12 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928 No. 2681 Dramatische Kroniek door Top Naeff Het A'ederlandscli-Indisch Tooneel : JMitoerteit, door Jolin van Druteii ONDER den te interessanten titel,. Puberteit" geeft het gezelschap, dat onder leiding van <3or Ruys den Haagschen Princesse-schouwburg bespeelt, een goede vertourüng van het Engelsche kostschoolstuk: Young Woodley", het succes van hot jongste theaterseizoen aldaar. Het is wel op merkelijk hoe, in spijt van alle ingrijpende theo rieën omtrent een ..nieuwe" tooneelkunst, het gfoote publiek verknocht blijft aan dergelijk eenvoudig, oppervlakkig tooneelwerk, niet meer dan een g3dramatizeerde novelle, conventioneel naar inhoud en vorm. De verklaring ligt bij .,Young Woodley",intsgeistelling tot de meeste Engelsche «omedies, gelukkig niet alleen in de gemakkelijk aanslaande, deugdzame, en met distinctie opgedien de romantiek, een groot deel van het succes mag hier op rekening worden geschreven van een buitengewoon zuiveren dialoog. Alleen jonge auteurs wij denken hier o.a. aan Jean Sarment bezitten het voorrecht zulk een natuurlijken, gracieusen dialoog te kunnen schrijven, die de ge voelens slechts even aanstipt, maar ze daarbij zoo do.elzeker in de kern treft, dat we nauwelijks be merken hoe weinig zijden en keerzijden de schrijver aan zijn geval ontdekte, hoe een geringe worsteling daar in de diepte van zijn kunstenaarsziel heeft plaats gehad eer hij deze simpele gestalten uit den ?chaos in het licht gelieven had. Tegenover het ?ongecompliceerde en vlakke van figuren en conflict, treft ons dan het ongekunstelde, dat een loyaal .getuigenis aflegt van een jeugdige visie en een vooralsnog beperkt vermogen. In het lang verleden tijdperk, waarin. Louise .Alcott met haar boekenf,. Onder moeders vleugelen'', -,,Op eige'i wieken") de jonge meisjes gelukkig maakte, verschenen ook twee beroemde jongens boeken: ,.St. Winfried" en ..Een Schooljongen". van Fa.rrar. In die kostschoolwereld, welke in Engeland een voorname plaats inneemt en zoodanig ingrijpt in het maatschappelijk leven, dat een van school gestuurde jongen er in zijn latere carrière de wrange vruchten van plukt, speelt ook John van I>raten's ..Young Woodley". Het karakter van ?deze groote jongenskostseholon schijnt zich ongeveer gelijk te zijn gebleven, ook hier vindt men het systeem, waarbij aan de oudere leerlingen oen omschreven voogdijschap over de jongeren wordt verleend, zo'vtat de oudsten allengs naast de 'leeraren bemiddelend optreden en stemgerechtigd zijn bij geschillen. Ook hier wordt het schoolleven beheer.scht door do beproefde idealen, dank zij de palvinrlersbeweging ook buiten Engeland ver breid: vrijwillige discipline, zelfbeheersching, spor'tieve ontwikkeling, een zoo hoog mogelijk opgevoerd besef van eigenwaarde, en bovenal een sterk collec tief bewustzijn daar. waar het gaat om do eer van het gilde, of, zooals in dit geval, om de eer van een bepaalde school. In dit eigenaardig milieu, waar de beste bedoe lingen de slechtste gevolgen kunnen hebben, 'behoort de jonge Woodley tot de jongeren. Een droornerige jongen, die met zijn ontwakende zinnen in dit strenge, afgerasterde leven geen raad weet. Hij dicht zijn onvermijdelijke gedachten, doch ook deze veiligheidsklep blijkt op den duur niet afdoende. De uitweg, door enkele andere jongens. "buiten de controle van de school, in den omgang met winkelmeisjes gevonden, stuit hem. die "instinctief niet ..een" meisje, maar ..het" meisje. de vrouw, begeert, en het komt ons alleszins ver antwoord voor dat de schrijver dezen jongeling -voorbestemde om in de eenige beschaafde vrouw ?.zijner omgeving zijn eerste hopelooze liefde te D. G. SANTEE LANDWEER HEEREXGRACHT 3!M! - AMSTERDAM Van 34 Oct.