No. 2682 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 27 OCTOBER 1928 Aanteekeningen V De tijd gaat snel. Nauwelijks heeft men zich opgewonden over alles wat er in verband met het mislukte Engelsch-Fransche vlootaccoord is voor gevallen of reeds koint het thans verschenen wit boek over het accoord heelemaal als mosterd na den pikanten maaltijd. Iets anders vraagt thans bijzondere aandacht, met name het vraagstuk der herstel-betalingen, der intergeallieerde schulden aan Amerika n der vervroegde ontruiming van het Kijnlarid. dus wel geteld drie vraagstukken, die echter praktisch in zeer nauw verband met elkaar staan. I'ark er G>1bert, de Amerikaansche agent-generaal voor de schadevergoedingsbetalirigen, die reeds geruimen tijd tot de conclusie is gekomen, dat de voorloopige oplossing der Dawesregeling geen oplossing is en door een definitief stelsel vervangen dient te wor den, is in een Yankee-vaantje eenige Kuropeesche hoofdsteden gaan afreizen. Tlij schijnt te nieenen, dat het ijzer thans heet genoeg is om te smeden. Zeker zal Frankrijk gaarne zien, dat er eenerzijds met Duitschland, anderzijds met de Vereenigde Staten zaken gedaan worden, want binnenkort (in Augustus van het volgend jaar) moet het eventjes 400 millioen dollar aan Washington betalen en vóór dien zou het dolgraag vermindering van zijn schulden aan TJncle Sam tot stand zien komen. Het plan de campagne, waarop men momenteel in zekere centra in Europa zit te broeien, zou onge veer het volgende inhouden. Eerst een accoord met Duitschland, waardoor het totaal van de Duitsche verplichtingen zou worden vastgesteld en natuurlijk op een lager bedrag dan vroeger door de commissie voor herstel geraamd was. Tevens eindigt dan de buitenlandsche controle op de Duitsche finantim en verdwijnt het voorschrift, dat het mogelijk maakt dat een Amerikaan de overdrachten der Duitsche stortingen stop zet als hij -/ou meeuen. dat daardoor de mark in gevaar zou komen. Een dergelijke solutie moet den fieren Germanen slechts aan genaam wezen, mits natuurlijk het kapitaalbedrag, dat in de plaats der Dawesannuïteiten treedt, niet te hoog gefixeerd zij. Is men het eenmaal niet Herlijn eens geworden, dan zuu, na de verkiezingen in de Vereenigde Staten, de kans om met succes met Washington te gaan praten allicht wat grooter wezen. Tot de Yankees immers zouden de Kuropeesche schulde naren kunnen zeggen, dat zij toch waarlijk niet meer zouden hoeven te betalen, dan zij op hun beurt als schuldeischeres van Duitschland zouden. ontvangen. Doch bovendien ware het mogelijk er op te wijzen, dat een zgn. mobilisatie van de indu strie- en spoorwegobligaties van hel Dawesplan den Amerikanen meer zekerheid zou bieden dan mi onder het annuïteiten systeem het geval is. Ziet Frankrijk zich zoodoende finantieel te vreden gesteld, wel dan is Parijs onder zekere voorwaarden er voor te vinden om aan Duitsch land's verlangen inzake de ontruimingskwestie tegemoet te komen. Aldus kwam reeds in Sep tember ter zes-mogendhedenconferentie in (ienève tot uiting, toen van zijn kant Muller zich niet al te dogmatisch gedroeg en er voor te vinden bleek, dat op de/e manier het Rijnland- en het betalings vraagstuk parallel behandeld zouden worden ! Natuurlijk zal de zoo pas tot, voorzitter dei' Duitsch-Nationale partij gekozen groot-industrieel, film- en pers-magnaat Hugenberg voor een derge lijke oplossing van de hier vermelde problemen niets voelen. Zeker, zaken doen, dat heeft hij dubbel en dwars bewezen, is zijn fort, docli. . .. het feit, dat hij er in wist te slagen de heerschappij der partij te veroveren moet men misschien zeg gen: te koopenV beteekent een overwinning van de meest reactionaire richting onder de DuitschNatioiialen, die maar denkbaar is. Afbreuk doen aan de Grondwet van Weimar, aa,ii het parlementarisme, aan Stresemann's op internationale verzoening gerichte staatkunde, dat zijn zoo de stokpaardjes van Hugenberg, die door de bladen en de filmondernemingen, welke hij zijn eigendom kan noemen, over een enorme macht beschikt. Nog is Graaf Westarp leidei' dei' Hijksdagfractie gebleven, maar het kan haast niet anders of Koning Alfred, gelijk men den nieuwen Part ij aanvoerder kan noemen, zal weldra laten voelen. dat het hem ernst is, als hij strijdt voor het mo narchale beginsel. In elk geval zal hij er alles op zetten in eigen kring de absolute monarchie te doen zegevieren. De Duitsch-Natio nale