Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 NOVEMBER 1928
No. 268$
Achter den afsluitdijk
Brieven van een voortvarend reporter uit het drooggelegde gebied.
Bij voorbaat gepubliceerd
door H. G. Gannegieter
XI. In «leii tuin <ler g'elieven
WE slenterden nog wa.t rond over 't KelypK-in
en bezochten h.'t museum Oud-l'rk boven
<>p den berg, waar \ve ons niet den vooihistorisehen
Urker onderhielden, die evenals zijn voorhistorische
bjtter zevenmaal een verjongingskuur onderdaan
heeft. Hij is de eenige nog levende m<'ii.s''h. «lic
d-,Zuiderzee als watervlakte gekend heeft.
Ik vertelde Dorothy, dat het morgen liet Keest
der Drooglegging zou zijn. dat wij om de tien jaar
met een groote zwemwedstrijd vieren. Zij trof het.
dit nog juist te kunnen bijwonen.
Ten zeerste voldaan bontien wij na afloop onze
electrische rolschaatsen weer onder. Maar eens
klaps sprak het meisje mij aan.
, Wat scheelt je, Josef," vroeg Dorothy, toen
we ove:1 den dijk voortdiiiderden om ons naar
Schokland te begeven. ,,Je moest, dunkt me,
nu toch zoo opgeruimd zijn als maar mogelijk is.
Nu we radiografisch bericht hebben ontvangen, dat
het bloedonderzoek gunstig is uitgevallen en niets
on 'e verbintenis dus meer in den weg staat, past
ons toch louter vreugde. En je kijkt zoo sip en je
zegt geen woord? Je hebt bij die zwempartij toch
geen water binnengekregen? God, jongen ! je ziet
bleek !"
Het is niets, liefste, het zal wel weer overgaan."
Ik kon haar toch niet zeggen, wat al mijn vreugde
plotseling had doen verdwijnen? Een angst, waar
tegen niet viel te st ijden, hield mijn. hart en longen
omklemd. De wereld had al haar aantrekkelijkheid
voor me verloren.
Zoodra we te Schokland aankwamen, bestelden
we in de eerste de beste restauratie een bro
>mpraeparaat. Doch zelfs dit hielp niet onmiddellijk.
Zóó sterk was de indruk, welke i het verschrikke
lijk schouwspel op mij gemaakt had. dat ik in het
lieve gezicht van het meisje, dat tegenover me /.at,
niets anders kon zien dan het monsterachtig kopje.
dat me had aangestaard, terwijl ik me op den dijk
na de zwembetooging te drogen zat.
Afschuwelijk ! Nog onder de behaaglijke na
werking van het bad onbewust voor me uit turend,
had ik eensklaps het gev.>el gekregen van te worden
bespied. Onwillekeurig keek ik den kant uit. van
waar de hypnotiseerende blik op me moest /.ijn ge
richt. Ik kromp ineen onder den aanblik.
Onder aan den dijk, tussrlieu twee bax.tt.ltkeien
door, glinsterden mij uit een rond en stomp kopje
twee vurige oogen onrustig tegen. Omuidde lijk
herkende ik het monster. I )it was dan de bisam-rat.
het eenige vleeschelijke individu in den gansehen
kosmos, op welks taaie levenskracht tot op 't
oog'enblik eene moderne chemie en eene moderne mechani
ca afstuiten. De bisam-rat. waarover men rondom
liet IJsselmeer niet mag spreken, waaraan men
zelfs niet mag denken.
Het was of een daemonisclie, grijns het harige
kopje iri tweeën spleet.. Het wa.s of dit gruwelijke
knaagdier opzettelijk te voorschijn was gekomen,
orn op 't hoogtepunt van de Flevoja.de /.ijn spot te
uiten over de, menschelijke cultuur. Of ei' in dut
kwispelen met de kleine oortjes en dat snuffelen
met den gladden snoet een bedreiging la.g: de hoon
van de natuur over de aanmatiging «Ier meiischen.
De blik A'yn het monster bond mij secondenlang'
vast. Toen het met een plomp in liet water was
e. COR5ET1ÈRE
KEIZERSGRACHT 772 AMSTERDAM
' -- ; nLi.fer.yns'F'i ?
:: ATELIEWVCDCREPADATlËN ^7
Is Df.'jM.'..v, FLP? n VI^:,LAC Hcrf-i.CtNTfcAL
ondergedoken., bleef ik nog lang turen naar de
onheilspellende plek. Tot Dorothy mij uit mijn ver
starring losrukte; door de mededeeling van ha.ar
plan. nog vandaag met mij naar Schokland te gaan.
daa.r den dag- door te brengen in de i tuin van het
natuurmonument en den avond te besluiten in het
hotel der gelieven.
