IX3CTI0 m -JB» ^^^^^ ^^^^^^^^fc Vw ^^^^^^ ^vw ^^^^^^««w^^^ -^^^- _ -^^- --^p^- ^^^? ^^ - «j- '--. . * "'-.« -.. f ^^^_ cekblcid voor- Nederland Sinds meer dan vf/ftig jaar aan de spits der ?weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren: H. BRUGMANS, L. J. JORDAAN, M. KANN EN TOP NAEFF. Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM C. Het meest gevraagde merk OPGERICHT IN 1877 No. 2685 ZATERDAG 17 NOVEMBER 1928 Moet de forensenbelasting weg? door F. M. Wibaut EB ontwikkelt zich in Nederland een merk waardig geval. Er is buiten het Parlement sterke belangstelling opgekomen voor een wets ontwerp. Het wetsontwerp geldt niet een Belgisch Tractaat. Het betreft de financieele verhouding tusschen Rijk en Gemeenten. Het geval is merk waardig. Het onderwerp gold minstens een kwart eeuw als probleem. Er zijn interessante problemen. Er zijn oninteressante. De gemiddelde Nederlander, die belang stelt in het openbare leven, vond dit probleem oninteressant. Zijn instinct zeide hem, dat het er om ging of je als belastingbetaler van de kat of van den kater gebeten wordt. Velen hebben in dit opzicht geen sterke voorkeur. Zoo bestond het probleem eigenlijk in hoofd/aak voor een aantal gemeentebesturen. K venwei voor een toenemend aantal. Er was namelijk ook eer dit wetsontwerp werd ingediend reeds een financieele verhouding tusschen rijk en gemeenten. Haar kenmerk was, dat het rijk zooveel mogelijk lasten, die het voor rijksbemoeiingen behoorde te dragen, afschoof op de gemeenten. Het aantal gemeenten, dat tegen deze verhouding bezwaar ging maken, nam toe. Niet omdat zij het rijk een kwaad hart toedragen. Maar. omdat het veelal allengs moeilijkker werd uit de opbrengst van gemeentelijke be lastingen te bekostigen, behalve liet eigenlijke gemeentelijke leven, ook nog de geheole kosten of een zeer belangrijk aandeel in de kosten van. een toenemend aantal rijksbemoeiingen. Hoe is het dan te verklaren, dat zulk een toch i'igenlijk oninteressant probleem plotseling groot e belangstelling gaat wekken? Psychologen en biologen zoeken vlijtig naar de verklaring. Kr zijn er onder, die meenen de ?verklaring dezer vreemde belangstelling te hebben gevonden. Er is bij een wetsontwerp in den regel een toelich ting. Deze psychologen en biologen hebben in de toelichting gelezen, dat het wetsontwerp beoogt: riivelleering van belastingen. Nivelleer!ng beteekent gelijkmaking. Er is een bijzondere groep belas tingen, die zich kenmerkt door bijzondere ongelijk heid. Het zijn de gemeentebelastingen. De ge meenten staan voor de taak van de vervulling van zeer uiteenloopeiide behoeften. Onafwijsbare ge meentelijke bemoeiing vereischt in de eene ge meente naar verhouding meer geld dan in de andere. Het ergste is, dat het niet altijd uit komt. dat in de gemeenten, waar het meeste geld noodig is, het geld ook het gemakkelijkste is te verkrijgen. Het komt voor, dat in zulke gemeenten de inge zetenen, van wie tot nu toe een groot aandeel inde lasten kon worden gevraagd, niet overtalrijk zijn. Onze psychologen en biologen hebben zich. zoe kende naar de verklaring van het merkwaardige geval, van al deze dingen rekenschap moeten geven, en sommigen hunner komen tot deze con clusie. De massa, zeggen zij. heeft haar eigen methode om aan bepaalde begrippen een bepaalde beteekenis te hechten. Nivelleering