Historisch Archief 1877-1940
No. 2682
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 OCTOBER 1928
BEURSSPIEGEL
Donderdag, 25 Octol>er
VOOR het oogenblik schijnt
heterindensuikerhoek wat beter uit te zien. De afdoeningen van
<le VISP zijn in den laatsten tijd vlot verloopen en
?dat uit oogst 192!) tegen onveranderde prijzen enkele
posten konden worden geplaatst heeft een goeden
indruk gemaakt. Xiet zoozeer om het belang van die
verknopen zelve dan wel hoofdzakelijk om de
stern.ming die daaruit spreekt. De jongste taxaties van
?den bekenden suiker-expert Dr. Prinsen (ieerligs.
die voor eenigen tijd de toekomst nog al donker
inzag, zijn niet zoo verontrustend. Rn tenslotte /.ijn
?ook de New-Vorksche noteeringeu wat opgeloopen.
Ook daar schijnt men zich de gevolgen van de op
heffing der restrictie op Cuba wat minder ongunstig
voor te stellen. Of zouden de stroomingen in de
richting van bescherming der inheemsche
suikerproducenten reeds haar invloed doen gelden? In
dat geval zou voor de niet-Amerikaansche produ
centen die prijsstijging niet een gunstig maai' een
ongunstig teeken zijn. Een afdoend oordeel over de
suikerpositie is zeer moeilijk te vellen. Vasten grond
zal men daarvoor eerst onder de voeten hebben,
?wanneer de eerste taxaties van oogst l!»2il bekend
.zijn.
* *
De banden in de olieindustrie worden nauwer
aangehaald. In Amerika heeft men een
exportcombinatie gevormd, waarin zoowel de Standard
Oil als de Koninklijke-Shell-groep zijn opgenomen.
En in Indiëhebben de Koninklijke en de
BurmahOil de handen ineen ge lagen. Waarmede de strijd
?die voor enkele maanden in Britsch- Indiëzijn brand
punt had, definitief schijnt te zijn beslecht.
Intusschen zijn aandeelen Koninklijke gestadig gestegen.
.Sedert de eerste teekenen van opleving na den slump
van verleden jaar. is de koers met meer dan 10(1 "
opgeloopen. Alles heeft ook meegewerkt. Algemeene
verbetering in de olieiridustrie. uitbreiding van de
?activiteit van de onderneming tot de
slikslofproductie. en tenslotte de aanstaande emissie met
t'laim. Of men den houders moet adviseereii tot
winst nemen? liet onderste uit de kan te willen
hebben is zelden verstandig, en het hoogste punt
afwachten om te verknopen eveneens. Want
waailigt dat punt? Maar in een algemeen willige markt
zonder een spoor van loomheid te gaan winstnemen
lijkt evenmin gewenscht: te meer wanneer nog aller
lei goeds broeit.
Voor een paar maanden al gingen, toen nog on
bestemde, geruchten van pogingen om de tinpro
ductie te reguleeren. Die geruchten hadden natuur
lijk hier ter beurze alle belangstelling omdat wij een
paar mooie koloniale tin-fondsen rijk zijn. En nu
blijken, bedoelde, geruchten het niet zoo ver mis te
hebben gehad. Op Malakka hebben een 15-tal
Engelsche maatschappijen zich aaneen gesloten
tot de Londen Malayan Tin Trust Etd. Men neemt
aan dat deze combinatie o.m. ten doel heeft zoo
veel mogelijk prijsnivelleerend op te treden, het
geen, gezien de sterke schommelingen van de laat
ste jaren, niet ongemotiveerd schijnt. Weer een
mineraal waarvan men de voortbrenging aan ban
den tracht te leggen, hoewel het meer de prijs schijnt
te zijn waarop men zich moet richten dan de pro
ductie. AVant van noemeiiswaarde overproductie
<if overconsumptie is in den jongst en tijd zelden
sprake geweest.
Ook het koperkartel weeft /.k-h nog steeds. Weder
om zijn de prijzen verhoogt. Ken zeer werkzaam
aandeel in die ontwikkeling hebben de Vereenigde
.Staten, terwijl b.v. bij tin zij eerder gedupeerden
zijn. Want de consumptie van tin wordt er steeds
grooter. en in de productie hebben zij slechts een
Staatssteun aan banken
door G. A. Klaasse
10.
