70 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 NOVEMBER 1928 No. 2685: Van Marle's Standaardwerk door Prof. Dr. W. Martin WIJ durven gcrustelijk veronder stellen, dat de lezers van dit weekblad, dezen titel lezende, on middellijk zullen weten dat wij liet tiende deel van ,,The Development of the Italian Schools of Painting-" be doelen, want Dr. Rainiond van Marie heeft met dit werk een dusdanig suc ces, dat het steeds meer bekendheid verwerft. Het heeft de voordeden van alleen waarlijk degelijken kunstwetenschappelijken arbeid (er zijn nergens bladzijden tusschen die, in de ruimte esthetiseerend, niets zeggen of wel het gezegde vertroebelen). Kn toch is van Marle's werk, ondanks de onvermijde lijke beschrijvingen en opsommingen, verre van vervelend. Integendeel, het is boeiend, interessant en soms zelfs amusant. Wij beelden ditmaal geen illustratie uit het laatstversclienen deel af, doch het portret van dezen werkzamen jeug digen Hollander in Italië, geschilderd door Miss Enid Mountfort, die de ge lijkenis uitmuntend heeft weten te treffen. Deze gemoedelijke, maar ern stige man met scherpen critischen blik werkt nu al minstens zes jaren aan die in 't Engelsen geschreven Italiaansche kunstgeschiedenis, die al het oudere op dit gebied vervangt en in menig op zicht nieuwe gezichtspunten brengt. Raimond van Marie Ook in dit tiende deel wordt veel anders gezegd dan wij het gewend zijn en worden bovendien tal van nieuwe beschouwingen gegeven. Het deel be handelt de eerste generatie van de 15e eeuwsche Kenaissance-schilders in Florence. Het is geïllustreerd met 11 lichtdrukken en 344 autotypieen, en telt 605 bladzijden, het uitnemende register inbegrepen. Druk en indeeling zijn voortreffelijk, gelijk wij dit van de uitgevers, de fa. Martinus Xijhoff. gewend zijn. Ook de keuze der af beeldingen lijkt ons zeer gelukkig. Niets esscntieels mist men, en wie zou de vele detail-illustraties (b.v. die naar den Uccello in de Ufi'izi). die zoo bij zonder leerrijk zijn, willen missen? Ook zijn, gelijk in het vorige deel, wederom enkele teekeiiingen afgebeeld als welkome toelichtingen bij liet be toog. Vóór de:i titel vindt men het portret uit een der groepen der Oarminefresco's, dat vermoedelijk MasaciMo. den genialen grootmeester der Kloreiitijnsche vroc>g-reiiaissa:ice. voorstelt. Ken stille man. maar met open oog en vastbesloten mond. Met bij/onder ge noegen leeit men de boeiende inleiding over het classicalistne in ile lien;iiss:uice, waarin de schrijver wijst op liet groote onderscheid in de wijze waarop de middeleeuwen belang stellen in de antieke kunst en die. waarop de Kenaissance zich ervoor interesseert. Hij wijst voorts op de internationale eultureele beteekenis van Florence,' sedert het begin der 15e eeuw, toen drie geni ale mannen, Brunelleschi. Donatello en Masaccio er den toon aangaven, en vestigt er de aandacht op. dat de ken tering, waaruit de Renaissance wordt geboren, zich zoowel in de architec tuur, als iri de sculptuur in weinige jaren ( ± 1410?1430) voltrekt binnen Florence, waarna het overige Itali de vormen, mutatis mutandis, allengs overneemt. Tevens toont van Marie aan. hoe zoowel Brunelleschi als Dona tello in 't eerst nog gotici zijn. en hoe de schilderkunst in dezen achteraan komt. Fra Angelico, in 1387 geboren, wordt eerst laat een aanhanger der nieuwe richting, en Uoeello, Domenico Venezian') en Masaccio, geboren tus schen 1397 en 1401, waren uitteraard te jong om reeds belangrijke werken te scheppen toen sculptuur en archi tectuur reeds nieuwe wegen gingen. Met een beschouwing ovei de:i rol der Medici als kunstbescliermers