No. 2680 DE GROENE 'AMSTERDAMMER VAN 13 OCTOBER 1928 Een onzedelijke film door L. J. Jordaan ,,De Man, die lacht." Boxy-theater HET is reeds meermalen geconstateerd, dat de meeningen over zedelijkheid uiteenloopen en dat met name de opvattingen van de Xederlandschp censuur en ondergeteekende beduidend verschillen. 7,oo stelt zij er blijkbaar een eer in bij voorkeur het naakt te achtervolgen en het sexueele element in een werk te weren terwijl wij tot onzen spijt moeten verklaren, dat onze moraliteit zicli door een dergelijk bedrijf veeleer gekwetst voelt. Men zou de tegenstelling ook anders kunnen uitdrukken en zeggen, dat de overheidscontrole in de eerste plaats waakt voor de reinheid beneden den navel", als ik mij zoo eens mag uitdrukken terwijl daar entegen onze beduchtheid naar een. zederibederf van gansch andere en wijder strekking uitgaat. Intusschen dit is een verschil van inziciit en aanleg, waarvan men noch der Nederlandsche Cen suur, noch ons een verwijt kan maken. Waar wij echter met klem tegen op komen is. dat de controle op wat in sexueelen zin toelaatbaar is of niet, op de willekeurigste wijze wordt toegepast. Wenn schon . . denn schon ! Nu er eenmaal een overheidsinstelling is, de Centrale Keuringscommissie, die zich met, blijkbare voorliefde als Wacht am lieine'' op werpt nu hebben wij het recht te eischeu, dat ook ons gevoel van zedelijkheid ontzien worde, zoo goed als dat der anti-blootheidsmaniakkeii en consorten. Wie bekleed is met de geestelijke voogdij over heel een volk van volwassen en zelfstandige staatsbur gers, die dient er zich nauwkeurig rekenschap van te geven hoe hij zulk een, op zich zelf reeds gevaarlijke, bevoegdheid toepast. Die dient iedereti schijn van willekeur en partijdigheid te vermijden maar vooral, die behoort consiquent te zijn ! liet kan ons. die het instituut niet gewild hebben, volkomen koud laten of de censuur zich aldus zelf onmogelijk maakt en ten doode doemt de zedelijkheidscontróle heeft te waken voor alle Nederlanders en niet alleen voor een bepaalde geestverwante groep. Zoodat ik maar zeggen wil, dat het niet aangaat ,,De Moeder" een jaar op te houden, ..Bett umi Sofa" te verbieden en ,,De Man. die lacht" vrij te Want .,De Man, die lacht" is een ""onzedelijke film, niet alleen in algeineen-moreelcii. maar m>k Conservatieve Vergankelijkheids Conceptie Baldwin heeft berekend da! ~ijn partij, naar den norm van de bij de vorige verkiezingen «t1leden verliezen, nog honderdveertig jaren aan het bewind kan blijven. Wij conservatieven, zoo sprak de »ttuinier. verloren zes zetels bij 't vorige pleit. . . . Wanneer men ons verder zoo schuchter blijf! wippen. dan hebben wij, vóór ons liet roer gaaf ontglippen. nog 'n honderd-en-veertig-tal 'jaren den tijd. . . . Aldus speculeeren de, conservatieven op 't stadige knagen vun ebbe en vloed. die de burcht van 't behoud, die ze wachtend, bezette». blijft slechten naar vaste, natuurlijke icetten. ?waartegen men. schragend, slechts inenschenu'ei-k duet. Zoo gaan er verhalen van neigende torens, wier hellingshoek toenam met n grand per ia/ir. hetgeen naar den maatstaf des wachters berekend nog negentig jaren van neigen beleekent vóór 't volk wordt bedreigd met onmiddellijkgevaar. . De erven die oude gebouwen beiconen, vervuld van de echo die 't wachtparoot keert. zijn wachters die. trachtend, beiraarloon rerdicncn als oude getrouwen bij doode ruitten. gestut, en eerwaardig bemost en verweerd. . . . De wachter keert til van die niea/ce aspecten en meel op zijn burcht den nog restenden tijd vóór het dreigend verval, naar de geldende nonnen van regens en slormeyi. . . . kortom tniiir dr connen van. . . , ,,conservatieve vergankelijkheid". . . . MKLlti S TOK E in sexueelen zin. Zij is, in haar toch zeer evidente perversiteit een treffend bewijs, hou een massacontrole als de filmkeuring, ontaarden moet in een béte, automatische