No. 2680 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 13 OCTOBER 1928 Internationale ontwape ning en controle ' door Mr. A. W. Quint De politieke radio in Teekening voor Duitschland en elders de Groene Amsterdammer" door Jordaan OP zijn i n do Academie voor Internationaal Hecht gehouden cursus over de werkzaamheden van den Volkenbond in/,ako ontwapening, heeft de bekende Belgische senator de Brouekère een zijner lessen gewijd aan hot eontrólevraagstuk, en de conclusies waartoe hij hierbij kwam leken. ons ook voor 00,11 grooteren kring belangrijk toe. Waar reeds in het algemeen bij verdragen lusschen staten het vraagstuk va-i liet toezicht op de naleving ervan van gewicht is wij wijzen hier op de Arbeidstractaten als sprekend voorbeeld. waar hieronder nog op wordt teruggekomen - zoo /.al bij een eventueel ontwapeningstraetaa.t. bij het nakomen waarvan zulke enorme belanden mee gemoeid zijn. deze kwestie van IK g veel meer belang woidcn. Men bedenke hierbij da.t ontwapening steunt op veiligheid (..sécurité") en dat naast een zekere mate van objectieve veiligheid, toch ook aanwezig moet zijn een subjectieve veiligheid, d.w.z. een algemeen gevoel van veiligheid. Welnu, het is dit laatste hetwelk ontbreekt zoodra men niet meer door een volledige controle kan vaststellen in welke mate een mede-contract oeroude .staat eventueele bewapeningen gereed maakt. Daarnaast staat als 2e punt. dat \vaav de tegen woordige oorlogvoering een zoo uitgebreide tech nische voorbereiding eischt, degeen die den anderen staten hierin vooruit is. al een haast beslissend voordeel aan zijn zijde beeft. (Hier kunnen we b.v. denken aan de mogelijkheid van een inval op groote schaal met snelbowegolijke mechanische voertuigen. '/..g. ..invasion motorisée". waarvan in de .Belgische Kamer bij de behandeling der militaire ontwerpen. op het oogenblik dikwijls sprake is). Kn dus mag een sta.at zich niet onthouden van liet treffen van voorbereidingen tenzij hij de absolute zekerheid heeft. o.a. (looi- vergaande controle bereikt, dat de andere staten iii deze ook niets doen. (/'ontroie op de naleving van tractaten is nu sinds de stichting van den Volkenbond niets buit ongewoons meer; integendeel treffen we hierover dikwijls /.oer uitvoerige regelingen aan. zooals b.v. in het bekende l-5e hoofdstuk van liet verdrag van Versailles, handelende over do internationale arbeidsorganisatie. Hier valt speciaal te denken aan de enquête-commissies welke op verzoek van den Raad van behoor der arbeidsorganisatie dooi den Secretaris-generaal van ((en Volkenbond be noemd worden. De Raad van beheer doet dit verzoek hetzij ambtshalve, hetzij na een klacht dat een Staat lid een geratificeerde conventie niet behoorlijk na komt, klacht afkomstig hetzij van een anderen staat, hetzij van een gedelegeerde te:1 arbeidsconferentie. De competentie nu van deze enquêtecommissie is groot. Zoo bepaalt a-t. HH dat ieder staat-lid. al of niet direct bij de klacht betrokken, zich ver bindt ter beschikking van de commissie te stellen iedere informatie die hij met betrekking tot de klacht kan geven. De commissie kan verdei' te nemen maatregelen decreteeron. eveneens de economische sancties vastleggen bij weigering om hieraan te voldoen, alles met appèl-mogelijkheid op hef Ifaagsche fot' van Internationale! Justitie. Ook echter op militair terrein bestaan reeds vele internationale controle-middelen. In de eerste plaats in het pact van den Volkenbond zelf: artikel S, waarin de vermindering der bewapeningen als essentieel voor het bewaren van den vrede wordt genoemd, draagt den ('onsei! op. hiervoor een plan op te stollen, rekening houdend mot bijzondere geographische en andere omstandigheden der ver schillende staten. Overschrijding van do vast gestelde limiet zal daarna alleen mot toestemming van don ('onsoilmogeii plaatsgrijpen, l let is d ui lelijk dat hierin een controle-bevoogdhcid ligt opgesloten. Voor ons zijn hier van meer behing do bepalingen van het 5e en <>e lid van hetzelfde artikel, waai den Raad van don Volkenbond opgedragen wordt te adviseeren over te nemen maatregelen ten einde de f unesto ge volgen van goed gei n'ga.i liseerde oorl< igsindustrieênte vermijdenen waarbij te v ons d e Staten leden zich verbinden onderling op de meest open hartige en volledige wijze uit te wisselen alle inlichDe belangstelling voor den zender . . . . . . en voor den londspeaker tingen, met betrekking tot do scha.