No. 2681 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 20 OCTOBER 1928 De Graf Zeppelin" aangekomen! LUCHTSCHIP of VLIEGTUIG? door A.. N. J. Th. a Th, van der Hoop DE ,,Uraf Zeppelin" is niet het eerste luchtschip dat den Oceaan overstak. Xa den oorlog was Duitschland verplicht niet alleen zijn zeevloot doch ook zijn luchtvioot aan de Entente uit te leveren. Het lot van de schepen, die in de, haven van Skapa Flow door hun bemanning tot zinken werden gebracht, ligt ons nog levendig in het geheugen. Minder bekend is het, dat ook zeven Duitsche Zeppelins harakiri pleegden. Als ver goeding moest Duitschland twaalf millioen goud mark betalen, ten deele in geld, ten deele in den vorm van een luchtschip, nieuw te bouwen voor Amerika. Dit werd de bekende .,Los Angeles", officieel E. Z. 126 geheeten, die den afstand van 8150 K.M. in 81 uur 17 minuten aflegde, niet ejne gemiddelde snelheid van 100 K.M. per uur. Het schip had een inhoud van 70000 kubieke meter, en was 200 M. lang. Den vijftienden October 1921 landde het veilig te Lakehurst na een vlucht via de Azoren en noordelijk van de Bermuda's. Reeds in 1919 was trouwens het Kngelsche luchtschip R 34 naar Amerika overgestoken. Sedert dien heeft de Engelsche luchtschipbomv niet die vorderingen gemaakt, die men aldaar toen ter tijde verwachtte, doch men is o r nog steeds bezig. Men heeft er gedurende de laatste drie jaar niet minder dan 25 millioen gulden aan theoretische en practische voorbereiding en proeven uitgegeven. Binnen kort (voor Kerstmis) hoopt men als resultaat hiervan de R. 100 gereed te hebben, die wat afmetingen betreft alles zal overtreffen wat op dit gebied tot nu toe gepresteerd werd. Dit gevaarte wordt 21 M. lang, met een gasinhoud van 142000 kubieke meter. Het schip is geheel voor passagiersvervoer ingericht, en i= bestemd voor verkeer over lange afstanden, waarschijnlijk op de route Engeland?Amerika. Het is ingericht voor 100 passagiers; het heeft bij een kruissnelheid van 120 K.M. per uur een actieradius van (iOOO K.M. Het heeft een eetzaal voor 50 personen, en cabines voor twee en vier bedden, welke niet in de gondels zijn gebouwd, doch geheel in den eigenlijken romp van den ballon gelegen. Dit is de eerste stap naar het ideaal van de ontwerpers: een luchtschip, dat geheel in stroornlijnvorm" is gehouden, zonder afzonderlijke gondels buiten den romp. De/.e toch geven altijd een grooten schadelijkeii lucht weer stand, en daardoor snelheidsvel-lies. De machineinstallatie bestaat uit niet minder dan (i Rolls Royce Condor motoren van 700 l'.K. per stuk. dat is dus totaal -1200 I'.K. ! Drie groot e. moderne locomotieven geven samen ongeveer evenveel paardekrachtcn als deze ecne ballon. De uitsche schrijvers verontschuldigen zich, dat de nieuwe ,.(!raf Zeppelin" aanzienlijk kleiner is. en ..slechts" 105000 kubieke meter inhoud heeft. Men had hem wel graag 135 tot 1511000 meter gegeven, doch daarvoor was de loods helaas te klein! Toch is de gasinhoud nog respektabel. De groote gashouder van de Westergasl'abriek zou er ruim in kunnen leegloopen. De lengte bedraagt 235 M. liet luchtschip zon dus juist boven de Keizersgracht kunnen hangen, met den neus bij de brug van de Leidschestraat. en met den staart bij de Kpiegclstraat. De d"oorsnede van den ballon is HO.5 M. en de totale hoogte Itt.5 M. Ter vergelijking nog het volgende: de groot:' Fransclie trans atlantische boot ..France" is 220 M. lang en van de kiel af genieten 21.5 M. hoog. De reusachtig;J'omp zou dus vrijwel in den ballon kunnen worden opgeborgen ! Aangezien men bij benadering mag aannemen, dat I kubieke meter waterstofgas l K .