Schrijfmachinchandcl
(Alle merken vanaf f 50.?.)
COPIEERINRICHTING
TElv. 334OO
Wolvenstr. 2-4 - Amsterdam
STA.\TSlXMEX(;iX<i ?- een woord dat vele
gemoederen in vlam zet ! Sedert de absolute
heerschappij van de .Manchester school heeft men
zich geleidelijk vertrouwd gemaakt met de beper
king der persoonlijke vrijheid" door den Staat.
Xiet alleen via de wetgeving heeft de overheid zich
doen gelden in het economisch verkeer. Want ver
schillende gewone bedrijfstakken zijn grootendeels
geconcentreerd in publieke handen. Spoorweg.
plaatselijk tramverkeer. telegraaf, telefoon, poste
rijen, eleetriciteit zijn enkele voor de vuist weg
gegrepen voorbeelden van ..overheidsbemoeiing".
Kii men is daaraan gewend geraakt, /on zelfs, dat
het begrip socialisatie ons nauwelijks in de gedachte
komt. wanneer wij die voorbeelden bekijken.
Maai' er zijn nog meer voorbeelden van ingrijpen
van de zijde der overheid. Van ingrijpen, dat
verderstrekkeiid is dan een zich scharen in de rij der
bedrijfsvoerenden.
(ievallen. waarin tenlaste van de schatkist
uitkeeringen worden verstrekt tot steun aan personen
of ondernemingen. \Vat betreft steun aan personen
denken wij wel in de eerste plaats aan
werkloosheidsuitkeeringen. Meestal zonder eenige tegen
prestatie worden daar bedragen uitbetaald, die
slechts dienen om personen, die door toevallige
omstandigheden van arbeidsinkonisteu verstoken
zij n. uit de staatsruif aan inkomsten te helpen. Een
soortgelijk voorbeeld heeft men in geval van staats
subsidies aan bedrijven. Dan teren hcele onder
nemingen op de schatkist. Kn in zekeren zin doet
hetzelfde zich voor bij protectie van bepaalde
industriën door invoerrechten. De betrokken be
drijven worden dan teiilaste van de
volkshuishouding gesteund.
(ïenoeg om aan te tooneti dal er voorbeelden te
over zijn van staatsingrijpen en staatssteun, l1]n
daal' waar zij voorkomen is die staatsactiviteit zoo
reen, dat er nauwelijks over wordt gediscussieerd.
Hoe komt liet dan dat zoodra ergens sprake is van
staatssteun aa,n credietbanken. die in moeilijkheden
zijn geraakt, plotseling groote beroering wordt ge
wekt? I1'.n dat de regeering liet vaak beter vindt de.
zaak in kruiken en kannen te hebben alvorens liet
parlement erin te halen ? Allereerst nat imrJijk omdat
een garantie van tientallen millioenen meer frap
peert dan een jaarlijksche lagt van enkele
millioenen. En vervolgens omdat de politieke pai'tijen. die
van huis uit het meest voor ingrijpen en steun voe
len, juist geen vrienden zijn van de banken. Want
deze instituten worden, uil hoofde van haar functie
als geldbemiddelaar, als typische representanten
van het kapitalisme beschouwd. Tenslotte wordt
dikwijls het belang van den overheidssteun niet
duidelijk ingezien, waarover straks meer.
Het is trouwens te begrijpeii.dat men huiverig
is om in geval van een. hankdebacle den staa-1 te
laten ingrijpen. Want juist de mogelijkheid of liever
nog waarschijnlijkheid dal die steun niet zou wor
den verleend kan preventief werken. Wanneer men
maar steeds de overtuiging had dat bij voorkomen
de moeilijkheden toch wel de regeering zou bij
springen, zou dat niet de uiterste mate van
voorziehligheid stimuleeren. Het is dan ook niet on
logisch dat men als voorwaarde voor repressief in
grijpen in geval van nood. een preventief toezicht
/.<ui stellen. Maar in mijn vorig artikel wees ik reeds
op het zeer geringe resultaat dat zulk eer» toezicht
kan afwerpen. Tusschen zulk een toezicht en de
principieele vraag of steun verleend moet worden
dient dan ook geen verband te worden gelegd.
