No. 2683 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 NOVEMBER 1928 De Petroleum-positie door G. A. Klaasse Delfstof en prijzen WAN'NEKK gij den beursrot vraagt naar de merites van mijn-aarideelen. dan zal hij u ongetwijfeld wijzen op de wisselvalligheid van die papieren. ..Wisselvalliger dan het lot. want de kans van het lot is tenminste met wiskundige zekerheid te bepalen" zal hij u toevoegen. En inderdaad, zoowel wat betreft de resultaten der individuele bedrijven als wat de marktconstellatie aangaat, is veelal het mijnbedrijt' bijzonder wispel turig. Zoo wisselt ook op het petroleumveld de ?stemming der belanghebbenden tusschen zurn Tode betri'ibt, wanneer maandenlang zonder noemenswaard succes werd geboord, en himmelhoch jauchzend wanneer een spuiter wordt aangeboord. Kil wanneer het een kleine maatschappij betreft voor welke n goede bron soms leven of dood kan beteekenen, kunnen de aandeelen in een slag door y.ulk een spuiter mee de lucht in gevoerd worden. Slaan, wij de ontwikkeling van de koersen der jietroleumaandeelen sedert den aanvang van dit jaar gade, dan is men geneigd daarin een bevesti ging te meer van dit wissclvalligheids-adagium te y.ien. Geleidelijk, onderbroken door tijdelijke reac ties, y.ijn die koersen opwaarts gegaan. Noemen wij .-slechts het voorbeeld van de Koninklijke, welke aandeelen van omstreeks 340 pCt. zijn afgekomen ?en reeds een niveau van 4<S() pCt. hebben bereikt. .En toch. wanneer wij de oorzaken van verloop nader bekijken, dan blijkt dat de typische fluctuatie van het mijnbedrijf, van de delfstofwinning. da.a,rmee heel weinig uittestaan heeft. Niet het wisselen \?n de kansen in den strijd tusschen den oliezoekei' ?en Moeder Aarde, die ha?.r provisie zoo goed mogelijk conserveert, heeft den haussier het pleit doen winnen. Kerdor zou men tot het tegendeel ooneludeeren. De oliejager heeft ingezien dat het .niet wenschelijk is de kip met de gouden eieren te slachten. Wat- toch is gebeurd ': Om dat helder te reali«ceren is het noodig even den sluier optelichten Welke het verleden bedekt vóór de opleving, die in li. -t begin van dit jaar inzette'. Daaraan is voorafgegaan een periode van depres-'ie die wel haat1 voornaamste oorzaak vond in onderlinge wrijving tnsschen de groote petroleiimprodueten. Allerlei verschijnselen die als donkere wolken aan ?den olie-horizon samenpakten waren in den grond terugtebtvngen tot het gebrek aan samenwerking. l >e overproductie, de Hussische kwestie, de prijzen oorlog in Britsch-Jridië. zij zouden niet op de markt gedrukt hebben, wanneer de pro < luccnt en de handen ineen hadden geslagen.. Kn toeh is die gewapende vrede eerst, en het doorbreken van het front in -Britscli Indiëdaarna, noodzakelijk geweest voor de toenadering die sedert dien is ingetreden. Is het niet 's werelds loop ook in zaken: rivaliteit-vijand schap- verzoening? * * * Toen ik destijds bij het krieken van de olieprijzendageraad de olie-positie besprak, kou ik melding maken van de eerste leekenen vr.n ver betering. De Amerikaansche olie-maatschappijen mede op instigatie van de regeering, die in deze blijk gaf van bijzonder doorzicht hadden de eerste schuchtere! schreden gezet op het pad der productiebeperking. Texas en Oklahoma hadden daarbij het voorbeeld gegeven. De cijfers van de Amerikaansche productie hadden een zeer suggesExpositie Beeldhouwwerken JOHAN POLET tot 10 November 1928 Kunstzaal van Lier Rokin 126 Amsterdam. tief effect, de eerste prijsverhoogingen werden aan gekondigd. .Schier gelijktijdig staken de machtige concerns de hoofden bijeen. En kwamen tot de conclusie dat opbouwende samenwerking heel wat beter resultaat zou hebbendandestructieveguerilla om den afzet. Wat nu den beslissenden stoot heeft gegeven, die de Standard Oil heeft gedreven naar de Koninklijkc-shell-groep kan ons achteraf maav matig intresseeren. Een feit is dat de Standard kapituleerde. zij het dat do loop van zaken zoo onder de mantel der verdoezeling bedekt werd. dat het nauwelijks een kapitulatie lijkt. Deze machtige Amerikaansche groep heeft haar attaches met de Kussen losser moeten maken. Trouwens uit het