-24 Xov. TE\TOOXSTEIjL,TXfi "tithos A. v. Dobbenburgh, beeldhouwwerk F. van Hall ontmoeten. Het spreekt dan voor ons niet minder vanzelf, dat .,Laura" het noodlot wil. dat zij de vrouw is van den leeraar een bar ongelukkig huwelijksleven in het geding brengt de jongens van de school begrijpen niet hoe zij er ooit toe gekomen is dien verschrikkelijken schoolmeester te trouwen, en wij begrijpen liet al evenmin - en dat dit ongeluk, haar in een traan ontsnappend, voor hei beiden, terwijl z.e nog in eer en deugd, naast elkaar op de t'hesterfield zitten, de aanleiding moet worden, tot een kleinen zondenval. de troost van een enkelen, verstolen kus. De echtgenoot ver schijnt en ook dit kon niet missen -?op dit oogenblik in de gevaarlijk openstaande tuindeuren. Ifet is voldoende om den jongen tot ridder sans peur et sans reproche te slaan, en de vrouw, die de jaren des onderschcids heeft, te doen inzien dat mocht er al een uitweg voor haar uit dit teleurstel lend huwelijksleven zijn de hand van den nog geen achttienjarigeiiknaap daartoe niet leiden kan. noch mag. Zij neemt haar ..parti en brave" en geeft met een lieven, gelaten glimlach den glimlach van Tilly l.u-s den vurigen ('herubijn te verstaan, dat het van haar kant slechts een scherts is geweest. En zij "is daarbij goedhartig en spontaan genoeg om haar vertoornden echtgenoot desnoods het offer van haar verdere leven te willen brengen, ten einde hem tot een milde straf jegens den medeplichtige te bewegen. Misschien zou zij geslaagd zijn. had niet de overspannen jonge Woodley in het volgend tafereel, door zijn. van den ernst der zaak niets vermoedende kameraden met ..mevrouw Simmons" geplaagd, naar het broodmeg gegrepen. ? ? ? De .,daad", die inde oogenvandenheerSimmons omtrent zijn verdorvenheid en ongeschiktheid als leerling van deze school geen twijfel laat. Zijn vader komt hem halen.... en daarmede is de geschie denis, waarvan de tragiek ten nauwste samenhangt met den leeftijd onzer sentimenten, afgeloopen. Zij zou. zooals gezegd, te banaal zijn. te mager en te onhandig tot tweemaal toe verschijnt de echt genoot als de gerechtigheid op den daarvoor als het ware geschapen, achtergrond ware daar niei de lieve gevoeligheid van den ranken, raken dialoog. het waas, de blos der jeugd, die zich schuchter spreidt over de veronderde trokken van het ..Maman ('olibri"-avontuur. Voor het overige komt bet dan op het spel en liet samenspel aian. Een goede vertooning. al kan ik ze mij dichterlijke!1 voorstellen, waarbij wij n ding graag releveeivn: van den tooneeltoon zijn we in de laatste jaren voor een groot deel verlost geraakt. Hier stonden in den aanvang vijf jong"iis, diegewone, beschaafde, uitteraard losse jongenstaa! spraken, en daarmee een sfe<-r wisten te schoppen. Louis Borel bracht er een tamelijk gioote rol hij vertegenwoordigde de anti-sentimenteeli . zich liefst sceptisch voordoende, moderne jeugd aanlig af. ritmunt'.'ii door rustige, sterk doorleefde dictie deed daarbij Pierre Mijin, schoon hij al iets te geposeerd scheen voor zijn rol. In dit natuurlijke sehoolkamer-milieii paste hol zwaarmoedige, maar van alle theatrale smetten zoo weldadig vrije talent van Tilly Lus (Laura) dat. den dialoog ver diepend, nochtans de zuivere gevoelssfeer van dit jeugdwerk geen geweld aandeed. A'ico de .Tong was de schoolmeester, l lij typeerde voortreffelijk dezen verwaten, benepen schoolf