No. 2681 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928 Credietbank en Overheid door G. A. Klaasse J N Kopenhagen en Stockholm, en. eiver het algemeen ook elders in de Scandinavische Janden, is hot in de bankwereld allesbehalve reizeiigeur en maneschijn". Zooals in Amerika bijna .sreen spenirvveg-maatsphappij is aantewijzen die -iiiet vroeg of laat een reorganisatie heeft ondergaan, 7.00 is daar in het noorden nauwelijks een bank te. vinden, die niet door de molen is: geweest. Vooral .Noorwegen hoeft op dat gebied een frappante vruchtbaarheid getoond. Maar ook Denemarken heeft zich niet onbetuigd gelaten. (l n het nummer van de vorige week werd het geval Kiobenhavii l'rivatbanken besproken.) Kn daarom is ook in die landen het vraagstuk van het ingrijpen dor over heid in liet eredietwezen urgent geweest. Zoowel preventiet' als repressief ingrijpen vindt men daar in practijk gebracht. Ook hier te lande is de kwestie op het tapijt gekomen. VK.JI repressief ingrijpe/i. steunverleening aai in moeilijkheden geraakte instellingen, hebben wij een tweetal voorbeelden gehad. Kn toen in de volksvertegenwoordiging die gevallen in behande ling kwamen zijn natuurlijk stemmen opgegaan voor preventie t' staatstoezicht cp de gestie van ?e'redietbanken. * * * 3-aat ik aanvangen met een zeer beknopt resum van wat men hier en daar vindt aan regeeringstoezicht, om daarna de ratio en de beteekeiiis daarvan onder de loupe te nemen. Ken volgenden keer kunnen wij dan de kwestie» van het repressie!' ingrijpen bekijken. Ken der bekendste en oudste voorbeelden van overheidsinvloed op ele bedrijfsvoering van credietbankeii vinden wij in <le Ver. Staten. Niet dat elke credietverleenende instelling zich heeft te houden t:;-m be-paaieli' regelen, maar de instellingen die willen pre>fite'e're-ii van het federale reservestelsel. daar de elise-oiitofaeiliteit willen genieten, zijn gebonden a? n de voor de ..member-banks" gestelde regelen. Knelie hebben, behal ve op de verhoud itii: tussehe-n kapitaal <-ii uitgezette eredieten. in hoofdzaak betrekking op de groote der liquide middelen ten opzichte van de elep.'isiteis. Tot die enkele eiseheii beperkt ?zie'h de dwang van de overheid. Voor <le rest is natuurlijk veel overgelaten aan de reserve-banken y.ooals trouwens overal elders. Ook in Japan is liet bankwezen, sedert de crisis van het vorige jaar. onder de auspiciën van de regeering gesteld. De ?dwang strekt zich voornamelijk uit tot een n iiimumhoogte van het kapitaal. Het bekendste voorbeeld van toezicht in den eigenlijken zin des woords ----- derhalve niet beperkt tot enkele wette lijke voorschriften levert Scandinavië. Van staatswege woidt een daadwerkelijke bankinspectie- irevoerd. * * * Wat kin nu znlk een preventief toezicht of reguleering van overheidswege uitwerken;' Ik wil beginnen nu-t elke politieke (/verweging buiten te sluiten. Zoo juist word door de Kngelsche Jaboiirpartij een memorandum opgesteld houdende de desiderata der partij in deze. liet eleir-1 van d" staatsinmenging blijkt daarbij te zijn invloed uit te oefenen e>p de ainwending der bankmiddelen. De meest s'ivia.le bestedingen zouden de voorkeur g .'nieten. Wanneer mm eenma'il socialisatie van bet bedrijfsleven voorstaat, moet natuurlijk in ele <? -rste plaats o >k het bankwezen daaronder vallen. DE KEUZE UWEQ MEUBELEN 15 NIET VOLLEDIG, ZOO U ONZE TOONKAMERS NIET MEE)T