JVb. 2681 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928 Begin van het Muziekseizoen DOOK Constant van Wessem DAT dit seizoen het Schubertseizoen zal worden 19 Nov. honderd jaar geleden stierf Franz .Schubert spreekt van zelf en wie het niet wist heei't het allang gemerkt. J Iet Concertgebouw speelt reeds op ?de eerste programma's Schubert; in de kleine zaal is een cyclus van Schubert's .kamermuziek begonnen, ieder uit voerende, die zich respecteert zal wel .Schubert ten gehoore brengen. Kr is in deze overmaat van. muziek van een bepaalden componist een voor en tegen. Aan den eenen kant is er ge legenheid veel van diens werk te iiooren. dat men anders niet hoort, om<lat het niet onder de glans-nummers van hot algemeen repertoire valt hoorde men van Schubert's symphonieën wel andere dan de groote in 'C-dur en de beroemde ,.I nvollendete" .(een Amevikaansche jury schreef al een prijs uit voor wie haar ..vollendet")? Maar aan den anderen kant moet het al een heel sterk componist zijn. die ons (met zijn geheele oeuvre weet te boeien. en Schubert is dat niet steeds, ten minste niet in alles wat tot nog toe ten gehoore werd gebracht. Het is ?curieus als kennismaking, maar de JeHgte van Schubert's muziek is niet in al zijn werk ..hemelsch". Na de bekoring die een melodie, als thema S'ebruikt. voor ons heei't gehad, voelen wij den vovm als juist een zwakke plaats in zijn werk. en niet overal verloopt liet geheel zoo vlot en aan trekkelijk als in de nog zeer door Mozart en Haydn beïnvloede jeugdsymphonie in bes-dur, die Monteux op het openingsconcert van het Con certgebouw dirigeerde. Ik zeg bier mede niets kwaads van Schubert. integendeel, ik zelf ben tegen de charme van zijn muziek niet bestand ?en zij heeft mijn bijzondere voorkeur: maar dat ii<x>mt niet weg. dat veel in Schubert's componeer-teelmiekniij als te langdradig tegenover den inhoud van een gegeven aandoet en te weinig strak gehouden vaak. Alleen het ware muzikanten-bloed kan deze langdradigheid wegspelen, maar dat is verhelpen, niet wegnemen, liet eerste kamermuziek-concert in de kleine zaal bracht een strijkkwartet in Ks. het octet en weinig bekende liederen, ge zongen door Ilona Durigo. en het meerendeel heeft mijn blijvende be langstelling niet kunnen wekken. Ondertusschen: laat ik niet ondank baar wezen, hot genie van Schubert zal op volgende concerten spoedig revanche nemen met werken, die hem terecht de onsterfelijkheid hebben ver zekerd. CADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats.die de CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. LANDEWEER UTRECHT AMSTERDAM Bütstraat 74 ~~ Singel 430-432 ESTHER DE BOER?VAN RIJK Bij het jubileum van mevrouw Esther de Boer?van Rijk werd bovenstaand, door H. van Meegeren geschilderd portret, het gemeentebestuur van Amsterdam aangeboden, dat dit kunstwerk een plaats heeft gegeven in den Stadsschouwburg Allemaal Jan Klaaszen door Henrik Scholte F.nscmblt' Itoubrr. Plantage Se hou w li u r «^ JOIfAX Klsensohn, schrijver van verschillende ..vroolijke gebourens in revuestijl, im t zang en dans en een lach en een traan, naar den ouden trant" .loha.n Kls<'iisohn is <'en man naar mijn hart. Met den nadruk op Iwrt. Zonderling genoeg dacht ik aan dezen eenvondigen volksman, toen ik aan de speeltafel van MonteCarlo op volkomen bourgeoise wijze eetiige franken wijdde, negenmaal vergeefs op rouge zette en juist toen ik opgestaan was, moest ondervinden dat ik de tiende maal mijn inzet terug gekregen zon Ivbben. liet spel van Joha.n Klsensohn is een kansspel. Het wordt nooit watmen verwacht, het valt altijd tegen als men verwachtingen heeft, en de oenige. kans om n keer eens spijkers met koppen te zien slaan is: niet opsta.aii en wegloopeii. Na het Muishoiiwe" zijn wij thans in een serie tegenvallers. \\ ijdt er nochtans uw a-indacht aan. want jnist met deze al te primitief in elkaar gedraaide en weer uiteen geschoven kalcidoseoop zijn wij maar n num mer van een goed. hartelijk, expressief volkstooiieel verwijderd. Men stelle Klsensohn niet op een lijn met M anus Spree. liet. gaat hier niet om liet spektakelstuk, het gaat hier om een negen maal mislukte, maar in zijn mislukking telkens toch weer moedgevende poging om een levend ...