van gemeente belastingen door het wetsontwerp in uitzicht ge steld beteekent eigenlijk voor gemeentebelastingen enkel de wegneming van al te groote verschillen. Het wetsontwerp beoogt die tot stand te brengen door een zeker bedrag, dat thans aan gemeente belastingen wordt geheven, voortaan aan rijks belastingen te heffen. En bovendien nog een bedrag ,uit de schatkist te nemen om onder de ingezetenen te verdeelen. Het wetsontwerp heeft dus de strek king om het peil van uitgaven waarbij eigen belastingheffing van de gemeenten moet beginnen. hooger te stellen. Verlaging van gemeentebelasting dus. Maar het wetsontwerp heeft volstrekt niet de strekking om de gezamenlijke belastingen door rijk en gemeenten te heffen te verlagen. Het woord nivelleering" echter zeggen deze psychologen en biologen, wordt door de massa als verlaging op gevat. Hierin is de verklaring van de algemeene belangstelling voor het wetsontwerp gelegen. Een enkele psycholoog vond nog een bijzondere verklaring. Hij geeft ze als secundair. Het wets ontwerp, zegt hij, brengt ook de opheffing van een belasting, die door velen als onredelijk werd ge voeld: de forensenbelasting. Het besef, dat iets onredelijks gaat hersteld worden, maakt, zeggen deze verklaarders, de sympathieke belangstelling zoo groot. Wat zijn eigenlijk forensen? Forensen zijn lieden, die in twee gemeenten gemeentelijke inkomsten belasting betalen. Is dit een geval van sterk ver spreide ,,moral insanity"? Neen. Het feit moet niet uit spontane uiting van sterk begeeren om zooveel mogelijk inkomstenbelasting te betalen worden verklaard. De verklaring ligt elders. Forensen zijn lieden, die aan twee gemeenten eiselien stellen. /ij oefenen hun bedrijf uit of doen hun werk in de, eene gemeente. Stellen aan die werkgemeente de eisch om alle maatregelen te nemen, die een goode; uitoefening van dit bedrijf, goede omstandigheden om onder te werken, kunnen bevorderen. De foren sen si ellen aan hun woongerneente de eiseh om hun het wonen in die gemeente aangenaam te maken. Het noodlot echter wil. dat gemeenten, zoowel workgemoenten van forensen als woongemeeiif en van forensen, eiken gulden, die zij moeten uitgeven, eerst moeten nemen. De/e trieste werkelijkheid leidde ei' toe. dat wcrkgemeenten niet het standpunt, konden innemen: lieden, die hier lam bedrijf uit oefenen of hier werken en elders wonen, zijn in de werkgemeente vrijgesteld van belasting. De zelfde trieste werkelijkheid leidde er toe. dat woorigemeenten niet zeiden, niet konden zeggen: lieden, die aan onze gemeente de voorkeur geven om er wel te willen, wonen, maar die zich verplicht zien om in andere gemeenten te werken, stellen wij uit erkentelijkheid voor die voorkeur vrij van belas ting. De werkelijkheid werd, dut zoowel werkge meente als woongemeento van den zelfden forens inkomstenbelasting hief. De eene noemde hem: werk forens. De andere noemde hem: woonforens. Doch belasten deden ze hem beide. Dit feit is alweder niet te verklaren uit haat jegens den forens. De haat zou misplaatst zijn. Er zijn enkele sterk bevoorrechte forensen, liet zijn zij, die in Inm woongemeente erg goed wonen, en die niet al te dikwijls en niet al te lang in hun werk gemeente moeten verblijven. Vier of hoogstens vijf keer per week. Enkele ochtenduren en vroege middaguren. Er zijn ook beklagenswaardige