GEZIEN II SI [MEUBEL =FABRH | /^PARKSTRAAT MAAG lllIM^ Want juist die- instellingen kunnen ejp ele- richting der kapitaalsbesteding groeiten invloe-d uitetefenen. Maar ik wil mij natuurlijk beperken tot de vraag: ejf staatsteiezicht nuttig kan zijn in ele huielige kapitalistische-" maatschappelijke e»rganisatie. Heeft men in Amerika e'ii in Japan van debindende; wetsvoorschriften in iieirmale tijden ee-nig nuttig effect verwacht:1 Naar alle waarschijnlijk heid niet ! Want zij kwamen teit stand in tijden elat ele ve-rhemelinge-n in ele bankwe-relel daar te; lande alles behalve' gezemel ware'ii. Kn elat men ejriele-r zulke; e>m.stanilighe;eh;ii zijn heil zoe-kt in ,.massre-geln'' is we;l te be-grijpe-n. Maar me-ii h-iele; elaaruit nie-t at', dat alle- kwaael elaurni'.-e- be-zwore-n kan We>rde;n. Ne-e;ii. sle'chts e'Xci'Sse-ii knnne-ii misse-hien be;streeleii weirele-ii. Maar waar he-t bankwe-ze-n ge'ejrdenel is, e-ii geen opvallende- misstanden bestaan, zullen \ <>e>rse-hrifte'n als elie- we-lke; in be;idevermelde landen bestaan al heel weinig uit werken. Om ele ee-rivenielige reele>n dat ele; baiikeüi zelve; zich, uit e;ige-n belang geelre;ve-n. elie- beiperkingen zullen opleggen. Zeiodra waiiverheiuelingeii tussche-n kapitaal e-n uitzettinge-n e»f tussche-n liquide; mielelelcii en eipeise-hbare- verplichtingen bestaan, zal daarin vaiize-lve- wijziging weirele-n gebracht. Omdat zonder het inachtne-me-n van be;paa!eh' gretize-n he-t vertrouwen van he-t publie-k niet te hemelen is. De- vraag is dus sie-chts of de1 veilighe-ielsklep-uit-e-igen be-we-giiig e-e-rele-r e>f lateiin functie keimt elan elie- we-lke ele ei\e"heiel lice'ft aaiigole-gd. l il Ame-rikaansche' berie'hte'ii zem me'ii afleieleri, dat me-n ele voeirge-schl-even elekkinge'n we'l wat la.ag acht. Kn irielieii elat nie't zeiei was. elan zou men gerust kunnen /.eggen elat ele maatstaf elie ele; prae:tijk zichze'lve- toeme-e-t wel ele' me-e-st e-l'fie-ie-iiti- zal zijn. Want ele' e-ijl'e-rs elie e-eii regeering te* elien aanzie-n vastste'X zijn e'il' ee-n slag in ele- lue'lit. i')f zij berusten eip ;'.elvie/.en van banki.-i-s. elie natuurlijk zelve ele opgegeve'ii verheiudingeii n-e-els in acht nanie-n. Kn teie-h is het We-1 be-grijpelijk elat veioral emele-r ele-ii inelruk van belangrijke eie-bae'h-s ele ove-rhi'iel ie-ts weiischt te eleieti. Zij he-e-ft zie-h nu e-e-nmaa.! ele- ta:ik geste-lel ;tïle-rwe-ge ele- be-lange-ii eh-r einderdaneli te- be'se-he-rmen. Dat zij elie be-se-he-rming wil uitstrekken teit ele-peisante-n en eTe-elie-t ne-mcrs ? want eh'Zi' laatste'ii worelen ve'e'lal evengoeel geelupe-e-rel eleieir e-e-n bankkrae-h a.ls ele elepeisanten is bcgrijpe-lijk. Zeiei is eieik ele We-t eip he-t l,e\e-nsve-rze'ke-ringbe-drijl' tot stanel gekome-n uit ele we-nse-h eim verze.'ki-rdcn, elie hun ge-lele-n aan ve-rze-keringmaatse-happije-n toevert rouwen, te liese-he-rme-n. Kil zeiei is im-ri in sommige- laneh-n oeik o\'e rge-gaan teit actieve1 contreile op ele creelie-t banken. Maar waime-e-r wij 1111 e-ve-n naast elkaar leggen el - e-eintrole eip ve'rze;kering-maatscliappije-n en elie opbanken. elan valt emmidele-llijk e-e'ii greint ondci'sclii-iel eip. Mij ele vcrzeke-ringsbcdrijve-ii heeft mi'ii eun te begiiim-n ve-rgi-lijkbare- grootheelen. Ste-rj't eta f-Is, ronteslaiielaarel. emkostcneipslage-n zijn alle- b.