rik ken-geest. Men kan echt er een door den se h i ijver eenzijdig bekeken, en (Laardoor overladen rol ook minder correct vervullen en er dan eorrigeerend het stuk een nog groot eren dienst mee bewijzen. Bij dezen echtgenoot, nut zijn gezicht van geleoi den Tart u f e. lag do vraag: wat ter wereld mevrouw Simmons anders in hem kon hebben gezien dan do/.o. ei' een duim dik opliggeiide. afstootelijko eigenschappen ! al te zeer voor de hand. Voor Jan C. de Vos .Ir. is dit stuk een eerlijk succes geworden. Do jaren, het uiterlijk, had hij er feitelijk al niet moei' voor. do dauw was van de verboden vrucht wat af. Het wilde er bij ons nauwelijks in. dat van dezen knaap tusschen mal en dwaas voor een vrouw eenige ..verleiding" kon uitgaan. .Maai'als tooneelspelo7'. die ten slotte zulke bezwaren weet te overwinnen, heeft Ja.n C. de Vos zich in dit' werk oen zoon van zijn vader getoond. strenger voor zich zelf dan wij hem ooit zagen. jong van wezen, voortreffelijk spelend de. voi warring, de broeiïge, heftige gevoolsoverkropping der puberteitsjaren. Met nog ('or Ruys. onmiddellijk boeiend, in de kleine rol van den ouden heer Woodley. is deze stemmige vertooning een der gelukkige premières van het oogenscbijnlijk ietwat hoopvol ingezet seizoen geworden. Nederlandsche Munt Holland't beste 10 cents sigaar SPREEKTAAL Een paar' maanden gelcnlen stond in de ..Groene" oen prent van Braakonsiek niet liet spreekwoord ,.De lamp hangt voorover". Dit spreekwoord schijnt minder te doelen op een kapotte tafella.mp dan wel o]) het olielampje volgens de hierbij ge voegde schets. 1.-'. het gevuld (A), dan hangt het achterover op do draaitapjes, die uit de zijden van het reservoir in den ophangbougel steken . Dit komt. doordat, dan het zwaartepunt (Z) van de i F^-i olie zich achter do draaitappon bevindt. Bij het opbranden van de olie verplaatst liet zwaartepunt ?/ic'h naar voren, zooals c:it schets B blijkt. Eindelijk hangt de lamp voorover: de voorraad is op. De pientere uitvinder m-aakfe. door de zwaarte punten van iiet lampje en de olie. en. liet stetinpiliit goed te plaatsen, dat de olie slechts over een g'-ringe. vrijwel constante hoogte m de pit behoeft op te stijgen, hoe groot of klein de olievoorraa.d o,,k is. Ir. D. K. jrRKl Kunsthandel W. H. HOFSTEE DEELMAN Voudelstraat 10, Amsterdam Moderne Schilderijen Hollandsche en Fransche Kunst Tentoonstellingen ..Pictiir.i,". (ironingen. Schilderijen en beeld houwwerk van A. \V. Kort en W. .1. Valk. Tot Uil OH ober. l)i' Vmirslag. Doornstraa.t lil>. 's (Iravenhage. Schilderijen van .lan Visser. Tot '.W October. Volksuniversiteit. Laan van Meerdorvoort 49. 's Gravenhage. Werken van Ja,ri Wittenberg, Paul Scluiltze. Rever Stolk. lluuh (leivetsen. Tot 31 October. Nationale Kunsthandel, Heoreiigraeht -fUö, Am sterdam. Indische volkskunst-. Tot :il Oct. Kunst/ail van Lier. Amsterdam. Beeldhouw werken van .lohan l'olet. Tot 151 October. J. Xiekerk. l leerengracht 437. Amsterdam. Fransche en Hollandsche schilderijen. Tot 141 Oct. Stedelijk Museum, Amsterdam. Werken van Kannen Meurs. Tot (i November. Nieuwe Kunsth uidel, Amsterdam. Schilderijen van ('lir!s Heekman, (iep (icrrits. Sal .Meijer en l j m Schrikkel. Tot 7 November. De Hron. 's (iravenhago. Teekeningeii en beeld houwwerk v,in Chris Hekker en Willem Küdeker. Tot l l November. I), (i. Santee Landweer. Amsterdam, l.ithos Aart vau Dohbenburg'i en beeldh uurwerk i\ van Hall. Tot Ut Nov. S CCRSETIÈRt KEIZERSGRACHT 772 AMSTERDAM ' r :TLU-.F. 5 ?,'?>! ' . .: - ATELIEBiVCDöBEPAPATiËN -l», Df NM.'.A'i hLr «-f, Vfc- :AC hiTM CfcNTPAL