roene <fc>c_xVveekbIad voor Nederland Sinds meer dan vijftig jaar aan de spits der weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN G, W. KERNRAMP Redacteuren: H. BRUGMANS, M. KANN EN TOP NAEFF Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333 Uit.: N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER AMSTERDAM. C. Niet te overtreffen OPGERICHT IN 1877 No. 2682 ZATERDAG 27 OCTOBER 1928 Leerstoelen voor moderne talen te Leiden en te Utrecht TOEN van de week, bij het debat in de T w o e cl o Kamer over liet wetsontwerp betreffende de procedure in Kantongerechtszaken, de heer Heems kerk een Latijnsche formule gebruikte, achtte hij het gewenscht, deze te vertalen, omdat hij de mogelijkheid veronderstelde dat enkele Kamer leden geen Latijn kenden. Menigeen, die dit bericht in het Kameroverzicht las, zal daarbij even gegnuifd hebben: dat komt ?er nu van, als wie een ontwikkeld mensch wil heeten, geen klassieke opleiding meer behoeft (o hebben genoten ! dan moet in de Tweede Kamer ?zelfs een bekende Latijnsche rechtsterm in het Nederlandsen, worden overgebracht. Veel reden om zich over dit gebrek aan kennis ±e bedroeven, bestaat er echter niet. Ook wie zelf -aan een gymnasiale opleiding du voorkeur geeft boven die van een hoogere burgerschool, /.al. zoo hij niet behoort tot de ijveraars, die slechts n poort naar den hemel kennen, moeten toegeven (lat er meer dan n weg naar Home. in dit geval naar het verkrijgen van algemeene ontwikkeling leidt, en dat iemand in onze maatschappij een voortreffelijk» plaats kan innemen, ja, in sommige vakken zelfs een beroemd geleerde kan worden. ?zonder dat hij in zijne jeugd de zaligheid heeft .gekend, ,.de tolk te zijn ('ornelii N'epotis". Eerder zon men zich vroolijk kunnen maken ?over sommige resultaten van de fictie, dat elk beschaafd mensch Latijn verstaat. Het Acade misch statuut, d.w.z. het koninklijk besluit, waar bij in hoofdzaak de academische examens en pro moties worden geregeld, schrijft voor. dat de exa men-diploma's en de promotie-bullen in het Latijn worden opgesteld. De werkelijke reden hiervoor is de zucht om een oude. traditie te bewaren en liet Latijn te handhaven als de officieele taal dei' wetenschap: de reden, die echter gewoonlijk ter verdediging van dit gebruik wordt aangevoerd. luidt aldus: de bedoelde diploma's en bullen moeten in het Latijn zijn. gesteld, opdat ze ook in liet buitenland kunnen worden verstaan, als de geluk kige bezitter ervan ze daar noodig heeft ! Alsof voor de gevallen, waarin dit voorkomt, niet aan ?de faculteit, die den graad heeft verleend, een -afschrift van het bewijsstuk zou kunnen worden gevraagd, in de taal van het bedoelde, land. of, zoo ? deze het ('hineesch mocht zijn. in een van wat wij .de moderne talen plegen te noemen. Bovendien: wanneer men aan iemand een .bewijsstuk uitreikt, stelt hij er gewoonlijk prijs op. het zelf te kunnen, lezen. Er zijn tegenwoordig ?veel studenten, die van een in het Latijn gesteld diploma geen woord begrijpen; er zijn zelfs hoogleeraren, die het niet behoorlijk kunnen invullen, en daarvoor een beroep moeten doen op de kennis van een in dit opzicht gelukkiger collega: er zijn tal van autoriteiten, aan wie liet, bij een sollicitatie, moet worden voorgelegd, die evenmin met het Latijn overweg kunnen. Alleen bij de getuigschrif ten van met goed gevolg afgelegd doctoraal exa men worden n in het Latijn, n in het Neder land sch de vakken vermeld, waarin examen is .afgelegd en die. voor welke onderwijs-bevocgdheid wordt toegekend. Hou het niet tijd worden, dat men bij alle diploma's en bullen het Latijn afschaft en ze in liet Nederlandseh opstelt V Een ander bewijs van de officieele voorkeur ?voor klassieke talen zou men kunnen vinden in de omstandigheid, dat aan de rijksuniversiteiten over al voldoende gezorgd is voor de studie van de klassiek", maar niet voor die van de moderne talen. Alleen maar - - zooals straks zal blijken hi.