eindigt de inleiding. Dan volgt een hoofdstuk over den very good, very gentle and very holy Fra Angelico, waarvan liet merkwaardige is, dat de schrijver erop wijst, dat hij onmogelijk al het hem toegeschreven werk alleen kan hebben gemaakt. Hij neemt aan. dat hij helpers heeft gehad bij de fresco-versieringen in het klooster San Marco en bij enkele groote altaarstukken. Ook ziet van Marie in enkele tafreelen van de door den Frater in het Vatikaan beschilderde kapel de hand van. een helper. Het is een genot, den schrijver te volgen niet alleen in zijn bewondering voor den meester, maar ook in de beschouwingen waarin hij aantoont hoe Fra Angelico allengs van de lineaire gotische over gaat naar de ruimte zoekende vormen der Renaissance. Ken afzonderlijk hoofdstuk is aan Fra Angelico's volgelingen gewijd. Aan Strozzi schrijft hij o.a. toe het bekende Laatste Oordeel in het San Marco-Museum te Florence, dat nog steeds Fra Angelico heet. maar waarin vele critici reeds helpers-hand hebben vermoed. Van Marie meent, dat het aandeel van Fra Angelico in dit groote werk slechts klein is. In dit hoofdstuk staat meer dat eenigs-/.ins revolutionair" klinkt, maar de kans dat van Marie, die bijzonder scherp onderscheidt en overtuigend argumen teert, gelijk heeft, lijkt mij groot. De stoere en tegelijk gevoelige kontoeren en de geraffineerde, soms bizarre vondsten van den grooteri I'aolo ("ccello boeien ons in hoofdstuk III, dat bijzondei' goed geslaagd is. Daarna volgen een hoofdstuk over Masaccio, /uiver analyseerend, met vele curieuse illustraties, en een over Domenico Veneziano, waarin vooral interessant zijn de toeschrijvingen van diverse vrouwebeeltenisscti (Herlijn, I'fl'izi. Museo l'oldi Tez/.oli) aan den meester, liet zesde hoofdstuk be handelt ('astagno en diens school benevens (iiovaimi di Francesco, het zevende Fra Fillippo I.ippi, waarna aan I'esellino. .Neri di Uicci eii de cassone-scbilders telkens een hoofd stuk wordt gewijd. De/e hoofd stukken treffen door hun helderheid en door den frisscheii kijk \ an den schrijver op de/.e schijntia.ar x.oo overvloediglijk bewerkte materie. \\ ij weTisehen den schrijver <'en c\VIL goed geslfiüc.'d elfde deel toe. Het sedert het stecr.tijdperk zoozeer verfijnde zenuwstelsel is ootzaak, dat (Je mensch zwaardere eisclien aan zijn rustplaats stelt. De Vi-Spnng-bovenm.atras, waarin op elke l M. x 2 M, 782 veertjes verwerkt zijn, maakt Uw nachtrust tot een volkomen ont spanning. De uitstekende kwaliteit tijdperk, <J 2 sprtngveeren - de beste, welke voor stoffeerderswerk gebruikt worden - gerit aan de Vi-Spring cxlra soepelheid rn veerkracht. Eischt een Vi-Spiing-matras en Ie! er op, dat ze onzen geregistreerden naam en handelsmerk draagt. In voorraad DIJ de voornaamste bedden- en meubelmagazijnen Een geïllustreerde catalogus wordt op aanvrage gaarne toegezonden. CenemtAgcnl voot Holland' B. M L A. WILLEMSE Alb TkgBiirut 32 . Amiltrdui - T,I. 29432 Vi-Spring Matrassen zijn te bezichtigen en tevens verkrijgbaar bij de firma KOLDEWEY & CORBIÈRE Leidschestraat 30 Amsterdam» N. V. Meubelmagazijn Eden" MOLSTEEG _ AMSTERDAM BOEKENKASTEN Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr., Culemborg. Huize KLIM-OF | Rust- en Herstellingsoord WASSENAAR Prijs f 2.50per dag-Tel. 125 Hoogtezen aanwezig VRAAGT VAN IIKTUIEin ADVOCAAT A.VAN BIJSTERVELD AMSTERDAM EXPORT N. TIMMERS Ged. Verpleegster ben i door P A N Z ? N I Vertaling fan Mu'. J. HessLutomirski ? 2.25 ingenaaid; ? 2.90 gebonden. CLASIE, CASPERS 6 Co. Behangerij Ameublementen Stoffeerden) Moderne Landhuisstoffen en Oud-Hollandsche Meubelen VIJZELGRACHT 13, Telefoon 37354