; 2680 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 OCTOBER 1928 Moeilijkheden bij de Kopenhaagsche Privaatbank door Paul Sabel ,^ ENHïJ'j weken geleden word de firianciëele ^ wereld opgeschrikt door de mededeeling dat «Ie Kopenhaagsche Privaatbank (l'rivatbanken i Kjübenhavn), die in 1925 alp gevolg van de deflatie?cnsis. reeds aanzienlijke afschrijvingen op hare debiteuren had moeten bewerkstelligen en een deel van haar reservefonds had moeten opofferen, thans ?opnieuw ernstige verliezen had geloden. Spoedig daarop kwam het bericht, dat de instelling haar deuren had gesloten, hetgeen echter slechts van korten duur behoef, i e te zijn. daar zij spoedig door binnenlandsehe, Zweedsche en anc'eiv belangen in staat werd gestold het bedrijf te hervatten. zij liet ook, dat het kapitaal der instelling een ingrijpende reorganisatie zal ondergaan. l>e Deenscho banken hebben de laatste jaren wel ?aan zware beproevingen het hoofd te bieden gehad. .Eerst had men de debacle der .Danske Landmansbank, welke eerst bezworen kon worden door de Wet van O Maa.it I92(i, waarbij de Doenscho staat ?zich tot l April 1932 ten volle garant stelde voor de verplichtingen der Landmansbank, en thans zou de l'; ivaa.tbank naar alle waarschijnlijkheid ten ?ondergang gedoemd zijn. indien lu-t buitenland niet .krachtig steunend ware opgetreden. Feitelijk is de Kjobenhavns Handelsbank, die in 1873 is opgericht en in 1914 de Kjobenhavns (irundejerbank en in 1922 de Kjobenhavns 15auk heeft overgenomen. thans de, oonige groote Doenseho bankinstelling. ?welke goh ooi zonder kleerscheuren door de crisissen. -welke -Denema.rken na den ooi-log h ebben geteisterd. is hoe.nge.komeu. De Kopenhaagsche Privaatbank is de oudste particuliere Deensche bank. daar zij dagt eekenf van .1 $57 en dus veertien jaar ouder is dan de Landmansbank en slechts n jaar jonger dan de Stookhohns Enskilda Bank, met welke zij overigens trekken van ?overeenkomst toont, met name wat betreft beider pioniersarbeid op 'oankgebied in de Scandinavische landen. Tot 1897 -'t< nul de Privaat bank onder leiding va-n ?den groot on K. K. 'rietgcii. die geduiende meer dan ?én gonoratio de loona.iMigeveiide leider van Deinmarkens bankwezen en industrie is geweest. Na het voor Denemarken zoo rampzalig:- jaar I8ii! was het Ti< j.gen. dit» trachtte Denemarken er wt dei bovenop te helpen, waarin hij. daarbij gesteund ?il'oor do gunstige conjunctuur, die na 1870,71 ook voor Denemarken intrad, geheel is geslaagd. l f et jaar- 1897. toen Tietgen de Privaat bank ver liet, is tevens het ja.ar van oprichting der (')slasiatisk Kom]ia.gni. \'an beteekenis voor de machts verschuiving, die op het aftreden van Tietgen volgde, is dat de stasiatisk Kompagni werd op gericht ondoi- aogido van de Landsma.nsbank. nadat alle belangrijke Deensche ondernemingen '.W ja,a.i' lang met den steun van de Privaat -bank in het leven waren geroepen. Gedurende een periode van <WI jaar wordt het economische leven van DeneJiiarken iK-heerst-ht door twei- namen: van ca.. ISliO tot 18!)7 door Ticit-gen en van toen at' tot in ?smze dagen doc,r d;in leider der stasiatisk