-rbij komt toch ook nog iets anders in het spel. liet is natuurlijk voortreffelijk, dat aan elke rijksuniversiteit leerstoelen zijn gevestigd voor de klassieke talen en hare letterkunde en voor aan verwante vakken als oude geschiedenis, archaeologie enz. Niet alleen omdat er een univc.sitaire opleiding noodig is voor de aanstaande leeraren e 11 leeraressen aan de gymnasia en lycea. waarvan het aantal nog altijd stijgt, zoodat ook de toevloed van studenten in de klassieke letteren weer groot is geworden, maar ook omdat de studie van de oudheid, vooral zooals zij tegenwoordig wordt opgevat, in liet complex der universitaire studiën niet mag ontbreken. Maar, zonder iets aan de waarde, van dezen tak van wetenschap af te doen. is het niet even noodig, dat daarnaast aan de studie der moderne talen de plaats wordt ingeruimd, die haar toekomt:' De beoefening toch van deze studie, zoowel wat de eigenlijke taalwetenschap als de letterkunde betreft, staat reeds sinds geruimen tijd op zulk een hoog peil. dat alleen vooroordeel haar niet als gelijkwaardig aan die der klassiek»' talen kan be schouwen. Sommige onderdeden ervan zijn boven dien reeds in liet programma, der universitaire studie opgenomen: liet wadden is alleen op de systematische voltooiing van wat in opzet reeds aanwezig is. Xa.ar de meeiiing der overgroole meerderheid van de in dezen tot ooi-deel bevoegden is liet nok gewenscht. dat de aanstaande leeraren en leei-a.resseii in moderne talen hunne opleiding aan de universiteit krijgen: tot. dusverre moeten velen hunner die zoeken hij cursussen of liij priva:U lessen. die, hoe goed /.e ook mogen zijn. toch niet de bivedo voorbereiding kunnen geven van universitair on derwijs; dit laatste kan ook het in dezen niet slechts denkbeeldige ge v n ai1 doen vermijden va n een s( u d ie met beperkten gezichtskring. /oo goed als de Staat er verder belang bij heeft. dat leeraren in de klassieke talen degelijk woi-deii vo<n'bereid voor hnnne taak. zoo goed moei hem er ook aan gelegen zijn. dat de leei-an n in de moderne talen een wetenschappelijke opleiding hebben gelloten: het aantal van deze li'atsten is bovendien veel grooter da,ii dat der eersten. Tot nog toe bestaat echter alleen aan de (iroinnger universiteit de gelegenheid, om in elke der drie moderne talen te studeeren. Leiden en l't recht zijn er slechts zeer onvolledig voor uitgerust, wat l'trecht betreft nog dank /ij de oprichting van bizondere leerstoelen, met karig bezoldigde titula rissen, die meerend eels slechts een deel van h n n t ij d aan dit ambt, kunnen geven, omdat zij tevens ris leeraar aan een H.ii.S. of gymnasium werkzaam zijn. Auii de gemeentelijke universiteit te Amsterdam heeft, men reeds sinds geruimen tijd de noodzakelijk heid erkend, leerstoelen voor de moderne talen te vestigen: ook de Katholieke universiteit te Nijme gen biedt, de volledige gelegenheid tot de/.e studie: alleen Leiden en l'trecht zijn achter gebleven. Niet. omdat de bet.rokken faculteiten daar niet reeds lang hebben