16 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928 No. 268r C. AAFJES * Te Haarlem overleed, in den ouderdom van 32 jaren, de heer C. Aafjes, operateur van de ,,Pol//goon"-fabrlek. een der zeer weiniijtn cineasten, dl? ons land.. .. begint t? tellen. Zijn te dezer plaatje besproken ,,Handelsblad"-film, deed in hem een veelbelovend kunstenaar kennen, van wien veel yo;ds te verwachten viel. De jeugdige Hollandschc film kunst heeft door zijn vroegen dood een ~tc«iu- verlies yeledfn. Eere aan de nagedachtenis vun dezen jon'jcn pionier ! Matinee Filmliga - fjlermaiiu- Uulac WIR kent niet de wondere bekoring, van verre pianomuziek op een stillen zomeravond? Gij zit voor uw venster en door het roerlooze gordijn van donkerend geboomte dringt, van ergens wijd weg, pianogetinkel tot u door.... losse flarden melodie, als ijle, bevende herfstdraden - twin kelende loopjes en roulades, stijgend, buitelend in blanke speelschheid, uiteenspattend in zilveren sprankelval. Gij ondergaat deze sensatieTalsJiets oneindig teers en fragiels iets volmaakt oudefinieerbaars. Gij luistert, vreemd bewoiren. zonder de behoefte te gevoelen de sterrelende klankjes in een logisch muzikaal verband te brengen. Wat is het? Gij weet het niet het is geen muziek in den concreten zin van het woord.... misschien iets hoogers: de essentie van muziek muziek in den meest abstract en, onstoffelijken vorm --- zuivere klank-ontroering, die zich schijnt te verliezen in de duistere onbekendheden van onze ziel .... Vergelijkingen ziin mi eenmaal onjuist ik zou dan ook niet graag de/e comparatief met Germaine Dulac's La coquille et Ie clergymaii" geheel voor mijn rekening nemen. Kn toch en toi-h.... iets van die directe, zuivere ontroering iets van die onmiddellijke aanraking onzer diepste bewogen heid leeft in dit werk. Wat ginds de pure klank emotie is, vibreert hier als het nieuwe, magische element, dat wij til m noemen. In ..La coquille et Ie clergyman" komen drie Paviljoen Vondelpark" Tel. 24190-27595 Oroote en kleine Zalen voor Déjeuners, Diners, Soupers, Bals en Recepties Huize ZOMERDIJK BUSSINK. figuren voor: de ..admiraal" de clergyman en de vrouw. Zij doemen voor mij op met de on-redelijke vanzelfsprekendheid der droompersonages. Ik vraag niet wie of wat ze zijn ik aanvaard ze als iets noodzakelijk* - him doening als iet.s onafweridbaars en ik voel instinctief, dat iedere bepa ling van hun identiteit, iedere verklaring van hun handeling het teere. wondere droomfluidum. waarin zij zich bewegen, zou doen vervlieten. /ij zijn eenvoudig motieven in een symphonie-d'images meer niet ! Wanneer ik de duistere figuur van den ..admi raal" in het vreemd-zwevende beweeg der vertraag de film zie óm-schaduwen. dan is alle gevoel van realiteit mij verre. Wanneer ik den raadselachtiger! clergyman door de rosse duisternissen van zijn erotiseheri droom zie rennen wanneer de marmeren strakheid van het vrouwenmasker op bloeit in een hoogeri. jageriden wolkenhemel wanneer de klauwende greep van eeri paar handen verzinkt in het zwart van peilloos water diep .. ..dan weet ik van geen logisch verband, van geen waarom '. Dan voel ik dit alles als iets onafwendbaars, als iets, dat zoo moei zijn. in deze wereld. waar al het gewone on reëel - al het onwezenlijke venzelfsprekend is. Dan worden de diepe fonkeling van een kristallen bol tegen fluweelzwart fond de onstuimige, licht-doorketste kruiving van golvanbeweeg