\msterdamsch" tooneel te scheppen. Dat Klsensohn dat kan, bewijst niet alleen zijn langzamerhand al respectabel verleden, het bewijzen ook enkele motieven in deze o\ erigens spoedig verloopend e J a, n K la.aszen-alleg» irie : de inzet, een enkel refrein, een scène van Klsensohn zelf. van Anny Verhulst (Aai' Kotlber deelt het normale lot van K at rij n: voor haar is er in dit stuk geen spel. hoogstens een zeer geringe mogelijkheid van tegenspel). Maar de groote draken, die aan het ,,volkstooiieel" hun lekkerste kluif hebben, liggen hier op de loer: de sentimentaliteit en de groote simpel heid.die het t weed.' leven, het plankenleven der figuren belet tot vorm te komen. De poesjeiiellen te Antwerpen doet den toeschouwer versteld staan dooi' de expressiviteit van het simpele. Da.a.rnit ziet men juisl dat n vorm elke vorm kan zijn. mits er ma.ar die eene vorm is, Maaj' men kan niet nog lager afdalen, l it enkel goede be doelingen fokt men misschien bij het volk wel een applaus, geen toollee!. TOONEEL Ilenri dhi'oti. O. L. l'mnir in de Jiooritkoix. Toimfdujx'l in ',$ bedrijven. 1'erlntiny vtni Ft'-lix Tlmme.riHitHs. Amxtfrddm. /'. A', vit n- Kiimjteit- en Zoon z. j. Deze tweede ..zilveren verpoozing" uit de ..keur van kunst en letteren" geeft ons de dramatiseer)ng van de verschijning in den jare l "><I2 van een beeld van. Maria, en het .lezuskind te midden van bloeiende hagedoorns. en de omzwervingen vjui dit beeld en de profetie waartoe deze leiden. De vertaling is van Kelix Timmer mans, hetgeen voor wie Timmermans' sappig Vlaamsch kent. bet eekent, dat zij voor ons slechts ondel' zekere be perkingen als vertaling kan gelden. Vooreerst toch komen er Vlaamsche woorden in voor. die voor ons. NoordNederlanders, even vreemd zouden zijn als de Fransche, die zij moeten weer geven, ware het niet, dat zij zóó beeldend zijn, dat wij zonder ze te kennen, ze begrijpen. Als wij aan het slot van een bedrijf het enkele woord ..schot" Ie/en, begrijpen wij, dat het toonei l'ordijn geacht wordt door schuiven gesloten te worden. Kn als ..do zon den dorpel van het huizeken ..beklast". begrijpen wij ook in den letterlijken zin. hoe laat het is. Kn hiermede komen wij tot de andere zijde van Timmermans' ver taling: den afstand, die. naar hel ons voorkomt. - al hebben wij den Kranscheii tekst niet ter vergelijking bij de hand onvermijdelijk tusscheti het oorspronkelijke en de vertaling moet zijn ontstaan. lief lijkt ons waarschijnlijk, dat het meer naiefvroome Kransch in. het meer gemeeiizanni-gemoedelijke is overgezet. Wij danken daaraan vaak zeer sterk beeldende woorden, zooals waar vrouw l "rsiila zegt : wat schoon en goed is ;n7.'( (wij eursiveeivii) altijd" of waar de .'ie Kngcl van Vrouw l'rsnla's ge laat zegt. dat het is ..als een spiegel die overloopt van licht". Maai' hier door komen wij toch ook vaak in een sfeer van gemeenzaamheid, waar wij eenig.^/.ins vreemd tegenover staan. /.(Mi waar wij (hi~c J.IITC \ i'itnii' hnoreii ?/.eggen, dat ..eikendeen (naar de kerk ) is gekomen, en zelfs l'itje de (ielis, die getrouwd is met de dochter van een Hollandsc-h.' ketter". Wij voelen hier o"ii tekort aan af stand tot. het goddelijke, dat door een naief-vroom geloof niet geheel wordt te niet gedaan, en waardoor een stukje a.ls dit toch misschien slechts door een min of meer beperkten kring van gelijkgezinden geheel te aanvaarden is. Ontvangen boeken HEDEN (Zaterdag) AVOND Kleine Zaal, Concertgebouw CONCERT /c iscvcn door hel Hollttndsch S l r ij k k w a riet Lcvcle Ronlfien, Memles. Uitgevoerd worden werken van : fóviJn, Schubert, Pijper en Früncb. Toegangspr. l /.1>5 ?- SleiL belasting.