Eindelijk zou dus mijn hoogste gelukzaligheid
bereikt zijn, en nu was dit ellendig voorteeken mij
in mijn blijdschap komen storen !
Gelukkig begon het broom-praeparaat te werken
en spoedig gevoelde ik mij in zoover van mijn angst
bevrijd, dat de stem van mijn liefste weer ongestoord
tot mijn hart doordrong.
We maakten ons op van on/.e plaats en betraden
den dierentuin. Dorothy wist nog weinig van de
palaeoritologische zoölogie en voor haar hadden
alle voorwereldlijke beesten, welke in het park op
de Schoklandsche heide bijeengebracht zijn, hun
bizondere bekoring. Ik gaf haar telkens een toe
lichting en liet deed rnij genoegen, dat ik van mijn
historische studie op deze wijze thans zoo ongezocht
profijt trekken kon.
Veel pleizier verschafte haar het paard en ze
wilde mij niet gelooven, toen ik haar meedeelde,
dat dit dier eenmaal het verkeersmiddel bij uitstek
onder de menschen geweest was. Dat er eenmaal
een tijd had bestaan, waarin men in de straten der
steden evenveel paarden, voor rijtuigen gespannen,
kon waarnemen als thans automobielen, wou er
bij haar niet in. En toen ik haar vertelde, dat de
menschen zich oudtijds op den rug van dit dier
hadden voortbewogen, meende ze in allen ernst,
dat ik haar A-oor den mal hield.
Ongeloofwaardiger vond ze inmiddels hel ver
haal van de koe. Ik moest haar vasthouden, want
ze kreeg een flauwte van walging bij mijn mede
deeling, «lat men vroeger de melk van dit dier
algemeen dronk.
,,O foei, hoe barbaarse! L ! Hoe bai-baai-sdi !".
fluisterde zij. Kn duidelijk merkte ik. dat ze mij dit
verhaal kwalijk nam en dat ze het als een ongepaste
onkiesche aardigheid beschouwde. Ik moest
oppassen, want ik was bang' met mijn historische
anecdotes ha.ar liefde te verspelen, dit ging ik be
grijpen.
Toch kon ik niet laten, haar er opiuerk/.aain op te
maken, dat liet schorre en obscene monster, dat
daar in zijn hok op zoo ongure uij/.c te keer ging.
bij liet voorgeslacht als geliefd huisdier inwoning'
genoot, en dat de/.e ..hond bij de va-deren gold
als het toppunt va.n geestigheid, trouw en gezellig
heid. Kil wederom verzuchtten wij tezamen iti
koor: .,() t ijden. o zeden !"
YVe drentelden door den plantentuin. Onze
bloot.- voeten betra.deii het /.a.chte uTa.s. want
binnen het domein va.n het natuurmonument is alle
motorische mechaniek verboden, eu w e moesten
on/.e roisehaa.t sen in d" garderobe in liewarin^'
geven, /ells mocht Itorothy haar tasch met
utensilien niet meenemen.
Xoumu.als verha,:;sde het meisje x.ien over mijn
verhalen, dat het voorgeslacht in. In t veüet arisch
tijdperk, dat op het omniforiselie volgde en aan het
.g'i-ch
?fging. de plu
It. die h
in den hotanischeii tuin verspreid stonden.
Allengs g'era.akte:i «'ij echter onder den indruk
van de eigenaardig',? bekoring, welk" het \.-rlilijl'
in ZOO'TI vreemde, ouderwetsche onm'e\im;
meehrengl. Thans konden We ons voorstellen, hoe de
t i.jdgenool en van l.ely en iMixnciet- van Twis) /ich
gaarne niet hun \-erlieeldin1-;' in de middeleetiu i-n oi
in de a.ti.-ke nom-nienwei-eld verplaatsten. Het
begrip ..sprookjesachtig' kreeL; |.-\ en \ o. ,- on.-, en
We schaamden ons nn/.e ronia ut i.sehe ni-iein^' n;et.
De tuinen rondom h "t hotel der g."lie\ en /.ijn immers
het toevluchtsoord v ooi- de seiii im.-nta iii'-it.
In het hot..l trof ons de inderda.ad ..spi
ookjesachtit'.e" rust. Kik \erkeet- ne-i d-- ! tuit ? nu ei eid is
hier verboden. Mie:- drm.u'! noch de sprekend'- !;hn
noch de draadloo/e telefoon door. liet hot, l is
volmaakt uitgeschakeld \an de o\<-riui- \\.-i.-ld.