De eenige vraag die men in dit verband heef) te
beantwoorden is deze: is liet nut van den steun
voor de rechtstreeks en indirect, betrokkenen
grooter dan de opoffering welke de gemeenschap in de
garantie zich getroost ? Precies dezelfde vraag die
men steeds bij elk economisch probleem moet stel
len. En daarmede komen wij tot het belang van de
overheidssteun. Het nut van bet staatsingrijpen is
niet beperkt lot de betrokken bank zelve. Xeen.
meer dan bij welke bedrijfscatcgorïe ook zijn bij
een bank velerlei belangen betrokken. Vele honder
den deposanten ei» een groot aantal credielnemeis
zouden door een bankkraeb gedupeerd worden.
Op zichzelf behoeft dat natuurlijk geen reden te
zijn om den staat risico's te laten looperi. Wanneer
vaststond dat verliezen waren geleden en tot welk
bedrag, zou de overheid zelden aanleiding v inde n om
de helpende band te reiken. Om tenlaste van de
slaa,tskas verliezen Ie dekken en deposanten voor
schaide te v rijwaren gaat het hier niet. Het staats
ingrijpen dient juist om de verliezen, indien die a.l
resteereti. zoo klein mogelijk te nulken, \\ auneer
men een debacle den vrijen loop laat,dan zal de
liquidatie zelden zoo voordeelig mogelijk plaats
vinden. Wanneer men daa,rentegen voor de
altwikkelingden tijd laat dan worden intiissehni dik
wijls Vele wonden geheeld.
En last nnt lenst, sl-aalsst -'iin iu;ig nooit /.ijn:
pompen om een lek wrak drijvend te houden. Het is
alleen getolereerd als daardoor het lek gestopt
kan word,-n. zoodat hel schip kan blijven door
varen.
Vertrouwen is het ABC van de crediet bank.
Wanneer men. in geval vanmoeilijklieden.dat ver
trouwen kan handhaven, door de overheid erachter
te plaatsen, dan is dat op zichzelf reeds een belang
rijke schrede op den goeden weg. In dier voege kan
de staatssteun een /.eer belangrijke moreele
beteekenis hebben, zelfs wanneer die materieel te ontberen
ware geweest.
l n elk individueel geval zal dus eigenlijk nagegaan
moeten worden of overheidssteun op ziju plaats is.
Principieel hoeft daartegen geenszins bezwaar te
bestaan. Integendeel: soms /.al met een uiterst ge
ringe opoffering (in den vorm van gedragen risico)
een zeer groot nuttig effect kunnen worden bereikt.
Maar men doet goed voorzichtig te zijn. Slechts in
het uiterste geval, en wanneer men tenvolle over
tuigd is. dat, het maatschappelijk voordeel
opweegttegen de nadeeligc kansen moet de staat bijspringen.
Met het volksvermogen mag niet lichtvaardig
worden on:g'sprongen. Veelal kan men da.n ook de
saneering overlaten aan het particulier initiatief.
Juist omdat de belangen van een financieele in
stelling zoo wijd vertakt- zijn. zal zij dikwijls in staat
zijn van bevriende zijde de noodige steun te krijgen.
De Kopeiilniagsche l'ri va-t bank geeft daarvan een
recent en frappant voorbeeld.
gering aandeel, /al het nibberdrama met gewijzigde
ensceneei'ing te eeniger tijd misschien nog eens
worden opgevoerd ?
* *
*
WaUstreet blijft maar onregelmatig, /.ij die ge
meend luidden dat wellicht het overlijden van
Strong eenigen invloed teiigunste zou hebben, zijn
teleurgesteld. Er zijn voorshands geen leekenen dat
de Reserve Board zijn politiek zal wijzigen: maar
afgezien daarvan zijn er baissiers te overdiesteeds
maar weer een druk op de effectenbeurs leggen. De
waarschuwende stemmen zijn niet van de lucht,
ondanks de handhaving van een zeer gunstig
conjunctuurbeeld. Onder al deze invloeden Worden de
ersen fol stand gebracht ; nieuwe hoogt erecords
or sommige automobielvvaardeti worden ge
gistreerd, en al en toe weer een scherpe val over
hè.-Ie linie.
C. K.
CORN VAN DER" 5LUX5
S DEN, hA AG
WON1NGINRICMTINGEN