No. 2679 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 6 OCTOBER 1928 Uit de Natuur, KRONIEK Een wet op komst door Dr. Jac. P. Thijsse 1EDEK goed vaderlander en ook menig vreem deling zal zich erover verheugd hebben dat de troonrede een wet belooft op liet behoud van ons natuurschoon, onze, Nederlandsche Floracti Fauna. Het is maar goed, om het hier dadelijk te zeggen, ons landje geniet mi al een internationale ver maardheid om zijn planten- <-n dierenwereld, om zijn bijzondere landschapsvormen. Trouwens, dat was lang geleden ook al zoo; het /J j n de Kngelschen Itoy en Willoughby geweest, die ons de eerste betrouwbare; beschrijving hebben gegeven van de wonderlijke vogelwereld. die vroeger huisde in ZuidHolland tiissehen Oude Rijn en Maas, in het land van Zoetermeer en Kralingen. In de heele duinenstrook van C'alais t<>t Kaap Hkagon is nergens-- buiten ons land een gebied te vinden dat zou kunnen wed ijveren met Voorne en De Beer, de Berger Duinen, Texel of Terschelling. K ven belangrijk is het plasseiigebied van Kreukelen tot de /uiderzee. de plassen van l^oosdTecht. Kortenhoef, Ankeveen, het Naardermeer. Het hoogveen. zoo karakteris tiek voor Westelijk Midden-Kuropa en dat daar overal dooi' ontginning gaande weg en voorgoed vei'dwijnt vertoont bij ons in Drente, in Overijssel, in den Achterhoek, in Brabant en Limburg nog enkele mooie stukken, even schilder achtig als belangrijk voor de wetenschap. Zuid Limburg is van ouds hoog geschat bij fijnproevers zoowel onderde geologen als oader de botanie i en zoölogen. De bosschen van 'J'wente en van den Achterhoek, hte Kijk va,n Nijmegen en van de Veluwe genieten terecht een groote vermaardheid en sommige ervan geven den rijkdom van liet Midden- Kuropeesehe looïwoud al zeer bevredigend te aanschouwen. Met overvloed van bloemen en varens en met als teeken van volledigheid: havik en buizerd, edelhert en ree, marter, vos en das. J»aat ons ook de heide niet vergeten, die zich op velerlei wijze openbaart, hier als fantastische zandstuiving, ginds als prachtig bloemenland, in dezen tijd blauw van de klokjesgentianen. Ja waarlijk, ons land is nog mooi en rijk. Ik wil mij thans niet verdiepen in wat- ik in den loop van een halve eeuw heb zien verdwijnen of beder ven. Wij hopen, dat er thans stilstand of tenminste belangrijke vertraging moge optreden inliet vernielingsproces. nu de waardeering voor ons Xederlandseh landschap zoo is toegenomen, nu wij inter nationale verplichtingen gaan gevoelen, nu de \\ et binnenkort het behoud van ons natiiursehoon zal waarborgen. Kenige weken geleden, bij de bespreking van de pas verschenen verslagen van de \ ereemging tot Behoud van Natuurmonumenten had ik de gelegen heid, om er op te wijzen, wat 'iet particulier initia tief in ons land op het gebied van natuurbescher ming al tot stand bracht en hoe ook de staat het goede voorbeeld volgde door in het domiriiaa.1 bezitsommige terreinen te reserveeren. Zoodoende is er al veel behouden. Wat de Vereeniging deed is voor de toepassing van de nieuwe Wet va n groote wa.arde. vooral waar het er op a,ankomt om uit te maken wat er nu eigenlijk beschermd of behouden dient te worden. Het behoud van een landschap kan wenschelijk worden geacht: l. Om x.ijn eigen geologische of geo-morphologische gesteldheid . b.v. een strandg.-bied met be langrijke phasen van duinvorming (natuurmonu ment Vrome); het Oude Mirdnm.