(MM-U motor mag zich tot op twintig kilometer af
stand van het nat u n rn ion n ment he\\ eu'en. '?i-.-n \ l ie
uIMPORTEUR
AJöTIKKELJB ALKMAAB
Woningprijsvraag
De jury, bes!a:i!ide uit Klis. M. Hogge. l'aui
I5roml:erg en Oito v:ri Tussenbroek, bepalend.
welke ontwerpen aa.-i d e/e prijsvraag kmm.-M
mededingen, is van oordeel dat:
Aidct'Hn/j A : de ingekomen antwoorden in de/,
al'deeling geen van alle \ an dien aard /.iju dat /ij
kunnen mededingen.
AitleclitKj 11: de antwoorden in deze al'deelhiL'
ingekomen evenmin voldeden aan de gestelde voor
waarden.
De jury meent echter (ie inzending o.ider hè'
motto ,.Maas" hoewel /.ij niet voldoet aan de
voorwaarden die voor prijstoekeniiing, zijn ge
steld te m >gen repro.luceeren, orn de aand t.cht
der lezers op dit interieur te vestigen.
Aideelittr/ C f n 1): bij de inzendingen dezer af
deelingen betreffende bleek de onderlinge scheiding
moeiljk door te voeren: wel verkreeg de jury den
verblijdenden indruk dat bij zeer velen een pogvu
voorstond om door juiste en beredeneerde schikking
van het meubilair tot een goed en logisch geheel t.
komen, l'it alles sprak groote liefde voor de gezellig
heid en bewoonbaarheid van het binnenhuis. Kei
enkele maal trof het de jury dat naar oorspronkelijk
heid Werd gestreefd.
Voor de prijsvraag komen dus in aanmerking o'.:.:
in .,de (iroene Amsterdammer" te worden gerepro
duceerd :
Afilci'l'oiij H: Motto MaasiTTIi).
Aiiin'lhui C: .Motto XelJeke (.'{.'IC!. Kouge
Noire (oS('). Kenvoud en rust C±'1V). Heer allee'.
( 17 C). Kgo (. \'-> <'). Thrcc l 'astles (12 C).
Aith-i'liiiii I>: Motto: .Ie kunt nooit weten ((!« D'.
W. S. (51 D). Vier :.-,:', D.. Zomerhuis i~d D'.
l.uee (lul [)).
lünnenkort /.uilen wij. na de p'ibiicatie va:,
eenige toelichtende artik'-leii van een der
jur>ledell. lot l'eproduel ie \,"li de uitgekozen in/.t:.
ding'eti overg'a.a.u.
tuig koers nemen l>o\en dit ontoegankelijk gehè-d
dat uitsluitend voor miunenden is bestemd.
Slechts in geval \an hoogst en nood klinkt ii--'.
sein ook tot hier dor.r. maar dit g'eval heef! zjeh >.'-r
ineiischenheugenis nog nooit voorgedaan.
Wij zetten ons op een der natuurlijke s-.t'aV \ .i';
mos en bladeren, genietend van de heerlijke geiifeii.
waarvan deze betoovei-ende tuin is vervuld.
Wstaarden elkaar in de ^ erlangende oogen en
lanu/.iiam strekte ik mijn licgeeiiue armen uil V<MU- .!??
langverheiile omhelzing en spitste ik mijn brand' ie
de lippen voor (Ie l eerstel!. Vnrig'e i kus. . . .
Totdat een vreemde, schelle toon on.- opschrikt.-.
Keu doordringend. aanhoudend -ireic-iiLc.''lu i!
Wankelend richtte ik mij >?]>. na uw. lii].> hoi il-;.;-;
fluisterde mijn droge mond le-'-seli l],; \
ei-x-hrikk.-lijke woord: ...\loi.ili.-al ie l'
liet dijkle^el- W'-rd o pui .roepen . (',.,;i
sie.ini!moeht worden gedraaid. < 'u \ --i-I iidd.-iiik eu
,-o-.-ublikkelijk i-- ie.l'.r liewon.-r \ei-plieiit d:; l,e\-el t,
\oh;en.
Mijn onthiltsfe bruid sprake!'"»- v.th ,.;;: /, t) ; ?-; _
achterlatend. -'Helde ik naai' mijn o.e-..paume.
MIJNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60 c<
Laxeer-Tabletten.. 6Oct
Zenuw-Tabletten .75ct
Staal-Tabletten..90ct
Maag-Tabletten 75ct
Bij Apoth. en Drogisten