Historisch Archief 1877-1940
No. 2681
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928
ii
A. Colnot, In Kortenhoef
Tentoonstelling Arti et Amicitiae" te Amsterdam
W. Schuhmacher, Landschap Sisteron.
SCHILDERKUNST KRONIEK
door Mr. M. F. Hennus
»e veiling Six bij Frederik Muller
Als er een oud grachtje gedempt wordt, ook al
is het een grachtje, waar hij nooit kwam. dan mag
het een Amsterdammer te moede zijn als werd
hem iets ontnomen waar hij recht op had. Ken
analogo aandoening bekruipt hem bij het ver
dwijnen van het iaatste gedeelte der collectie Six.
Was er niet een prentje bij met een rand van
<i cM. dat Rembrandt zelf aan den burgemeester
Six vereerd had? Kn is er geen tijd g -wees', waarin
op het programma van elk vorstelijk bezoek liet
huis en de collectie Six bovenaan simden? Wat.
door een relatie van eeuwen aan de stad verknocht
scheen, is hanr in enkele jaren ontvallen.
De heeren Frederik Muller hadden de vijftig
schilderijen van zoo koninklijke herkomst luim en
met gt'ooten tact geëxposeerd. Daaronder waren ev
ten minste vijftien van den allereerst en rang.
Onder die vijftien was er n. waarnaar de drang
van uw onderbewustzijn u telkens terugbracht:
Tentoonstelling Arti et Amicitiae"
A. Hesselink, Aan het strand
het oestereetstertje van Jan Steen, liet had de
onnavolgbare kwaliteiten van tallooze Hollandsche
genre-schilderijtjes, maar iets zier aparts daaren
boven. Zelfs de grootste meesters van het genre
hebben de figuur gezien als ee n stilleven, als een
stofferring, als deel van een interieur. Steen y,ag
haar altijd als een karakter. 11 ij had begrip v ooi
en hij kon in zijn personen gevoelens vertolken
van 7.00 fijnen en gia'.ieusen humor. 7.00 intiem en
delicaat, dat men y,ich afvraagt of zijn tijd /.e wel
heeft, weten te waardeeren. De blik van verstand
houding in dit allerliefste kopje .scheen alle raad
selen der vrouwelijke strategie te verbergen en te
openbaren. Aan de delicaatheid van het sentiment
waren de schildering, de mise-eti-scéne. het culoriet
evenredig. Bij dit figuurtje hoorde een zoo delicieiis
stilleven, het parelmoer der oesterschelpen, het
goudgeel van den wijn. het fijne blauw van het
kostbare kannetje. .Maar de glanzende schildering
niet van al die kostelijke /.aken en ook de
lichttinteling niet van het Ycrineer-achlige doorkijkje,
konden de bekoring van het levende, guitige
schepseltje waarom het begonnen was doen ver
geten. In dit effectvolle stukje was geen enkele
belustheLl c p effect. Toevallig of opzettelijk Weid
het geflankeerd dool- den groot en en beroemden
Nirolaas .Maas. Men kon zich geestelijk misschien
geen gi-ooter tegenstelling denken. Alles wat
>la;:\va7r/.elfsprekend was. werd hier berekening. A iet
minder dan vier doorkijkjes, twee gelijkvloerse)!.
n naar boven en n naai- beneden, moesten de
belangstelling van d'.'ii toeschouwer bezig heiulen:
een jonge vrouw verzocht met een (e nadrukkelijk» n
blik en gebaa.r zijn aandacht voor het /.eket- niet
overdreven interessante pr.ar dat beneden in de
gang een vrijage op touw zette. Ken mantel v .-in
het alweer- zeer speciale rood van dezen schilder
besloot de reeks van markante factoren. Men be
hoeft voor de enorme picturale hoedanigheden
van dit doek niet blind te zijn om aan de hand
er van te constanteeren welk een afstand naar de
psyche den Dordtsrhen meester v:m den l.eidsehen
scheidde. Burgerlijke en zwaarwichtige gra.ppigheid
bij den een. ai istocrat ische en \ er.ichte spotternij
bij d«-7i ander. De zeer bijzondere ..Yischbnnk"
van Adriaan van Ostade. eenige jaren na
Uembrandts dood geschilderd en van diens
fascineerenden. invloed vrij. miste alles wat naar humor
zweemde, rna^n- kwam .lan Steen nabij in eenvond
van conceptie, zorgvuldige schilde] h'g en in de
delicate behandeling van het stilleven Men kon
overigens constateerc-n hoezeer de schilders van
het interieur en die van het exterieur liet in hm'.
opvatting van wat pittoresk mocht heel en eens
waren. De blijkbaar zoo gewilde doorkijkjes v.-; n
Tiet er de 'Iloogh, .lan Steen. Nieo!a.-!s Maas. voncM
ge in de verschietjes van Ostade's Visehbank en
voora! va,n het fijne landsehapje van l'a.ulu^ Vutter
terug. Men zou geneigd zijn het e.-n
bniteiiinterienr te noemen. Alleen de. doi'tigi- en hoog
hartige Terborcli versmaadde zulk een hulpmiddel.
/ij n briefschrijfster sprak voor zich /. -lf. Jlet
blauwe strikje waaraan de oorbel b,--, .-sti^d was
scheen het eenige offer zoowel aan vrouwelijke als
aan scliilderlijke behaagzucht.
Onder de landscliajipen. verdiende!-, nog het
wintert je van lin\ sdael. liet st randj.-v.-n; Adriaan
van de Velde met de misschien, niet h -eiema.al ge
slaagde golfjes en de watermolen \ ai; flobbema
de aandacht. Van Kverdingen was <.;, het tweede
plan buitengewoon goed verleg>-nwoordigd.
Saietux'dams Mai'ia-kerk en Jan van 'i'-!- ii--y<le s
..Oude Delft" wakren areliitecttnir-seliüti,'i-i;< n
zooals ze Wel niet spoedig weer zullen \\ordi-n
aa.ngeboden. In de \'isie kon men. behal\> > -n verschil
in. persoonlijk temperament, een il. tijiJMirde
duidelijk ondei-sclu-iilen. De primiti<-\,-. ^c(iucht<-ie
kijk van den ouderen inees1<-r herinnt-;-':.- aan een
vorige, de detailleeren.de en ttr< edsprauii' > \::M den
jongeren aan een volgende eeuw.
"; ?' *\ ?? l / - S
* il' :,'! :?? ^
Tentoonstelling Arti et Amicitiae"
Jan Sluyters, Mevr. Mann-Bo me meester