i'ijhoid herkregen heett en teder indi\idu tnau < >nt va.ngon en. uit/.enden irinr willekeur, hi-tien de n lillioeii voudige uvluidsf nühiu'en elkaar op . ii de rust uit den oerlijd is weergekeerd." Kunsthandel W. H. HOFSTEE DEELMAN Vondclwtraat J O, Amsterdam Moderne Schilderijen Hollandsche en Fransche Kunst