hart was die relatie ook niet geweld; veeleer was zij een vesting in de bcdrijfssfratcgie. die los gelaten zou worden zoodra dat nuttig bleek. Kn dat moment brak aan. toen men met de witte vlag de tegenpartij moest tegemoet gan.ii. Want de hulp van die tegenpartij was met betrek king tof de gewenschtc beperking der olieproductie onontbeerlijk, toen Venezuela met steeds stijgende productiecijfers voor den dag kwam. Noemen wij slechts een enkel cijfer. In September 1927 bedroeg het in dat land voortgebrachte kwantum ruim litO.OOO vaten per dag: in Augustus va.n dit jaar was het gestegen tot 2DO.OOO. en in September 330.()()((. Daarmee heeft Venezuela Kusland voorbij gestreefd, en is op n na het belangrijkste olicproduceerende land geworden. En wanneer men nu bedenkt dat de IConinklijke-shell-groep in Vene zuela de boventoon voert, dan is het t e begrijpen dat het Standard-Oil-concern het raadzaam achtte de toenadering in te leiden. Via visch- en jaa.gpartijen in het Schotsche hoogland schijnt men. dan ook tot resultaat gekomen te zijn. Niet langer verwacht men een ongebreidelde opvoering van de productie der V.O.C, en ('aribbean Oil-Company. Herhtere samenwerking Inmiddels is men voortgegaan den olie-volken bond te consolideeren. Tusschen de Koninklijkeshell ('enerzijds en de Anglo Persia n- Bnrmah Oilgroep anderzijds is een belangengemeenschap tot stand gekomen, die de vriendschappelijke r.'lati "s tusschen die concerns heeft onderst reep t. Laatst genoemde groep heeft een post aandeelen Shell overgenomen en betaalt die met de opbrengst van een zoo juist geëmitteerde obliga.1 ieleeiiing. Tus schen haakjes: een beproefd middel om met succes een beroep op de kapitaalmarkt te doen: eerst erg hartelijke shakehands niet. een bevrienden con current. De Ilolla.ndsch-Kngelsche groep heeft met deze censgezindheidsdeinoust ra.t ie nog eens ext ra. tegenover de Amerikaansche collega's onder st reept dat zij toch geen poesje is om /.onder lia.ndschoeiien a.a.n te vatten. V merikaaiiscar IV r m inolat^ii' Daarvan is men overthere trouwens a.l over tuigd. Ook daar is er gewerkt a»n de bevest iging van internationale samenwerking. In de jongste weken heeft men de geboorte kunnen volgen v»,n een combina.tie. die men in de Ver. Staten aanduidt als exportvereeniging. Heel duidelijk /.ijn de be lichten dienaangaande nog niet. Maa.r men zal goed doen a.an den naam niet te veel waarde t ? hechten. Wanneer men een baccarn.t-club wil oprichten noemt men die een philosophisch debatgeze.lsehap ; wanneer de Amerikaan naar de whiskvflesch verlangt zoekt hij de bibliotheek op. Kn. wanneer men een combinatie wil vormen die op een of andere markt prijsregelend moet optreden dat prijsregelend is dan weer een eiiplieinisme voor prijsverhoogend vormt men een combinatie die door het oog van de wereld aJles doet behalve den prijs inl'luenceereii. "sl.ands wijs 'slanils eer. Dit alles bijeengenomen ziet het .-r \ oor de oiieinarkt heel wat heter uit dan een jaar geleden. Hoewel men zich voor al te groot optimisme ook moet hoeden. Daar blijft nog steeds als .iloint egenWoordige boeman de bi >]?- iewiek . Men kal! lleer/.iel! op de prod net ietnet hoden in Kiisland. maar daar mee verhiiulerl men niet dat de oliepro.lue( ie gestadig stiju't. en dat de Kussen in verschillende gebieden vasten Voel hebben gekregen. De koersstijging van de meeste oüeaandeelen verdiscont eei-l t roiiu eiis a l een f! i n ken vooruit L.V m;-. Op basis van den huldigen koers en In-t dnioeM.i van de' Ia,"ist e jaren iviideereii a-'ndeeleii Konink lijke ( hans ."