-elrijfsattiibute-n elie ele-snooils veieir a.lle- maatse-happije-n gelijk kunnen zijn. Ken Vel ge-lijking me-t werke-lijke' ste-rfte-. ivnele-mi-iit e 11 ge'ina-akle' einkeiste;n is eive-ral mogelijk. De re-ser\cbe'i'e'ki-iiingsmot heulen zijn beke-nel e-n e-xa.e-t, laten \\e-inig of ge'e'U speling in ele e-aloulaf ie. Ook ele- bi-le-ggingen zijn, e-xae-t te waarde-oren, althans wat b-tn-t't e-fl'e-cte-n e-n wat hypeil heke-n aanga.at met e-en behoorlijke' mate' van zeki-riie-iel te- taxeereii. Maar sti-l ehiarte'g.-neiver nu de e-reelie-t lia.nk. Di-!.,r stuit men elade-lijk op h"t ono\ e-rkonn-lijkebe'Z.wa-tr van ele- waarehvring van ele-liit e-uren, een moeilijkhe-iel elie eloor een cenit.reile-insta.nl ie' zeker nie't befe-r eivorwo.me-n kan weii-elen ela.il door ele banken zelve-. IMI dj'-n-mede is eigenlijk hof syst e-e-in reeds veroeirele-e-ld. l')e-n e-emtrole- sehe-pt vertrouwen. elie eige-nlijk niet gerecht va a re l i ge l zou zijn. Trouwens ele- conf re'ilo zou behaKi- teie-zie-ht op loopendecreelie'teii eiok e-e-n oog nio.-len hemel TI op rie-uuc. omdat anele-rs ele e-emtre'ile- teie-h slecht s repl-essief zou ?zijn. Kn elan zou wa/U'se-hijnlijk de- bureaucratie- al spex-dig elke e-i-i-die-t ve-rle-e-ning \ e'i'stikke-n. Te-n/.ij he-t toezie-ht zie-h teit feirine'ole' kwe-stie-s be-pe-rkte. in We-lk ge-val eige-nlijk a.liee-n sprake- zem zijn van e-on be-treiuwbaarhcielse-eintrólc. '|'i-<iuwens ele el<-posante-n van. e-re-die-tbanke-ii zijn meere-nelee-ls zakenlieejen. elie ge-en emmondigeii zijn. elie feit elke-ri prijs besche'i'ming bi-hei,-veii. BEURSSPIEGEL Donderdag, 18 October D K stemming veieir petreileumvvaarelcn blijft allorwego vast. Al 7.\]n de' keiersstijgingeri dan in ilen laatste-n tijel binnen betrekkelijk e-nge gre-nzeii ge-hleven. Tre)iiwe-ns veel nieuwe factoren he-bbeii zich nie-t voeirge-elaan. Dat is misschien juist voeir eli'n haussier het belangrijkste. J let was. te- voeirzien elat in ele bestaanele kwestieus slechts uiterst geleide-lijk re-sultaat zou weireleii be-reikt. Wanneer enkele zee-r machtige gi'e/epen tegenover e'lkaai' staan, kan ine-n e-en roveilutiemnaire e)inrnekeeH' toch ze'hh'ii ve-rwachteii. Kn wanne.-er ("r e-en ge-wape-neh' vreele he-e'rscht is dat ve'e'lal e'e>n gun stiger ti'e'ke'ii elan \vanneer se-bokke'nele' ge-be'iirte'liisse'ti zie'h aaiielie-nen. Van ele' besprekingen e>\ er en me't Huslanel is neig y.ee'r weinig positief resultaat bekenel. Maar erg vlotten eloel lie-t \oorleiopig niet. Intusschen We'e-rt linslanel zich ilanig. De (ireieluct ie- ne-e-mt. hand e)\-er hand toe-, i'ii in \crschillenele' afzctge-bie-eh-n krijgen ele ve-rkoeipsorganen mee-r e'ii me-e-r vasten voe-t. Zeiei is ele benzine'Ve-rkoop van ele ussian Oil l'reidue'ts Ltel. in Knge'land in Haar afge-loope-n boekja,ar ruim 70 p('t. groeit er ge'We'e'st elan in he't jaar elaar\nor. Ook eip ele Spaan^cbe markt waren de' Kussi'ii bijzoneleM1 ae'tie'l'. In he.-t afge'leieipen beiekjafir we'reh'ii totaal 20(1.