(i. ka.n dragen, moet hot gewicht van het gevaarte met inbegrip van passagiers, bemanning en bed rijf sstoffen 105 ton bedragen. Gelukkig, dat er geen wegenbelasting voor behoeft te worden betaald. Het schip heeft vijf Maybach motoren, die vóór en achteruit kunnen werken en 580 P.K. per stuk ontwikkelen; dus totaal 2(550 l'.K. Ingericht voor 20 passagiers en een hoeveelheid post, goederen en bagage, bemand met 20 koppen kan het een afstand va.n 10000 K.M. afleggen met een gemid delde snelheid van 100 tot 110 K.M. per uur. Hierbij is natuurlijk geen rekening gehouden met eventueelen tegenwind ! De totale betalende last (passagiers plus post en goederen) bedraagt onge veer 15000 K.(i. De tocht van den ..Urat' Zeppelin" zal onge twijfeld algemeen bewondering wekken. Wij staan hier voor een schitterend bewijs van wat Duitsche techniek vermag, en wat ons misschien het meeste treft is de zaakkundige, wetenschappelijke manier, waarop de commandant meteorologie en radio aan de navigatie dienstbaar heeft gemaakt om de gevaren van slecht weer te ontgaan en het teere. kwetsbare- gevaarte veilig aan den overkant te brengen. Onwillekeurig komt mi de vraag bij ons op. of dergelijke luehtschepeti op den duur bruik baar zullen zijn voor een geregeld transatlantisch verkeer, en wat hun verhouding is tot het vliegt uig. * * * Hoeveel eerbied de reis van den ..Graf Zeppelin" ons ook afdwingt, toch meeneii wij. dat deze reis als bewijs voor de bruikbaarheid van het verkeersluchtschip niet al te hoog moet worden aangeslagen. Hetgeen natuurlijk niet wil zeggen, dat een lucht verkeer met luchtschepen in de toekomst geen mogelijkheden biedt. Het groote voordeel van het luchtschip boxen het vliegtuig is op het oogenblik zijn groote actie radius. De Zeppelin kon niet passagiers aan boord gemakkelijk den overkant halen, en daarbij nog aanzienlijke! omwegen maken. Kr is nog niet n vliegtuig, dat een dergelijketi actieradius heeft. Helaas zijn er echter andere factoren, die dit voordeel ten deele weer opheffen. Il) de eerste plaats is de snelheid van den Zeppelin gering. De kruissnelheid bedraagt, zooals wij boven op merkten. 100 tot l Hl K.M. per uur. Voor een vliegtuig is l 70 K.M. tegenwoordig niets bijzonders. l )e geringe snelheid heeft tengevolge, dat de invloed van mogelijketi tegenwind naar verhouding veel groot er wordt. Hij het, ondernemen van een grooten tocht moet men zieb biertegen wapenen door een marge aan bedrijfsstoffeii mede te nemen, groot er dan voor een vliegtuig noodig is. Ken zwak punt van het luchtschip is verder zijn kwetsbaarheid in geval van storm. Wanneer een vliegtuig eenmaal in de lucht is kan het een Hinken storm zonder eenig be/,waar doorsU-'i' t'. Niet alleen is zijn snelheid groot genoeg om legen een stnrni met een aanzienlijke vitürt op te tornen, maar bovendien is zijn constructie zoo stevig. dat be schadiging door den storm pr'ictiseh uitgesloten is. Ondergeteekende vloog 20 Der. l!