koddebeiers-surveillance: een zijdig, bekrompen, conventioneel. De groote attractie van deze film, moet men dan weten, is een verminking - een verschrikkelijke verminking, duizendmaal erger dan de wonden van i>en leprttlijder. Immers hier is het gelaat van een man misvormd tot een stereotiep grijnzend masker hier is een ziel van haar natuurlijk reactiemiddel, van haar onmisbaarst orgaan: de expres sie, beroofd. Kil afschuwelijker nog dan het stuip trekken van een romp zonder armen en bcenen, is deze voortdurende worsteling tusschen een gemar telde ziel en een tot bizarren grijns verstijfd masker. Met pathologischen wellust wordt ons de kwelling van dit ellendige schouwspel anderhalf uur lang opgelegd. Men werpe mij niet tegen, dat Ilngo's roman, de ware schuldige is er bestaat een prin cipieel verschil tusschen het Oedipuselrama en een nauwkeurige fotografie van een paar uitgestoken oogen. De toch al niet bijster verheffende roman is in deze film ineengeschrompeld tot een onnoozel en bijkomstig inelodrama'tjc het is hier uit sluitend te doen om dien verschrikkelijk"!], dierlijken bek met de blikkerende tanden en den grmvzamon skeletlach. JSteeds weer rukt de auteur den doek, die het misvormde gelaat bedekt, weg zooals men het verband van een etterende zweer trekt en men moet lid van een Keuringscommissie zijn, om dit schouwspel in sereene rust te kunnen aanzien, liet hoogtepunt echter bereikt dezu wette lijk voor vertooning in het openbaar toegelaten film, in de scène, waar een vrouw in ziekelijke erotiek en perversen lust den verminkten mond wil kussen, omdat hij verminkt is ! Wij zullen het hierbij laten, maai' men vraagt zich bij dit alles at', welke motieven in godsnaam een censuur bewogen, welke normen zij zich ge steld moet hebben, om het smart.elijk-realist.ische werk van Alexaneler Hoorn te verbieden en dit por nografisch product toe te laten. Want ..Hctt und Sofa" moge rauwe waarheden bevatten, welke- het zeker aangenamer is te ignoreereu. het moge in zijn barre consequentie discutabel zijn. het is daarbij volkomen onaantastbaar in zijn bitteren hartstochtelijken ernst. Niemand - ook de Keuringscommissie niet, zal durven beweren, dat dit. misschien voor velen on aanvaardbare, maar onloochenbaar serieuze werk. geconcipieerd werd om der wille van lage. erotische prikkeling. Integendeel -?- het sexueele element speelt, ondanks de ruwe dialectiek, een merkwaar dig ondergeschikte rol. Immers de lendenz van de film maakt zich ten slot te van alle geslachtelijke feiten los en verwijdt zich tot de stelling der eeuwi ge vijandschap tusschen man. en vrouw een con clusie dus. die. zoo men wil, veeleer naar Strindherg beeiiwijst. dan naar Zola. Met heeft de talloozen, die de geestelijke be voogding van een aantal willekeurige particulieren reeds als iets oriduldbaars voelen, pijnlijk getroffen. dat de. Centrale Keuringscommissie haar arbeid met dezen misslag aanving. .Maar ten slot t c kon men er minder haar, dan wel het «//-,?/?</// een verwijt van maken - liet systeem, dat alle sexiialiteit als aanstootelijkheid beschouwt en in dien geest verdon keremaant. Per slot van rekening is zij het instru ment van een mentaliteit, die zich (lijdelijk !) aan ons volk heeft weten op te dringen. (lehe'cl anders staan echter de zaken, wanneer wij zeel' tot onze verbazing en verontwaardiging een film. als .. l >e Man. die lacht " in het openbaar zien vertooncn. Hoc nu de Centrale Keurings commissie blijkt dus tóch geen nauwgezet castratieapparaat te zijn. maai- een lichaam met voorkeuren en antipathieën'.' Aha ! Maar dan ook rekenschap geven, alstublieft ' Dan vragen wij. dringend en niet klem: ..Waarom wordt ons de groote en merkwaar dige kunst der Kussen onthouden als dit goed ge noeg wordt geacht.... waarom n-'iaro,»''" Is het ecu achteloosheid geweest, die de/e film door de mazen van het net deed glippen? Maar dan is de