> p» 't . ! Wanneer nien :(,>.!i neemt dat Int huidige di\ id en d /.al \\..rden gein- ml h:i -ifd. ook rn de aanstaand.' k'ipitaulverho ,_-in-. dan bedraagt dit ei.: f l li ] (' . BEURSSPIEGEL Donderdag, l November DE Amerikaansche fondsenmarkt heeft deze week de onregelmat ige stemming gehandhaafd. die daar nu reeds gcruimen tijd de beurs beheerscht. Hoewel nog niet met zekerheid bekend is wie -Benjamin Strong als gouverneur van de Xew\ orksche Kederal Reserve Bank zal opvolgen. wordt algemeen aangenomen dat voor die functie iemand gekozen zal worden, die in groote lijnen dezelfde politiek zal huldigen. Verschillende namen zijn reeds genoemd, waaronder de Duitsch ? herstel eigent Parker Gilbert. Hoe dit zij. men koestert in Willist reet weinig hoop dat het verscheiden van Strong een noemen.swn.arde wijziging zal brengen in de questie der makelaarsvoorschotten en spe culatie aan de effectenbeurs. N'en déplaise professor ('assel die in een van zijn laatste publicaties de meening verkondigt dat de Votidseiimarkt buiten de competentie van de circulatiebank ligl. Onder die omstandigheden blijft de stemming tr New-1! ork nerveus; in elke daling meent men den aanvang te zien van de groote slump. Neemt men die mentaliteit in aanmerking dan houden de koer sen zich nog bewonderenswaardig goed. Trouwens het conjunctuurverloop blijft een niet te onder schatten steun voor de beurs, die bij alle minder gunstige omstandigheden, steeds maar weer gun stige cijfers uit handel en nijverheid waarneemt. De staalindustrie werkt nog steeds op !)(( p('t. van haar capaciteit, hetgeen nog bijna een record ver houding is. * * * Ook de Amsterda,msche markt heeft in de afgxloopen week blijk gegeven van een vrij lustelooze stemming, die zelfs oversloeg op den hoek, die nog steeds favoriet is. n.l.die der oliewaarden. Bijzondere factoren voor de algerneene daling zijn nauwelijks aan te geven, al is natuurlijk als telkenjare het naderen van den l -Xoventber-termijn niet zonder invloed gebleven. Kn aan vrijwel alle buitcnlandscJie beur/en was. ook al in navolging van NewVork. de houding zwak. Hetgeen, alles tezamen genomen, ons koerspeil drukte. Wel kwamen daarbij nog enkele speciale factoren, /oo is men voor suikeraandeelen weer minder optimist dan enkele weken geleden. Al is de positie van de \ -J .S. P.-leden door de jongste t r;', 'isact ies aan merkelijk verbeterd, de algemeeiie marktpositie VIMI het product is nog nagenoeg onveranderd. Kn wat kunst zijdewaarden betreft heeft het juist gepubliceerde jaarverslag van de Maekubee een minder goeden indruk gemaakt. Die indruk is trouwens eerder een gevolg van wat er niet dan van hetgeen er wel iu staat. Vandaag is de historische (h'g voor de ruhbernijverheid. Hel St evenson-plan. dat nu een ."Hal jaren in de Kngelsche koloniën van kracht is .geweest, is niet ingang van heden opgeheven. Krg vroolijke herinneringen maakt een terugblik op de werking van het stelsel bij de betrokkenen niet wakker. Tenzij men de ongebreidelde boom van l!)2.~) tof de prettige herinneringen wil rekenen. Maar het ple/.ier daarvan is toeh «'eer ruimschoots vergald door de slum p. die daarop volgde en waarin wij thans nog zitten. Meer dan historische beteekcnis heeft overigens de/.e di'g niet. In deskun dige kringen is de vnorrnadsposit ie op Malakka vrij nauwkeurig bekend, zoodat mag worden aange nomen dat dat alles reeds in den prijs is verdiscon teerd. !?] n wat de aandelenmarkt bet re ft, -/.al dat nok wel in hoofdzaak hel gevel zijn. Al hebben velen hun activiteit in rubherpa pieren opgeschort., tod la t mi alle Vertroebelende l'; i et uren zi j 11 U i( gescha Leid . * * * Na veel hang.-n en wurgen schijnt nu werkelijk de liiiiga.arsche regeering erin geslaagd te zijn een stabilisaf ieleeiiing af ie sluiten, liet budget is nu ook plotseling sluitend en alles o\ erigens pais en vree. Als nu binnenkort ook h'oememe ,-n Yoiigo Slavio nog hun leeningeii krijgen, zal de monetaire rust op den Balkan hersteld kunnen worden. Iets aantrekkelijks hel bel, dit soort leeningen '.oor den belegger in ieder i_e\al. De Bulgarirsche Vliiehteliimenleeninu- b.v. die indertijd ook hier uitgegeven is. en /.eer heio.iliike panden !e-ft. noteert nou sieids belangrijk beneden pari. /elf\i>i>r den \ oorzirht r-.cn belegger js j,-,.,. ,;,, ; een -?peenhlti. l' kallsje \\ el'^elee. l . \pro| o-, van uil^-ilt .-n : K licheimieist er- Patent en M-:'L. n o]> dit (.ogenblik d.';ia.ndacht \and.-eiien die (.p een .sp.-eiilati, f stukje iiil zijn. .lammer 'lat de uitgifte komt op het "ogenblik dat <!?? speculatie de urani' |'o '.nu aard. n reeds zo. > hoo:.'. heel'i opue.lnvon. .nertuiud dat daar inu/iek in /.a! I C. K.