ü.) va.n hun hewa.pening. hun militaire programmals en den toestand van hun industrieën welke event ueel tot oorlogs-indust rie zullen kunnen bestemd «orden. Kn dan zij nog gewezen op het recht van in vest igatie. voortvloeiend uil a.rt. i! l '.'< van het verdrag van \ersailles. In de laaiden der voormalige ( Vut r;; Ion hielden aanvankelijk militaire controlecommissies (bestaande uit geallieerde officieren) toezicht op de voor hen geiii'i.:? kt.e ontwa peiiings-lep;1 lingen. Nu deze commissies zijn opgeheven, behoudt' de ('onsoil hot recht. om. als iiij overschrijding der bebepa.lingeii vermoed! dooi- het zenden \ ; n {'en (militaire) invvstiga.t i-.-eommissie. niet. mime l'evoogdhoidon. <'?? controle tijdelijk te her\ alten. De conclusie van iiit alles is dus \vel dat intein;''tioiiale controle niets nieuw.- is. en zeker niet op militair terrein. ('ontroie dus in vredestijd, echter contióle wa.ü.rop-' l'it hetgeen wij hierboven i'.ün \ oorden over (u-t meer en in.-er geineclia.niseerde karakter va.ii den modernen oorlog, vlooit voort dat de '.?ontroie in de voornaamste plaats moet' bi troffen zekere takken van industrie, welke te: stond of mot geringe wijzigingen in liet oorlogsverbaud kunnen worden opgenomen. .Men hooft hier te denken aan staalfabrieken, chemische bedrijven. a.utoinobiol- en vliegtuigfabrieken. I [et blijft een open vraagstuk, of men hier tot een doelmatige cont ró! e- regeling zal k u n n en komen . zoodaf niet achteraf zou blijken dat een aantal be drijven toch oorlogsmateriaal gaat produeeeicn. hoewel men dit niet voorzien had. l Iet blijft ten slotte een technisch vraagstuk om uit te maken o! b.v. een draaibank eventueel tot' geschut la Itricage zal kunnen worden aangewend. De militaire deskundigen bobben steeds verkon digd dat we hier voor een onmogelijke laak staan. aldus s.'iiator do Broilckèro. doch het is verheugend dat ter voorbereidende commissie van de ontwa peningsconferentie, do ind.ust rieelen een andere meening waren toegedaan en integendeel een der gelijke controle zeer wel mogelijk achtten. Waar we nu zien ilüt do gloote metaal- en che mische industrie in den laatsten tijd tot (rust- en kartelvorming op groole schaal heeft aanleiding gegeven, da:'r verschijnen do internationale trusts a.ls gewichtige factoren bij de oorlogsvoorbereiding. on gaat do controle der bewapeningen samenvallen niet die andere groote quaestie. do nationale en internationale controle der trusts. Do overgang van het zwaartepunt der oorlog voeling van do militairen op de groot-industrie brengt voor deze laatste een groote verantwoordeBINGHAM & LUGT Haringvliet 85 ROTTERDAM iiikheid met zich mee. en kan hij gel/rek aan eon1 role. enorme gevaren in zich hergen. A nder/ijds krijgt- de oorlog mi een \olkomeii economisch aspect, en <le Broue k ere heelt er op gewezen da.t juist, deze evolutie leidt tot geleidelijke eliminatie van den oorlog zeil'. Immers, het economische wapen zal in de verhouding dor staten onderling van nog dwingender karakter wordt n dan de oorlog zeil'. De uitkomst is dus verrassend. De oorlog, die meer en meer een machinale, een technische oorlog wordt, wordt, zoodoende eerder het werk van de groot.-industriëoloii dan van (Ie stra,tegen. Kn de staten, geheel aangewezen op hun econo mische machtspositie, zullen nu te eerder overgaan tot gebruik van liet zuiver economische wapen. /.ooals b.v. de boycot. De Brouekère y.iet als na te streven einddoel dit economische wapen ge plaatst in de handen van een interna,tiona.le a.utoriteit. - /ooals men weet is dit reeds ten deelo geschied in ai t. 11 i van het pact v a.n den Volkenbond. waar aan den ('onsei! do beslissing toevalt over het in werking stellen van economische sancties in geva,l een lid van den Volkenbond, in strijdniet.de bepalingen, tof een oorlog overga.at en dan ipso facto beschouwd wordt een oorlogsdaad t ogen alle andere leden begaan Ie hebben. Wij hebben hier geen kritiek willen uitoefenen doch in hoofdzaak hot betoog van de Brouckore weergegeven. Hopelijk dat door deze en dergelijke beschouwingen (Ie ..désat memei'.t moral'1 \veer eenige vorderingen maa.kt. VAM HELLES TABAK IS I*WC«X1.ITEIT