foren sen. Het zijn zij. die de Woongemeente moesten verkiezen om gezondheidsredenen voor vrouw en kind. Die in de werkgemeente te lang moeten zijn om te werken en in die woongemeente slechts te kort kunnen zijn om er met oetiigo voldoening te wonen. Deze forensen schikken zich in hun lot. Zooals ook vele niet-forensen het moeten doen. De zeer bevoorrechte forensen en de beklagensDE GROENE AMSTERDAMMER P r ij s per jaargang ?10.?bij vooruitbetaling. Per No. 25 Cent. Advertentiën ?0.75 per regel. Postgiro 72880, Oem.-Giro O 1000. INHOUD: l. Dr. F. M. Wibaut, Moet de forensenbelasting weg'' 2. L. J. Jordaan, Het Litivinoff-schandaal. 3. P. M. van Riel, Het onderzoek van binnen-zeeen. 4. Dr. J. Tielrooy. Nieuwe Franschc boeken. Paul Bromberg, Woningprijsvraag. 5. Aanteekeningen Joh. Braakensiek, Verbinding Amsterdam- Rijn. 6 Dr. R. Feenstra, Tikblaadjes. 7. Dr. P. van Olst, De rechte weg Mr. Frans Coenen, Kroniek. 9. W. van Itallie-van Embden, Air. P. Droogleei'er Fortuyn. 10. Prof. Dr. W. Martin, Van Marle's Standaard werk. 11. Constant van Wessem, Schuberi. 12. A. Plasschaert, Schilderkunst Top Naeff, Dramatische Kroniek. 13. Dr. K. Kuiper, Inde Rotterdamschc Diergaarde. 15. C. A. Klaasse, Overheidssubsidies Bcursspicgef. 17. L. J. Jordaan, Bioscopy. 18. Alida Zevenboom's Croquante Croquetjes J. . Sinia, Builcnzorg Melis Stoke, Rijm. 19 Uit het Kladschrift ran Jantje Melis Stoke, De stoomlocomotii'f. 20. Cel 2. Telefoon Charivaria. Omslag: Spelproblemcn. Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Het nieuwe ministeriePoincaré. Vraagt sfeecfs Bonbons RINGERS Letden n aam waardige forensen vormen de uitersten van. de foivnsengroep. Tusschen hen in liggen allerlei iiuanceeringen. Indien het niet forensenhaat is. die /.ooWel werkgemeenten als woongenieenteii dreven tot het gelijktijdig beffen van gemeentelijke inkomsten belasting van den /elfden forens, wat kan beu dan drijven? De werkgemeente werd gedreven door de op vatting der rechtmatigheid, dat de forens, die elders ging wonen, toch bijdraagt in de belastingen der werkgemeente. die mede werden geheven om uitgaven door hem verlangd en veroor/aakt te dekken. De woongemeente werd gedreven door gelijk besef van gelijke rechtmatigheid op haar eigen kring toegepast. Kr was echter lenopzichte van deze toch wel zeer rechtmatig lijkende dubbele belastingheffing van meet. af aan een groote moeilijkheid. Hoe zou de heffing van de gemeentelijke inkomstenbelas ting in beide soort gemeenten teimpziehte van de forensen zijn. Volle heffing? Of gedeeltelijke heffing. Zoo ja. welk gedeelte in werkgemeente. Welk gedeelte in woongemeente. Kr waren /eer fiscaal aangelegde werkgemeent en ook zeer fiscaal aan gelegde woongemeenten, die eigenlijk van de foren sen wel elk voor zich de volle inkomstenbelasting wilden heffen. In zoover de bestuurders dezer gemeenten misdadigers lijken, waren zij het niet uit aanleg, /-ij waren het, uit noodzaak. Maar aan leg of noodzaak voor de forensen ging dit toch niet. De rijkswetgever. het is te begrijpen, had zich met deze aangelegenheid te bemoeien. De Hijkswetgover kwam tot meer dan een compromis. Het laatste compromis was. dat werkgemeente on woongcmeeiito van den zelfden forens elk zouden heffen 2/3 van de inkomstenbelasting in hun ge meente voor gewone ingezetenen verschuldigd. (Slot op pag. 2)