(HH) oliepreielue-te-n naar Spanje' uitge'veje-rel. (e'ge'ii (iS.OIIO in ele voeirgaanele ])e-rieiile-. .Mag me>n eh' me'eleeh'e-linge'ii van ele- leielers eh'i' Jlussischeolie'-inelustrie geloe>von elan elenkt men e'r nie4 aan ine'e' te eloen aan ele alge-me-ene streieiming veieir preielue'tie'be'pe-rking. Maar ]>e>litiek is e'e>n ze-e-r ]>le>e>ibaar begrip '. De' ..kapitalistise'hi'" eiliepreHlue-ente-n se-hijne-ii mee-r e-<-ns(e'nimig te- zijn wat betreft ele' bope-rking ele']1 \ eiortbre'nging. \\"e'l is ele Vi-nezui'la-kw e>st ie' nog nie-t \olkomeii eipgdost. maar het gaaf elaarme-ele teie'h lilijkbaar de- goede rie'hting uit. \"eiorloo])ig alt hans is de' politie'k van ele> V.l.S.I'., om /iie-t Ie veel eli-n ve'i'koop te pemsse-e-tvn. maar lie-vi'i- aa.n hun prij,-, \-ast ti- hoiielen me-t sue-e-cs iii'kreioiiel. \V'el meii'sf bij de jongste' greieiïe e-oii1raete>n een e-oneessie weirelen ge'ilaan ten aan/.ie'ii van ele' suiker dii1 be'stemel weirelt \eior lanelen bewe'sten he( Suez-kanaal. maar nu is elan toe-h eiok he't i'e>sul!aat bereikt dat ee'ii zeer groeit eh'e-l van ele' proelue-tie' I'.I'JS i-eeels is \ i'rkoeht. De- vre'e-s. elat zal moeten \\onh-n ovi-i'gi'gjian te.f langelurigen eipslag \an suike-i- uil eie/en e.ugst. is elei halv.e a.anzie'nlijk minde-r ge'woreh'ii. \\atvn \oor ee'iiige' inaanele'n nog bijna l ' millieien tem te \ erkoopen. thans reste-e-ren neig eire-a \ millioen ton. Int usse'he'ii /al me'H goe-el il.ien nie't al te- vee-1 e r|it imisine- t(- keie-ste-ren. Het veilge-nele jaar iirengl voor liet e'erst e-e-n vi-ijwel l etgi'i'esl i'i e ?( e-e'l e Ie ('uba-eieigsl. K n al leieipe'ti e h'taxaties van (ien oiiiv;uig eliei- [ii-odiK-tic zee-i- sie-i-k (lile-e-n (ele >chattingen ligm-n tnsse-hen I. 7 e-n li millioen ton» toe-h zal elaarvan onget wijfelel e-e-n be-langrijke-n invloe-el eip ele- \\ erelel>nikerposit ie uitgaan. Te- mee-r inelien men n-keninu houelt met ele plannen in Amerika om el.- inhei-mse-he bie-t - e-n rietsuikerproilueenteu (,. bese-hermeii. De' .\e-\\ -Ye>rkse-heprijzen staan elan ook neig ongvve'i'r r,p b,'f laagste' punt. dat zij ,-eelort ele- in het begin van het jaar ingi-ze-tte- baisse hebbe-n bere-ikt. De vaste- najaarsstemmitm- op e|<- gelelmarkt se-hijnt elan nu toe-h te- gaan eleieirbre-ke-n. A'eieirnl in i.onilen is een vrij raelie-a'.e eimme-ke'er inge-tre'elen. De gelelkoei>. elie- ondanks e l e- goud ui t \ oe-re-n van elelaatste maanden, laag u as ue-ble-ven. is sne-i ge-stege-n tot 1;^ p('t .. waarme-ele he-t niveau va.n onzelocale- markt wenl o\-erse-hre-ele-n. \\"ant te onze-nt was juist, na aanvankelijke hoogere koerse'n. ele re-n! e- te-rugu-eleiope'ii. waarbij jn-ima elisceinl i i]iapie-r ze-ll's vei.ir \\ a !?" 1; p('t. kon worile-n \e-rhanelelil. Maar ook hier i* nu e-e-n ke-ntei-ing ge-kennen. Destijging \an ele l.e.ndi-nscli,- rente, waarbij ze-ll's werel ge-sproken van e-en mogelijke' vi-i-heieiging van he't l']nge'lse-hc' ban kei isce uit e >. gave-n elaa:rtoe ele-n e-e'1-ste'ii stoeit. Maar elie stimulans we-rel i-.nniiehlellijk ge'veilgd eloor he't b,-rieht van ele uitgifte- van / tiömülioe-n se-hat kist |>apie-r. die. \eiorzoo\i-releopbrengst niet elie-nt teit al'leissing van ve'i-\allenel papier, natuurlijk e-en druk op ele markt zal xijn. Ame-rika he-el'! he-t \e-rlies te beti-e-m-en van ele-n gou\ e-rneui' Streing ele-r Xe-w-A'eirkse-he- l!e-se-i\eMank. inelerelaael e-e-n groeit \ erlies. want Streum was e'e'ii krachtige pi'1-.soemlijklieid. elie' niet. a.lle-on op eie peil i l ie'k van e Ie- \ew-Vorkse-he-. maar oeik eq) die ele-r Ke'serve-üanks eler andere- elistiie-ten e-en greiote'ii invloed hael. IJ;j i\as in ele afgeloe .jie-n jai-e-n ee'ii van ele- s|e]-|sste \ oeirstanelers van ele- ticticrr e-e-nt rale-bank-]iei!;tiek. elie- hij elan ook in ruime' mate