-r Ivliï: de ('arboonhelling langs de (ieul: het erosiela.ndschpa. langs de i zuidelijke i Veiuwe-zoom. '2. Om de Flora en Fauna die ei1 voorkomt b.v. liet Korenburgerveen met de \olledige flora, en fauna van hoogveeii in wonling. verschillende jirabanlsche vennen, de Buiten-.Miii op Texel. ?>. Om n of meer zeldzame soorten va-n plant e > en dieren die er hui/en, b.v. het duin waar de Kora.a,Iw<n-tel groeit, de /weedsche Ixornoelje bij -lipsinghuizcn, de lepelaarbroedplaatsen, het eiland (irurid als broedplaats \'an ile Groote Stern. i. Otn zijn aesthetisehe en klimatologische bet.eekenis b.v.de bosschen van l fagenau en Hhederoord. .". Om zijn waarde als wandelterrein of voor watersport b.v. de Braak bij (Jroningen, de bosschen op de Veluwe, de bossehen en vennen^van Oist<!rwijk. (i. Om zijn historische beteekenis: hunebedden. tumulivelden. luin-ie schans, het neolitisch atelier bij Kijckholt. Menig landschap kan tot meer dan n van deze rubrieken gebracht worden en verdient daar door des te eerder bescherming. Het Naardermeer vervult alle zes de voorwaarden: het vertoont de vorming van laagveeri en den overgang van laagveen tot hoogveen, het heeft een rijke en interes sant eflora en fauna, het is de broedplaats voor de lepelaars en purperreigers en voor de geoor !e fuut. het heeft fraaie watervlakten en intieme boschMUZIEKHANDEL PIANO'S A' 1835 G ichteiSt. Fitter 4 H. RAHR VLEUGELS [J Tel. <H3 UTRECHT Voorne's Duin hoekjes en het vertoont treffende herinneringen aan de beide pogingen tot droogma.king in de 17e en in d ? Ijle eeuw. Nog in een ander opzicht is liet Naardcrmeer belangrijk. Kr schijnt dikwijls een conflict te lie.staa.ii tusschen behoud van natiiursehoon en de handhaving of vermeerdering van de volkswel vaart. Wel, het .Naardermeer geeft onder het be heer van Natuurmonumenten grooter opbrengsten dan ooit te voren en dat nog al terwijl groote stuk ken ervan in liet belang van de ontwikkeling der planten- en dierenwereld en ten voorde.ele van de wetenschap volmaakt ongerept worden gelaten. Kr bestaat ook waardevermeerdering tenge.olge van behoud van natiiursehoon. b.v. de prijs van bouwterreinen in de omgeving van de beveiligde natuurmonumenten. Sedert Texel -bekend is ge worden om zijn iiatuursch"on is het vreemdelingen verkeer er belangrijk toegenomen, zoo zelfs, dat men ei' thans op bedacht moet, r/.ijii om de plu.iiten en dieren te beveiligen tegen bun beminna.a.rs en om er voor (e waken, dat de mooiste duinen niel verkwanseld worden a,ls bouwterrein of kampeerplaats. Daarvoor is hel, nu juist noodig. dat «'ij een wet krijgen, die in de eerste pla.a.t s aanwijst, welke landschappen, welke planten en dieren behouden en beschermd moeien worden en die d;m ook er voor zorgt, da.t die bescherming waarlijk Wordt gehandhaafd, liet zal ook iioodig zijn sommige pla.n(cn en diere!1, te beschermen Inut/'/t de na.tuurmonmnent en, wa.nt het zr.l dikwijls niet a.a.ngaa-ü. om ter wille v a. n < n pla,nt ensoort mei een eeu reservaat te stichten en de dieren houden zich niet aan -'<-n vaste woonpla.a.ls. De pra.klijk. opgedaan bij de uitvoering va.,i de Yogelwet kan ons hierbij ook weer goed te pa.s komen. ('elukkÏL'. dat v.'ij a.l over /.IK.veel ervaring kun nen beschikken. Nu is er ka.ns. da-t het Ontwerp spoedig gel-eed komt- en tot- Wet Wordt Verheven \ oord ;,t de \ e-.'eeniging tot. Behoud va.n Naluurmoümnenlen haai- /.il\-ere l feest vieH. Itiistcuil Fascisme WIJ, die in het. laatste kwart der vorige eeuw jong waren, zijn eigenlijk opgebracht in de idee. dat, de kapitalistische maatschappij eiv haar inrichtingen op de allerlaatste beeiien liep. Wiezijn oor (e luisteren legde, kon allerwege, maar ik denk toch wel vooral in de pers, de litteratuur en lu-t tooMeel ..den dreunenderi stap der millioenen. van het Proletariaat" hooren. in klaarblijk-lijken opmarsch naar de Revolutie.... Dat was toen een ietwat beklemmende, maar toch ook wel prik kelende sensatie. Sedert, na de fin de siècle, werd daar toen zoo niet meer van gehoord, alsof de imposante stoet (?enigermate verstrooid was geraakt. KIL wat lateiin de nieuwe eeuw mochten wij zelfs in den oor log een waarlijk grootsch opgezette demonstratie, aanschouwen, ten bewijze, dat de kapitalistische wereld nog heel vast op de beenen stond en de ..proletarische drommen", als 't ei- op aankwam, uniformen aankregen en voor het kapitalisme in en door het vuur gingen. Er bleek sedert nog meer. Waar vroeger de overgroole meerderheid der bur geren zich tamelijk passief verhield tegenover de rcvolutiounaire stormloopeii, het aan de gepaten teerde machten van politie en legeroverlatend deze te keeren, omdat zich eigen lijk niemand meer illusies maakte over de rechtvaardigheid en doelmatigheid dei' bestaand- orde. daar :/.iet men thans. sinds een jaar of tien. dal passieve in regeli-echt. -activiteit verkeeren. met Itali vooraan, in telkens meer landen van K u i-opa. Kn van I91S af ook uie instituut van kleinburgers e dat vrijwillige .Landstorm heet ,-n. aan vankelijk ten minste, door de ras- en waschec-hte militairen met sch iu dat boeren. van beroepsnijd werd aangezien. Intusrhe b. er niet komst. s( «' ven bewees die verzamcldag in den Haag. dat toch op zijn minst dertig duizend man hun ..bloed veil" hebben voor het bestaan dier zelfde maatschap pelijke orde. die hun vaderen va.n veertig. vijftig jaar geleden geen dubbeltje waard achtten. Nu moet men. natuurlijk, de bet eckenis zulker massademonst rat ies niet overschatten. Menigeen houdt wel van een feestelijk uitstapje en heeft in afwachting van de toe? l leid van den l )a,g te zijn. Kn de vro'-geiv ervaringen m,.< burgerwachten waren ook niet zoo vertrouwenwekkend, dat wij ons van dezer weerstand vermogen overdreven verwach tingen mogen maken. Doch. eilieve, wat en wie staa.il er tegenover, moet men bedenken, l ».- ..drom men" van het socialisme, aan dewelke deze land storm, l rom men uit d i-u k kei ijk t egel n. v e i-gesteld werden, hadden, wal de Kevolutie betreft, even goed in dezen optocht kunnen n loop.-n. /ij zijn il! lang niet meer geneigd de aardige voordcelen. die zij behaalden <-i hun meerdere ruimte van leven zoo maar roekeloos te wagen in een experiment. dat bij welslagen op zijn best tot de hachelijke pract ijken eeiicr sovjetregeering voeren zou. Alleen zij. die niets bezitten, kunnen zich de weelde van een goal' idealisme veroorloven, en van hen zijn er in deze lijden va.n werkeloosheid- .-n andere uitkeering.-n lang niet genoeg, om den staat ern stig in gevaarte brengen, /ooda-t d,-ze. niet al zijl aanklevv. h--t nog wel een t ijd je houden /.a mei o:izc eigendommeijes gerust kunnen N.V. J. S. MEUWSEN'S Grootste keuze. . . . STETSONS