aangedrongen op de stichting van de bedoelde leerstoelen, maar omdat de Hegeering tot dusverre in gebreke is gebleven, aan dezen wensch te voldoen. \\ a,arom ? El' bestaat reden, voor het vermoeden, dat invloedrijke vrienden, der (ironingvr universiteit de oprichting van leerstoelen voor moderne talen te Leiden en te l't recht hebben tegengewerkt. uit vrees dat hierdoor ..afbreuk" zou worden ge daan aan (!rollingen. Het motief, dat (.rollingen DE GROENE AMSTERDAMMER P r ij s per jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling. Per No. 25 Cent. Advertentiën ?0.75 per regel. Postgiro 72880, Gem.-Giro O 1000. INHOUD: 9 1012. 13. 15. 16. 17. 18. 19. 20. O B Prof. Dr. G. \V. Kernkamp, Leerstoelen voor moderne talen. lir. Hendrik van Loon, Amerikaansclie Brief. Joh. Braakensiek, De politieke toestand in Sovjet Rusland J. J. Bekaar, Schoonmaak en zuinigheid. Mr. N. J. C. M. Kappeyne van de Coppello, Tollenmis'érc, III. L J. Jordaan,Gebonden handen?Aanteekeningen. Constant van Wessem, Muziek. Dr. Jac. P. Thijsse, Berkenwoud A\r. Frans Ccenen, Kroniek. Voor Vrouwen, redactrice Elis. M Rogge. 11. Prof. Dr. H. Bolkestein, I-:gyptische kunst. Top Naeff, Dramatische Kroniek Otto van Tussenbroek, Toegepaste Kunst. Dirk Verbeek, Stanislarski. C. A. Klaasse, Staatssteun aan banken. Beursspiegel. l'- J. Jordaan, Rioscopy. I.M'. P. van Ulst, Een n'interboek. Melis Stoke, Zondagsdiciist voor paarden. Jantje's Kladschrijt Alida Zevenboom's Crouuante Croqueljes. Cliarii'aria Cel 2, Telefoon. inslag: Spelproblemen. ijvoegsel: Joh. Braakensiek Hugenben; voorzitter van de Daitsch-nutionalc partij. Vraagt sfez.ds Bonbons RINGERS Let' op den naam ,.h ist oi'isehe" rechten kan laten gelden op dit teri'.-in. schijnt bij de ilege.-ring eenigen weerklank te hebben gevonden. Niemand w i i (Ironingeii zijn leerstoelen voor moderne talen ontnemen: het zal ."lleeii afstand moeten doen van het. monopolie, (lal liet .'.Is rijks universiteit in dezen heeft. Leiden en l'lrechtbei<h-n. niet slecht-, n v.",.11 de twee. maav de een zoo goed als de ander, mogen verlangen, dat ook daar de Volledige U'i '1. 'gen 11 eid Worde gcopi'lld tot de studie der moderne talen: omdat deze studie, uit zuivel- wi tenscliappeüjke redenen, in h. t geheel der nn i v ersitaire va kken behoort te worden opgenomen : omdat, de belangen van het gymnasiaal en middel baar onderwijs eischeii. dat aan elke universiteit aanstaande leeraren in de moderne talen hunne opleiding kunnen /. o e k e n. De kosten van de nieuw op te lichten leerstoelen /-.uilen voor een arnni'-rkelijk deel worden gedikt door de collegegelden: maar al wa re d i t niet zoo, dr Staat mag y.ich niet onttrekken aan de taak, om voor de opleiding van h-eraren in de moderne talen hetzelfde te doen als voor die va.n de leeraren in de klassieke talen. .Men mag hopen, da.t de tegenwoordige Minister van Onderwijs. K mist eii en \Vetensehappentotdit inzicht zal vv< ? rden bekeerd : op de Slaat sbegrooting voor lil^'.l heeft hij da.a.rvan echter nog geen blijk gegeven. Movendien. het leven van een minister is vaa.k van korten duur; hij kan er ook niet borg voor blijven, dat, zijn opvolger een door hem be gonnen taak volt.ooit. Ook daarom zon het gewenscht zijn. dat bij de aanstaande behandeling van het hoofdstuk .,Onder wijs" der Staatsbegroot ing. in de Tweede Kamer duidelijk het- \erlangen weid uitgesproken, dat aan Leiden en l'trecht de leerstoelen in moderne talen niet lang meer Worden onthouden. KKUNKAMP