partij, zoo is reeds gezegd, is eenvoudig een afdeeling gewor den van het Hugenberg-con cern. De toekomst zal nog moeten uitmaken, of een en ander tot fascistische po gingen zal leiden, dan wel. of de jongste trans actie door Hu genberg onder nomen op een geducht en strop zal uitloopen. Het is meer ver toond , dat groote geldttianneritenslotte bij een avontuurlijke reis op de hooge zee der politiek. schipbreuk le den. En het feit alleen al, dat hij thans de leiding veroverd heeft, zou niet slechts scheuring teweeg kunnen brengen onder de Duitseh-National -n, van wie - men denke aan het geval Ijambach velen allerminst met het ijveren voor terugkeer tot de monarchie kunnen dwepen. Neen, daarnaast ware bovendien zeer goed moge lijk een krach tiger aaneen sluiten da,n < loil van uilen, die vast willen hou den aan het nieuwe, dat mei de'Grondwet van Weimar in het . leven is geroe pen, het nieuwe, dat Duitschland op den duur een betere positie in Kuropa verma,g 1 ? verschaf ten. Wat de wereld tot dusverre te aanschouwen heeft gekregen van het staatkundig inzicht der Duitsche conservatieven is nu niet bepaald in staat om dat erg hoog aan te slaan. * * * Ditzelfde geldt ongetwijfeld ook voor hef politiek intellect van tal van weinig vooruitstrevende lieeren in Hongarije. Het temperament der ontwakende Magyaren is omgekeerd evenredig aan hun staat kundige betrouwbaarheid, en aan de luidruchtig heid, waarmee zij te pas en nog meer te' onpas te velde trekken tegen het verdrag van Trianon. Als men nu weer eens acht slaat op de w ij/.e. waarop de ariti-semieten in Hoedapest aan lief ageeren zijn. is het toch heel duidelijk, dat men hier te doen heeft met een volk. dat werkelijk op geen rechtsherstel inza,ke ..minderhedenkwesties" a i.uspraak k'tn maken. Herziening van Trianon zou, zonder al te veel gevaren met yieh mee tr brengen. eerst aan de orde kunnen komen, wanneer de Magyaren duidelijk getoond zouden hebben, dat men hen kan meetellen onder de beschaafde rustige volken, binnen wier gebied recht en orde heerschen. Hooze lieden beweren, dat in ons goede Haagje d" methoden van'denpniiken- en regent ent ijd nogsteeds in zwang zouden zijn. Als voorbeeld haalt men da.n aan, wat er momenteel geschiedt mei betrekking tot de onderhandelingen met Helgië. Daaraan nemen van Xederlandschen kant twee hooge heeren van het .Departement' van Waterstaat deel. maar niet de man, die maandenlang met de Belgen, of zeker heelemaal niet als officieel persoon, gepraat Gebonden handen Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Jordaan St. Bureaucratius (ditmaal van Waterstaat") : Alles goed en we]. . . . maar niet zonder mijn. . . . medewerking heeft en met wien de deskundige heeren aa,n gene y.ijde van de grens omtrent een oplossing der tech nische verkeerskwesties tot overeenstemming wa ren gekomen. Men zou zoo zeggen, dat zulk een figuur in de allereerste plaats aan de officieele be sprekingen zou dienen deel te nemen. Maar jawel, daar komt het Departement van Waterstaat en da' maakt. uit. dat zoo iets niet gaal, want, de mijnheer in kwestie is slechts een gewone mijnheer en niet een functionaris van het Departement. Vermoedelijk zal deze of gene lezer y.ich ergeren en de opmerking maken, dat men toch waarachtig niet op zoo'n manier, op zulk een pruikerige wijze 's lands belangen in het honderd mag sturen. Met antwoord hierop is. dat natuurlijk dergelijke verhalen niet wa-ar kunnen zijn. \Vie weet welk een oiitzaggelijke activiteit de tegenwoordige Minisier van Waterstaat pleegt, te ontplooien (wie lacht daar?) en wie hekend is met den persoonlijken. ijver pas op zetter, maak er niet van i/o-ijvei' die heel het Departement, van den hoogste ambte naar af, eigen is. die zal terstond zeggen, praatjes en anders niets, l.icb Vaterlarid kannst ruliig sein, liet is aan dat Ministerie allemaal Kozen-geur en maneschijn en natuurlijk branden de knappe kop pen daar van verlangen om in de volmaakste harmonie samen 1e werken met den man, voor wiens pioniersarbeid zij de grootste bewondering hebben. Kxcclleiilie v. d. Vegte en zijn staf hebben dan ook hemel en aarde bewogen om dien deskun dige mede lot de onderhandelaars te doen behooren. want de beroemde doortastendheid van den Minis ter en de niet minder beroemde breedheid van opvalt ing. die het bewuste Departement kenmerkt. brachten zulks met zich mee, deden hen over alle formeele en andere bezwaren heen stappen.