No. 2684 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 NOVEMBER 1928 Aanwinsten voor onze musea door Prof. Dr. W. Martin DE verzameling-Six was een unicum, /ij was, dank zij hare toegankelijkheid, algemeen feestelijk bezit van heel rte kun-;theveiide wereld en men. kan gerust /.eggen, dat geen enkel vreem deling, die om schilderkunst g oef t, Amsterdam heeft bezocht zonder een pelgrimstocht naar die verzameling te ondernemen. Voor talloozen was liet oude huis, waarin de schilderijen zich bevonden. tevens het eenige oud-Hollaudsche interieur dat zij kenden en het liet bij hen onuitwisohbare in drukken na van degelijkheid, huiselijkheid en distinctie. Kortom, de verzameling-Si x was. ook door de atmosfeer die zij schiep, een unicum. Gelukkig, dat een deel ons nog rest. en waarlijk niet het minste ! Wij mogen er trotsch op zijn, dat in de laatste jaren het schildorijenbezit onzer openbare verzamelingen van oude kunst zoo prachtig wordt aangevuld. Wanneer men bedenkt, hoe het Mau ritshuis door de aankoopen op de Vei)ing-St -engracht (1913) is verrijkt, dat daarna voor liet Rijksmuseum het Straatje van Vermeer (1921) en de Metsu der veiling Huldschinsky (1028) zijn verworven en thans op de veiling-Six voor beide musea aankoopen zijn gedaan ondanks liet zwarebieden van buitenlanders, dan kan men terecht zeggen dat Holland zich kranig houdt. Voor namelijk dankt het dit aan de vaderlandsliefde van. enkelen, die op oogenblikken waarop het spant. 'aan hun land en zijn gioote kunst denken. Nadat Sir Hem-i Deterding reeds in 1921 den Staat liet Straatje van Vermeer ten geschenke had gegeven voor het Rijksmuseum, schonk hij thans niet breed gebaar het Briefsehrijfstertje van ter Boreh aan. liet Mauritshuis. Het hierbij afgebeelde sehildei ij. dat in de achttiende eeuw deel uitmaakte van het beroemde Fransehe kabinet Choiseul, is in 1772 op de veiling: dier verzameling voor vijfhonderd francs verkregen. en heeft sindsdien deel uitgemaakt van l.el thans verkochte kabinet. Het is op paneel geschil derd, 30 c.M. hoog en 28 c. M. breed en boeit door de sobere, stille voordracht, de ongemeene atmos feer, de geraffineerde, gedempte samen stemming der kleuren en de onbeschrijfelijke beheersching deitechniek. Het g'egeve i is. gelijk steeds hij onze heel groote genreschilders, uitermate eenvoudig. Ken niet zeer knappe jonge vrouw de traditie ziet in haar (iesina tor Borch schrijft een brief, zittend aan een eikenhouten tafel, liet Oostei-seh tapijt heeft zij ter /.ijde geschoven teneinde een vlakke onderlaag te hebbon voor het schrijfpapier. Ken tinnen inktkoker staat naa«t haai'. Op den achtergrond een ledikant met zware rossigbruino gordijnen, /ij heeft blond haar. waarin een licht blauw strikje. Aan het oor hang) een prachtige groote parel. Het jakje is zacht zahnkleurig. Ken wonder is het harmonioeren van licht en kleur van het haar, het strikje, de vleeschkleur 011 het keurs lijf. En wanneer men verder kijkt, weet men niet wat men meer bewonderen zal: het tafelkleed, den inktkoker, de handen of de tafel. Het is eigenlijk geen schilderij om over t(! schrijven of te praten: degenen, die er zwijgend vóór staan - en dat zijn er talloozen in deze dagen hebben het beste deel gekozen. Dat zij allen den schenker van harte dankbaar zijn, wie twijfelt eraan? Dit is wel do schoonste voldoening, die Sir Ilen.i hebben kan van zijn vorstelijke schenking. De tweede daad van beteekenis was de aankoop der gemeente Amsterdam ten luit e van hel Rijks museum. Door het initiatie!' der sociaal-democrati sche raadsfractie had men de zekerheid, dat twee maal honderd duizend gulden beschikbaar zouden zijn om een of meer meesterwerken voor het Rijksmuseum te koopen. Xog beneden dit bedrag werden verkregen do beroemde Pieter de Hooch (/ 1-10.000) on de niet minder bekende compositiekrabbel van Kenibraixdt (? 