l\omjjagni. Exc-, N. II. Andersen. I>e nieuwe moeilijkheden der Privaat bank. zoo lang na de deflatiecrisis. hebben begrijpelijkerwijs ?een onaangenamen indruk gemaakt. De Deensche bankinspectio heeft blijkbaar afschrijvingen van "totaal ca. Kr. (i:{ millioen op debiteuren, credieten. binnenlandsche wissels en deelnamen noodig ge acht. Blijkens de balanscijfers per Hl Augustus j.l. bedroegen de posten ..debiteuren in rekening courant" toen Kr. 12.">.:'.1 1.7Ö.S. de ciedietcn Kr. i»1.15!).(l,S<>. debinncnlandsehe wisselportofeiiille Kr. .",9.9|r,.!KS] en de effecten-portefeuille Kr. S7.K;:i.059. Blijkens de gespecificeerde cijfers per uit. December l 927 bestond de effecten-portefeuille toen hoofdzakelijk uit obligaticn en pandbrieveii en be.vonde.iL zich «hvirin Kr. l .(UK!.71."> genoteerd,aaudeel(;n en Kr. 22.72.~>.<i92 diverse obligatii-n en ni-t-genoteerde i'.a-ndeolen. D" laatste jaren hadden reeds geregeld a.u.iizictdijke afschrijvingeii plaats gevonden, n.i. uit de winst van 1921 Kr. 2 mill.. van 1925 Kr. i 1.012.000 (beneven:- Kr. 11.20(1.000 van de reserve overgeboekt naar .crediteuren"). van 1920 Kr. :i.988.;i71 (.rl \ an 1927 Kr. 1.02S.SI:;. Toch schijnen deze afschrijvingen nog lang niet voldoende te zijn geweest, want thans zal behalve het reservefonds ad Kr. 15.802.840 nog Kr. 18 millioerv van hot kapitaal daarvoor moeten worden opgeofferd, waarna de in.-tclling nog Kr. 12 mill. eigen kapitaal overhoudt van haar oorspronkelijk kapitaal van Kr. lid mill. De aandeelhouders zulli-n zich dus een afschrijving hunner aandeden tot op 20 p('t. van het oorspronkelijk bedrag; moeten getroosten. Kr zijn nog ernstige pogingen g daan de afschrijving op het kapitaal tot 75 pCt. in plaats van 80 pi't. te beperken, maur men is daa/in niet kunnen slagen, daar de Bankinspectio aan haa.r eischen vasthield. Kr is een reconstructie-plan uitgewerkt, volgens hetwelk de Nationale Bank van Denemarken, en. sommige groote indust riéele ondernemingen. Kr. 18 millioen nieuw aandeelenkapita,al zouden verschaf fen, waarbij echter de voorwaarde werd gesteld. dat' ei-nige groote engagementen, die tot op Kr. 10 millioen wai'"n afgeschreven, voor dat bedrag zouden worden overgenomen door de ..Luiuidat ieka.'" der .Landmansbank. Dit is een met behulp van den staat opgerichte instelling, welke de dubiouso engagementen der Landmansbank over neemt. De. regeering meende hieraan echter haar goedkeuring te moeten onthouden, mede met het oog op de oinstan.Ugheid. dat de slaat reeds Kr. 212 millioen bij de hulpactie voor de Landmansliank had verloren. Daar de onderhandelingen in don nacht van 27 op 2S September j.l. niet tot een bepaald resultaat leidden, bleef geen andere uit weg over dan dat de instelling den volg; uden dag haar deuren gesloten hield. De aandeden der Pri vaatbank. die in het begin va.u dit jaar nog <>p 88 "u verhandeld werden, waren reeds vóór de cata.strophe gedaald tol 59 "., en werden latei- in het- geiicel niet meer genoteerd : niet officieel vonden echter te Kopenhagen transacties plaats tot ld ",,. Als oorzaak voor de moeilijkheden der instelling wordt opgegeven de dcbJcle der Duitsche