commissie ongeschikt voor haar werk. daai' immers volgens de rcdeneci-ing zelve van liet systeem, dat zij belichaamt, een ongekeurde fjhn een moreelêramp kan beteekenen. Is het haai- be wust inzicht? Dat ware duizendmaal erger, want dan zou er tusschen haar opvatting van sexueele moraliteit en die van velen in den lande een kloof bestaan, welke haar existentie tot een aanfluiting maakt. Of is het misschien een door vrees ingegeven liberaliteit. die meent ..dat je toch niet alles al' kan keuren !" Dat ware wellicht het ergste van alles. want zoo ergens, dan heet hel hier: consequent zijn - nfki »)\'ii . . . . tot ei' de dood op volut '. N.V. J. S. MEUWSEN'S Grootste keuze. . . . S T E T S O N S PRIJSVRAAG Laatste Dag"! WIJ verwijzen iia;u' bladzijde ^" \ .-U'. »;j- num mer van heden, om de lezer- att--;>! ; ?? mnkcii op onze hoogst belangrijke prijsvraau. D(! sluitingsdatum is op Maandag ! "> Uctober.. -Billijkheidshalve zullen wij allo inzendingen, die.,. wellicht Zaterdag laat of Zondag gepost, op l "> October gestempeld zijn. accepteereii. Dus op Dinsdagochtend 10 October worden nog: zendingen aangenomen. MAAI; I'IN-DAI; O.M. TWAALF UVU SLT1T HET LOKET! Doet allen mede! Abonné's zoowei als nietabonné's. liet is heusch niet noodig een buiten gewoon goede foto of elaboraat uitgewerkte schetsteekening in te sturen. Wanneer de jury uw inzending waardig keurt aan dezen kunstzinnige!) wedloop mede te doen, stuurt ,.De <!ro,-ne" zoo noodig een harer fotografen om een juist»'opname; te maken. Wij drage-n er zorg voor elat ele in/.eniUdüen ge lijkelijk klaar be-oordeeld kuniie-n we>:ilen. Kveil ee-n toelichting bij de vier klassen. Klasse A spreekt voor 'zich ze-lf. Zij staat geheel aitai't. De daarvoor uitgeschreven weelloop eüeiit eensde-el.-: om de hier zoo bocie-nde bbmeiiai'chiteclnur nog wee'i' eens aan te moeMÜgeii, anderelecis eui: de door vakbanden ontworpen interieurs te lichten uil d<; ove-rige klasse der compe'litie. Voor klasse; H komen in aanmerking : een .-.pecifiek Amsterdamsche ..Zaal", een deft i ge l uinkamei met openslaande deuren, waar een V,>lp<-r herfstzonnetje naar binnen schijnt, een hoek \an een Leidscae patrie'iei'swoiiing, kortom a.l-1 reeds bestaande, bewoonde vertrekken rii'-t ecu levend karakter en een sfeer van stijl en traditie. Bewoond, dus nii-t : ontworpen. Ken kostbare maar ijskoude en voor dit doel opgezet Ie l ,o ui s X V l e-reatie - bij wijze vfin spreken -- zal d»"i' d>- jur\ iiatuurijk ter/.ijde gelegd Worden. t >]? a 'itettt hicil.eit VUIL antieke meubels wordt, eveüini't u'<-!"t alsop de uitvoering der foto's. Met. betr.'t'! hier noch een meubel-, noch een foto-tentooii-! .?Umu ! Da.t kliis.sc C hiervan niet a.Itijil t" seh.-'nieii y.oi, zijn. behoeft niet te worden gv\r.-?'i. De jur\ keurt ool< ele juiste klassificeerinu. Hi! klasse < wordt eveneens uit.sluitend op ooi'sp". nik'-lijkheid en gczcUighc'ul geldt,. Daaruit nioet ;u--n d;moe>k Het moderne karakter proeven. De -!ij' v;"i de meubels doet hiel- ook al weer niel teiv.ake. Do aanwezigheid, zelfs van een antiek sttr-.. behoeft de moderne uitdrukking .allerminst, '.- seha.den. Ken suggestie echter van histori---:i''U -til! i-. hierbij natuurlijk uitgesloten. Ten slotte klasse D. Ken st ueleiil.-!ik,-:M..;-. een bewoond schildersatelier, ecu sober k.-imerl ie op een afgelegen boerderij, alles kan lii.-rv «'',? in a.a.uniei'king komen. Ken groep, speciaal ??'.<'. <?<? zorgen «la.t ojibluffeii in middelen gecu k; t;.- -'????ft tol overtroeven vy.n wa.t, tensl'tte me' :ü'-. i /iel Uso.mengcst.elel. Hij deze groep een korte bc.schi'i!\ iu_r \an het mat eriii.il! te voegen is hier zeer /'-K.'' up zijn pla.a(s. Kv.: mat. \'locr/,eil. bra-bunt -? !n- siocleii. gekalkte muur. \\"ij zullen dc/.c kla--? ''. ,\ ,-ndien later bijzonde-rlijk doen licsjireken. .c..,j,-i' 'hierbij juist veel te leeren valt. TABA SIGAREN ZIJN TOCH DB BESTB