>22 van Londen )>a-)r Amsterdam met een. thans reeds verouderde. Kokker K III in een vliegeiiden storm. De wind woei uit het Zuidwesten met een snelheid aan den grond van C>5 K.M. per uur. en op vlicghoogte nog aanzienlijk meer. l TI het kanaal vergingen teizell'dertijd eeuige schepen, waarbij acht menscheii het leven lieten: het, vliegtuig profiteerde van het prettige windje mee. legde den afstand in den t ij il van 2 uur 20 minuten af, en trok zich verder van de. heele zaak niets aan. Voor een luchtschip is een storm echter ircl gevaarlijk. Het meer dan twee honderd meter lange ballonlichaam, dal uit den aard der zaak zeer licht geconstrueerd is. biedt een groot a>angrijpingsvlak a,an den wind, en dit kan zeli's tot breuken leiden. Voorbeelden van dergelijke ongevallen ontbreken niet, en ook de ,.Gra>f Zep pelin" is oj) zijn groolen tocht door den wind be schadigd, zij het ook gelukkig zonder ernstige gevolgen. De groote kwetsbaarheid van het luchtschip brengt niet alleen gevaar mede, doch indirect wordt ook de gemiddelde, reissrielheid erdoor beinvloed. Immers dwingt deze kwetsbaarheid den commandant menigmaal (ook op den laatsteii tocht) tot het maken van groote omwegen, om gebieden van slecht weer te vermijden. De ..Graf Zeppelin" heeft over de vlucht Kriedriehshafen Lakchurst l l I-i uur gedaan. De korst e afstand tusscheii die beide luchthavens is ongeveer li.'-!ll(( K.M. zoodat de snelheid, teruggerekend tot den kortst en afstand, slecht .s 55 K.M. per uur heeft bedragen. Weliswaar heeft de ballon groote om wegen gemaakt, en op sommige gedeelten van de reis veel groot er snelheden bereikt, doch daar hebben wij bij het beschouwen van de practisrhe bruikbaarheid als verkeersmiddel niet mede te maken. * * * Ken tweede belangrijke vraag is deze: is het mogelijk het luehtsebip commercieel te cxploiteel-en en rendabel te maken, liet is voor ons. buitenstaanders, niet Wel doenlijk ons hierover een oordeel te Vormen, De propagandisten van het luchtschip beweren bij hoog en bij laag. dat het gaat. Tegenstanders /eggen. dat een luchtschip iii aanschaffing en in onderhoud veel te duur is. Hiertegen voeren de voorstanders weer aan. dat een schip wel is waar naar verhouding goedkooper is. doch dat men in aanmerking moet nemen de kosten van havenaanleg. kust verlicht ing. op peil houden van vaarwaters, enz., die bij de scheep vaart relatief Weer veel hoogcr zijn dan de kosten van aanleg van een luchtschiphaveii. Dit laatste argument gaat echter ook weer niet heelemaal op. daar de scheepvaart nu eenmaal (Ie groote, absoluut onmisbare verbinding tusschen de werclddeelen vormt, die ook naast de best ontwikkelde lucht vaart steeds /al moeten blijven bestaan vo< r het massa vervoer, terwijl het luchtschip als vervoer middel altijd slechts een auxilaire rol /al vervoeren voor passagiers, post en goederen, die werkelijk /oo snel mogelijk moeten overkomen. Alles bij elkaar p-nomen kunnen wij zeggen, dat het luchtschip voorloopig nmj iiid heeft bewezen. geschikt te zijn voor vervoer b.v. over den Atlantischen oceaan, omdat het nog te veel afhankelijk is van het weer. te weinig t ijdwinst biedt tegenover de snelle inailboof en. en misschien ook (,? duur is, terwijl het vliegtuig op het oogenblik voor een dergelijk ver\oer ook /«></ ui geschikt is. omdat zijn actieradiu,- te klein is om den afstand al' te leggen met een behoorlijke betalende last aan boord. Dat beide vormen van luchtverkeer in de toekomst nog \ cel verder zullen worden ontwikkeld. zal wel niemand betwijfelen. Welk van de twee systemen de/en wedloop zal «innen, valt echter vooralsnog niet te zeggen.