oliefabriek Tentonia. Ie llarburg. een dochtermaat schappij der Aai-hus Oliefabrik. waarop de lYivaatbank groote vorderimioi) heefl. Vorder worden ook de Oversóisk Compagnie en Kroejis Tobaksl'alüik te Wiborg genoemd ais ondernemingen, waarbij de bank groote verliezen zou hebben geleden. Intiisschen schijnt de Privaat bank bij de Teutonia nid meer dan Km l1'.. miJlioen te hebben ingeschoten. niettegenstaande y,ii voor de Tentonia garantieverplichtingen ten bed ra je van b'm. 10 millioen op zich had eenonieii. Lr is in deze dagen aan herinnerd, dal hef niei de eerste keer is. dat de Privaatbank groote ver liezen heeft geleden, in het beuin der eeuw was zij ook reeds in sterke mate betrokken bij de beruchte zwendel/aak van den gewezen Minister Albeiti. Merkwaardig is. dat TieU;en^ rechterhand in het baukbeheer In.-schen 187d en 1,890 P. N. Datum was. die toen de Privaatbank verliet om de leiding op zich te nemen van de l landdsbank. welke, gelijk gezegd, thans de oenigo groote Deensche bank is. die aan de gevolgen van de crisis is kunnen ont komen. Voorts t r( kt In-t de aandacht, dat alle groote Deensche ondernemingen, welke zich thans nog in goeden doen bevinden, met uitzondering van de stasiatisk Kompaenj. scheppingen van Tietgen zijn. De indruk, dien men na. de/e gebeurtenissen be houdt, is, dat de vroegere vooraanstaande positie van Kopenhagen in het economische leven der Scandinavische volkeren thans geheel tot het ver leden behoort. Intusschen heeft de Privaatbank hare loketten weder sedert eenige dau'en knnm-n openen. De Nationale Bank v,in Denemarken, de Handels bank en diverse indust i irot" ondernemingen hebben tezamen Kr. 28 miliioen ie harer beschikking Be steld, waardoor het kapitaal der insiellme op Kr. !O miliioen kan worden uebrecht. '/.ij kan dan nog Kr. 5 ;'i (i mill. onder crediteuren opnemen a!. kunnen t credit komen. Bovendien heeft een buiten landse!) co:isoriiuni onder leiding van den heer Widlenhorg. den Directeur der Stockhohus Knskilda Bank en waartoe ,?,k llambros Bank Ie Londen en de (óiaraniy Trust Ie New York behooreii. aangeboden aan de in-tdhng een l.j-jarige t;1/., ",, obligatieleenimi toe te staan, waarvan de helft op de /weedscln- markt .1 pari zal \voi-den uitgegeven. Hel voortbestaan der Privaatbank is aldus verzekerd. De AarhusOHefabrikzal eereoruaniseerd worden. BEURSSPIEGEL l>on(l«T<lii;ï'. 11 Oetolx-i' Hl K K en daar begin! de positie va.ii de geldmarkt weer de aandacht ti'trekkeii. hetgeen trouwens voor de na jaarsperiode waarin we ons thans be vinden geen uitzondering is. Vrijwel over de gehoc.lo wereld is dat een tijdvak van grootere vraag naar liquide middelen. Kerst krijgt nien in de agra rische landen de vraag van het platteland naargeld ter financiering van den oogst. « n daarna komt de goldvraag van de koopers tier oogstprodueten. Wel worden de aldus aangewende si.muiie.ii we.e.r grooten deels gebruik! tot aflossing van. voorschotten of tof plaatsing a deposito, waardoor zij weer naar de geldmarkt terugvloeien. Dit keel' nu is in zooverre een uitzondering op de geldmarkt, waai- te nemen, da.t reeds lang voor den fatalen