de strakke welving van een wcnkbi-auwboog tot momenten van licht geluk en vage ontroering. Dan hoor ik de piano-tinkeling in stillen zomer avond. * * Xoo geeft Germaine Dulac in ..La coquille et Ie clergyman" emotiespel, zonder litteraire spanning. zonder ,,handeling", zonder ontknooping. Enkel en alleen door de werking van beeld en rhythme dat is: door film. 7ij heeft, wat wij in de banale speelfilm vaag aanvoelen als het schoone achter de feiten en dingen, gepuurd en gezeefd en samen gevoegd tot n compositie. Ken analytische demonstratie dus en als zoodanig voor onze be wustwording van groot e waarde. .Maar en dit is misschien een kwestie van persoonlijke dispo sitie ik vraag mij af voor de zooveelste keer. ot' in deze richting wel de toekomst van de flim ligt of buiten de alles assimileerende droom een dergelijke conceptie mogelijk is. Want dit experiment is reeds op het kantje al' ! Halverwege voelen wij onze st rakgespamien sensibiliteit verelappcn, begint o.ize vi r.loofde werkelijk!.eids/in zi.'h te roeren eu bij IK t laatste deel dei- eimlelooze grillige beeldfantasie, is de afstand tusscheii droom en geeuw niet zoo hee! groot meel'. Voor mijn gevoel staat dan ook het oudere ,.ln\ itation au Voyag ?" steviger overeind. De. overigens uitci-st simpele, intrige verheft de vage emotie, tot warme, levende menschelijkheid de kla.nkfragnieiit eu t ot lied en dat zal ons toch altijd liever /.iju en na,der stam. dan welke droombekoring ook. hitusscheii heeft Geriuaiue Dulac voor mijn gevoel het zuiverst, en het schoonst uitgezegd, wat de ..abstracte" film in de cinegrafische kunst beteekeiien kan --zonderde methodische ba.rschheid van een Kiittinami. -zonder het geforceerde cynisme van ecu Man JJay. /.onder de affect;:! ie v;:n een ('avaleaiiti. Da.1 is. ineen ik. ha,ar groote verdienste eu be koring. * * * Anna Karciiina. Tus«'liïnsl.y Ken merkwaardig complex van banaliteit en schoonheid maar alles in alles oneindig sterker dan de hooggeprezen ..Twee Menschen" of ..Vader". Ken Amerika.ansche Tolstoi. clean-shaveii. nuchter en zakelijk, maar niet oogeiihlikkeii van verras sende hoogheid en prachtige teederheid. De regis seur (ioulding is een wonderlijke baas: zonder blikken of blozen zet hij ons de oudste en taaiste a,telier-siieeuw voor. met stoi-m en bont ja.sseti eu bovenlicht en zoo. 11 ij werkt met den ge\ aai-lijkpopulairen John Gilbei-t even onverstoorbr,.a.r. als niet de misselijke wedren-..sensatie". Kortom de heele vertoouing /.ou niets meel- te beteeketieii liebben. dan de gewone li.jkscheudmg vau een groot man. ware daar niet de sublieme creatie \ a.n Grtta. (iarbo. .\u ben ik ho]ieloos va.n meei'ing. dat e.-n Stra.diva,rius niets is. zonder e<-u goed violist en dus moet ik noodzakelijker wijs de openbaring, die de/e Anna., Kareiiina is. wel degelijk op rekening brengen van den /.onderling met de /.out -sneeuw, tic bontjassen en den steeple-cha.se. Want. dieper nog. dan de wondcrsclioonc klank van dit /.weedsche instrument, treft mij de meesterlijke wijze, wi'Ji.rop H. RAHR MUZIEKHANDEL Violen © Snaren Achter S t. Piet er 4 Utrecht © Tel. 443 PIANO'S het is bespeeld. Anna Karenina van Greta (Jarbi:is een wonder - zeer zeker een wonder van vorstelijke!! hoogmoed, laaiende passie en kervende tragiek. LI aar gebaar en expressie zijn weergaloos. van voornaamheid en intensiteit, haar masker ivan een onvergetelijke, smartelijke bekoring. Maar nog eens - - achter haar voel ik voortdurend den kunstenaar-regisseur, die al deze schoonheid tot een gap.f geheel wist te eoncipieereti. -- den ordinairen film-praatjcsmakcr. die bezield en geïnspi reerd wordt, zoodra hij dit kostbare instrument in handen heeft. Want let op ! Welk een zell'hcheersching in de toepassing zijlier middelen weik een soberheid en welk een juistheid '. Ken ge duchte ,.scène-a-fa.ire" voor Anna Kareninü,. a!s zij van haar kind wordt, weggerukt en de figutii zou ondergegaan zijn in de klefst e sentimentaliteit ....een paar seconden teveel liefdessmart" en wij hadden een illusie m,-er verloren. Maar neen de cineast in den director" is voortdurend alert.. wanneer het Greta (iarbo geldt --- steeds is hij om haar bij haar., al zijn liefde, al zijn aandacht gaan naar haar uit. . . . de rest kan hem blijkbaar gestolen worden. Ik moet nog eens over dezen vreemden sinjcur nadenken.... De lievelingen van het publiek Het lid van de Tweede Kamer Kleert'ko\>pcr heeft aan de Ministers van Binnenlandsche Zaken en Justitie o. m. de vraag gesteld: Zijn niet de Ministers van B. Z. en van Justitie van oordeel, dat het een onrecht is tegenover de politie, dat ih mannen, die worden uitgezonden om de omgevin^ van een beschonken persoon in veiligheid te brengen voor diens redeloo^e nnvheden, niet ~iin uitgerukt met cenig vervoermiddel, dat voor zulk een trans port geschikt is. ...'." Men moef deit (f i'onkeld /> ad n *i oofidexvolkxnrdii'eL'i't <>. iratd , n'<i'i r zi f n ir (l ni\elc <fd /(</ (f cc 1 1 </ t/\cc)' .s'7/ / / /// '/ ? ^ ( .'vA'Ar//, dorh ee)\ t nfc'/endeeL de kentuxKcn 'i'ci'nni'ii,:' . ddti r xelnjni hei dal de /Htnd dn' hem tr<i<-hi <>i> te /v///*1//.. opdat hij niel np xtrddf zi}n dt'dnL'1'ocx uit .:'.// xld/tf //. d t' rei'otdn'tni t'dnji tn/ t i i' r lnu'<fC)'x f/d d n d e nniul, f . Hit 'r"-s' ?-<><> xi/niftdtft tri,' ra n ' f (/('exii'ij/,' meld bc.-i'li',/ ... ti'tt' miiti t' i' <((( tixtiiot (m n ~t/tt ht'fi/lft/ c n ">}ti /\rc?* t' ~ L'oi'tont . li t) W(fx t'i'ii ./er/ ratt l sfadxhccld <>(> .-t/n i n. ?*.?.. en - loc» lu't xtt'citf/ <H'~<t<] ztjx xr/i i'f'tfcti 'ii'thi'1 \cn{fn/,'K'dtn 't rct'otii (i'i«i i'd Kjd rol/,' nici rt(txf<'/t fusHrfn n\ n ..(X'/cf men 'loedcu. muil nut 'f ctirel te r<>ur'/t'(,ti» /> . ddi. ./ /N feit (ft'<nili<'itl<i i> t'titi .viraal tt'owit )>'t'<!<f('H<m« t1.. tic ri'iciidcii . diffi'x rat/ rrtt rt'CH'ftlt'ht'on hcrnnid. irccr in ccn (/lord rdtt haat en iroede <j(t<tn <>niln'<un!< r en, (Ie (jehel imie s t>el lehi'elt'< f -s itd n </dd n rit n tic n . t n 'fff/' d'tenxlrtn) t'iltt!})c'i.(l ijeen 11 ollci mier >felt»>>! . . - J te xfddlxnHftt fect /"'t .' '/.til 'f itezd<j ::'>] n ituil,' r f ft' n 1 1- n .. <}<i n moei men eil\e ddinl raar f <>(><( '/r.x vv>/A'v onthul'- /* mei de om.iielit KjhcKi ran c< n fltxct'etf (jdutnt'. . . . . l /.s 'iemand d i'onL'en /,v. dan xteile de i>al d <e et' n. i n. !'«'-<! i da lol 7/<]n E d el ex d ixfiOKii ie <>(. f //.s f niel nnde/'s L'dtt. e< n nida mei In'iiiu iti'd. ? ? ? y.oa ttt <)<i(}' n/et! Zdtei'dd'i* een h n l ftd t en- ^ (/nu ,? r r f < < t ?' i die mei <nii~ïe}di<fhe'td de <KI n</esrltn1< n hc< r< i' en liereli tnjen run een kirnnd heldttmde hnurf d i xe ree f n it «/nieti r'txeld . ' n ui eet t dcf>l-r//i i nd< r mei Aii*/.s.s7i//.s' in linn r>i<; (hel L'tin hexhxt nul tnind» / r/'x/c rdn</x halcl itttn de l\n'n-nt *f""ri. . . . IMPORTEUR JSTIKKELJR ALKMAAR