15. (100) voor /.'.ju Anatomie van Dr. Doijman, waarvan, het frag ment zich in 's Rijksmuseum te Amsterdam be vindt*). Wij mogen Amsterdams gemeentebestuur van harte gelukwenschon met dit hreedo gebaar1. waarvan liet effect gelukkig niet geleden heeft dooi de pijnlijk bekrompen, redeiieeriiigeii van sommige hoeren in den gemeenteraad. .Moge de/.e gestio van Amsterdam het begin zijn van een reeks van be langrijke daden r-p dit terrein ! De op de veiling betaalde prijzen \varen. gelijk gezegd,^bijzonder hoogden overtroffen de sehattinGerard ter Borch, Briefschrijfstertje (Mauritshuis) gen der beste deskundigen. In de eerste plaats was dit het gevolg der reeds in den aanbel' genoemde la,ctt ren. maav bovendien spoelde da:irbij. gelijk in den geheelon ouden schilderi jenhaiidel. de omstan digheid een rol. dal de vraag steeds grnoter wordt en het aanbod niet naai1 evenredigheid stijgt. De llohboma dor beroemde ver/.aineling-Steengrarht. in lill.'l te Parijs verkocht op die sensa.t ionoele veiling. eveneens onder tooloitp van een internat inn.ial publiek, b: acht 2S(i.(M)0 francs op. dus y.o-.iwat l !?! duizend gulden. Die der veiling-Six. een wat donker stuk en niet zóó belangrijk als oorsl genoem de, (leed thans :!:!0.OOI) gulden, een som die. zelfs wanneer nieu de waardevermindering va-ii het geld sinds 1!)11 in aanmerking noemt, toch nog hc! dub bele blijft van den Steengraehtprijs. Het paneeltje ...Moeder en Dochter" van Terboroh bracht op die/elfde veiling-SteeiLgraelii O.'i.OIIO francs op. dus pi.m. l 52.0011 guldon.Vergclijkt men daarbij den door Sir lleiiri voor Torboreh's ..UrieVschrijïster" betaalde som van 200.000 gulden. d,-ui komt men Wedei om ongeveer op het dubbele. .Men kan hieruit natuu/lijk niet de gevolgtrekking- maken, dat de prijzen bij die van l "> jaar gel;-dcii veigelekeii, zijn verdubbeld, maai' in liet algemeen kan nieu wel ^proken van een prijsstijging, die de stoutste verwach tingen overtreft en die de groot e belangstelling uitdrukt, waarin zich onze oude schilderijen bij de kunstliefhebbers der geheele beschaafde wereld mogen verheugen. t Behalve do tor Boroh <-u do Nicolües .Maes werden o.m. nog do navolgende schilderijen \-oor^collect ievan Hollanders gekucht: H. .Mat on. ^.-i«e>tukje / :>000: K. v. .Miei-is. de .Muziekles. / :!ii.|inO; \. \ . d. Noi-r. Maneschijn./ ll.imil: .1. WeonK. .lacht bezit . / 21.000; A. \\ Ostaile. de Visehbank. / '7.000: Pailhls Potter. (Ie Melkboclit. / 7S.OIIII; .!. \ . Rliisdaol. Winter. / 37.IIIIII: Siiemvdam. Sint .Ma,i-i,-k,-rk te l't recht, / »il .000: ,l;(ll Steen, hot Oost "I-e -tsteri je /' l') i.Odll: Adria-en van <lc \"eldo. /eest rand i ii2.li(io. De prijzen Wfireii ?/.»" hoog. dat m-m^-i-n. die heel \Vu-t gold tot zijn bi.^eliiUking had en uekoinon \\-a-s met <]e bedoeling 'iln .sfelliu iets Ji !-.M. pel), i.il\-errichtei- /.ake na-ar hui> tet-ugkeertle. \ 'ior\\ r.-iteen sensat i( tileele gebeurtenis U! den k U r!--( )ia l Iliei. l )e be/itters \au en (ia'.i(iela,afs in oude ku(i>t \er heugen /jeh natuurlijk m de pri.jsst ijginu. Maai- <|iniusea zitten niet de groote moeilijkheid, dat hun budgetten te klein y.ijn '/ij /.ijl) aa.iïU'-^'-'/en np<l'hulp \"an part iruüeren. /.«xilaim' de 'iihiivt t en niet ve.'hoeu'd /.ijri. . koi'ht ilcil l/i Hnnt-li ,,,i l/i' r.-,'/,'/,,/ ,i i/i,L, 6 4 TUYNENBURG MUY^ f* ^* ? ? | | V^ m~ ^** -~- m^^^m?,^?1^^ SC n 1 LD E RS BWFIH8H ?