herfsttermijn hier en daar een aantrekken van de koersen geconstateerd werd. De onder lei ding van de Fedoral Reserve Board volbrachte manipulaties, waardoor ca l I-geld en op de Ne w-York sche beurze sterk in prijs zijn opgeloopen zijn. vol doende bekend om daarop nog eens uitvoerig le nig te komen. De bezitters van Arnerikaansrhe fondsen, hebben aan den lijve de gevolgen cndervond"ii. Maar ook Londen la.at zich niet onbetuigd. Mede in verband met de hooge geldprijzen in New-Y'ork zijn enkele posten goud naai' Amerika, verscheept. terwijl ook de lieictisba.nk zien te dien. aanzien heefl doen gelden. lb-t w a:- te voorzien dal de aantasting van He! heilige huisje van de Kngvlscho financie.ele wereld, de goudvoorraad, niet lang zonder gevolgen ?zi u blijven. Kn inderdaad is in de laatste week de eldkoers a,anget rokken. Hier en daar spreek! men zelfs reeds van een verhooging van het. disconto door de Bank of Kngla.iid. Onze locale ma.rkt houd! zich f o( nu toe uitste kend. Na den Sep!e;nber-id! imo is hef' par! icuiier disconto weer op l' . ". t eriigu'evallen. .Maar toch zal men op den duur wellicht onder den druk van hel buitenland zwichten. De valutamarkt schijnt al de eerste leekenen in die richting 1e \';'i'toonen. In de laa.isle da-gen züu de koerden vaster geworden: hel pond sterling dat geruim.'n l'jd i iikele cr-nlcn onder de pa-riti il schimmelde, heeft zich geleidelijk hersteld, en ook t eu'cnov,"' de andere devicy.eri is de iio::din-_; i a 11 den -uiden iet- zwakker. op de i'ond-.-nb. ui1- i.-, de a.c; iv iteit' n.o". -teed111.-t hij.-', ei- ._j',n>t. Wa.nra;\u na-t nnriiik de onre^elmat iue st emminu van d" New - York-rhe maiki mei vreemd is. lle| koel'- Ve j'loi rp a Id.'Ul.r II ee l't froUV\e||eeii t<-i".iL.'.-lag op alle internationale effect en mark ten. Welke t.-ndens overünre zal doorbreken zoodra de om-"_"lmat iue. onberedeneerd fluct ue.-ri nde. -lemmin:'. die tlian-, lieersciit. geconsolideerd zal zijn i- natuurlijk niet te zegden. .Maa.r wel weet UK n da.t meer en meer stemmen in Amerika opga-a^i. die e i- ee-i onezone posie van de beurs. Maar om nu t ot onze locale markt terug te komen. Ook andere faelt.reïi drukken de stemming hier en daar. '/.< o is na, do eerste onzekere houding in. ver band met- de nieuwe inmiddels voortgezette V.ISI'-politiok. het koersverloop van suiki ra.andeeleii weer. zij het laniizi'.ani. l lerga.f waart s ge daan. Wanneer hij zulk e -n fragiele beiirsstcmming ' . '' e e .e o 'j.e oer . .ii heeft dal na.tuurlijk "en dubbel slechfen invloed. 7,01, HKiesteil de a ,' l lul ee l : ? ] l on/.e- ! 1 1 d ISch :? Slli k e |' oud ernem inu'e;i VxV;':' een ee'-r k'iieii !o--n I' 'kend uei-d dat ( ''ilia , nk-.-le po.-l -n ha.d afgesloten in .lap.-;n. e,-n e.vt;i -d dat lot n:i t . .e L.' 'ivsei-v eel'd ",;i-ehle-, el, Voor de . l ; ^ , - p ],?| , l . 'e, , | e , , . |ie|. Schijnt dll- t'" l, Werkelijk Io( ..e), -, l , - j j ( | (,. /idlell kotll. II. illill l radi! ion. "?!?? .'ii'zet -, -biedeU ;i|c \'e|'. Slal'Schrijfmachinehandel ( Vllr iticrkrn vaniif f .10. . | COPIEERINRICHTING TI:I.. ;t:t.i»o \Volvoii.-itr. SJ-4 - Amsterdam