No. 2685 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 NOVEMBER 1928 ir Franz Sch ubert op zijn i6e jaar SCHOBER. een van de vrienden van Schubert. heeft ons een caricatuur nagelaten, waarop wij dezen met den zanger Miehael Vogl samen zien optrekken ..zu Kampf und Sieg". De caricatuur spreekt op een beetje wreedaardige wijze de waarheid. Voorop marcheert de beroemde zan ger, zeer groot en zeer zelfbewust en achter hem, eenigzins verschrikt en nog kleiner omdat hij zich klein maakt, Franz Schubert, zijn accompagnateur. Er is moeielijk een levender beeld van Schubert's situatie in het leven denkbaar dan deze charge van Schober, hoe gemoedelijk ook be doeld. Gij zij t niet genoeg komediant, niet genoeg charlatan, ge verspilt uw mooie ideeën" heeft Vogl hem reeds uit de schat van zijn levenswijsheid voorgehouden. Maai- dit mannetje is toch zeer vermakelijk, zeiden som migen. Onbekenden, die Schubert voor het eerst ontmoetten, ontstelden van zulk een onoogelijk en liuk.sch man. die toch zulke heerlijke en lyrische muziek had geschreven, en er zoo niemendal op leek. Later heeft deze muziek ook Schubert's beeltenis veredeld, maar tevens karakterloos verzoet dijkt. Populair is Schubert thans geworden in kabinet portret-formaat, met keurig gefriseerde bakkebaardjes. vriendelijke oogen achter een bril, een burgerlijk gefatsoeneerde Beethoven, die over een blad muziekpapier zit te droomeii van. meisjes met hoeden met lange linten aan de arm en die zelf een sym pathieke jongen is om op te verlieven. Helaas. Schubert was een klein buikig man met een leelijk stompneusje. wanordelijke krulletjes en slobberige; kleedij. liet leven heeft zelf blijkbaar geen weg geweten met een zoo onlyrisch lyricus. Schubert, heeft dat ook gevoeld, hij is steeds gevlucht in den intiemen kring van zijn vrienden, die hem geheel namen, zooals hij uit gevallen was en aan wier pretjes. echte vroolijke. gemoedelijke Weensche pretjes, die naar dezen kringvan Schubert's vrienden de benaming ,,Schubertiaden" hebben gekregen. -hij deelnam. J lier voelde hij zich thuis, hier was een vroolijkheid zonder gewelddadigheid, met als uiterste een gebroken bierglas of een stukgeschoten ruit. Hier kon hij ook onge stoord ..afwezig" zijn. verdiept in een of andere compositie, waaraan hij bezig was, veilig te midden der luid ruchtige gesprekken rondom hem. zich CADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats,die de CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. LANDEWEER UTRECHT AMSTERDAM BHtstraat 74 Singel 430-432 Franz Schubert 1828 79 November 7925 door Constant van Wessem ko.-sierend in die warme vriendschap, die voor hem. zonder ware harts tochten voor vrouwen, liet gemis van een gevoel vergoedde, dat in het menschelijk hart anders een bron van melancholie wordt. /oo st-fiat hel met dc-n roman-held Schubert. een figurant in het aardige blijspel van zijn tijd. dat men de ..Biedermeier" heeft genoemd. De componist Schubert : Voor het groot e publiek is de com ponist van (>()() liederen een liederencomponist gebleven. Schubert's liede ren behooren tol- de huisniuziek. ..Krlkönig" niet. dat i.s te moeilijk. maar ..Du bist die Kuh" zingt ieder een, hoewel dan niet goed. want het lied is voor de voordracht zeer veel eischend. Maar het is wat men noemt : dankbare muziek. Deze liederencompoiiist heeft echter nog een heele massa andere muziek geschreven, een oeuvre, dat. gezien de .'il jaren, die Schubert oud is geworden, in omvangrijkheid alleen door dalvan den eveneens jong gestorven -Mozart wordt overtroffen. Dit oeuvre daagsche dirigenten. Ie vergeefs te verbloemen door het werk zooveel mogelijk ..af te rennen". liet feil. dat- deze symphonieën een later Oostenrijkse!) specimen inleiden geeft hun wel een historische, maar daarom nog geen aesf liet ische waarde. De juweeltjes van Schubert's schep pend genie moeten, naast zijn liederen in zijn kamermuziek gezocht worden. Hier heeft, zijn. Muze hem liet meest haar begenadiging geschonken. Hier heeft zijn lyrisch genie den intiemniusiceereiideti vorm gevonden, waarin hij zich nergens geweld behoefde aan te doen. waarin hij onbekommerd voor een paar strijkinstrumenten en voor een ensemble, dat hem al van kindsbeen af vertrouwd was, het kamermuziek-er>s nible bij zijn vader thuis, kon componeeri-n. Bovenaan staat in dit oeuvre wel het verrukke lijke quintet in C-gr.t. met de twee cello's, niet ten onrechte voor Schu bert's meesterwerk gehouden, een muziek, waarin nimmer het hand werk door compositorische leegten op valt, die vanden eersten tot den laatslen noot onomvat nog IS opera's en ope rettes. Schu bert was be paald bijgelooviglcn opzich te v fin zijn roem als mu ziekdrama tisch compo nist : lol in het jaar van zijn dood is hijivoor hel looueel blijven schrij ven, hoewel 't meeremleel van deze wer ken niet werd opgevoerd en indien wel al naenkelevoorsf ellingen weer van het re pertoire ver dween. B. v. ' ~ v, ?-. /''' i ' ?.\v ^f/ 1 7~lf ',$/} ; "''-' j i ^*'";-Y |.| \ \\ J - ^ !> " s*** <**S&&$'a 'rf <!^ '*? ? . £#i$fsf*ti>y*¥~ "^ i Michael Vogl en Franz Schubert zeu aandacht vast houdt eu waarin iedere maat wonder baarlijke mu ziek bevat. Bekender is liet strijkkwa-rt et . genaamd .. 1 )er Tod und das Made-hen" gew< irden. ook het a-mol! kwartet en het ..Forellen"quintet. Schnllert schreef lli kwartetten en enkele losse st ukken. Behalve vele werken voor piano (sona ten te Zel den gehoord inipromptrekken op ten CoriCatUUT VUH welksouverture. ballet- en entre'acte-niuziek nog heden ten dage de verheugenis van onze coneertzaialbezoekers uitmaakt, beleefde slechts twee Voorstellingen. Schubert kon wel mooie melodieën schrijven, maar hij had nu eenmial geen muziekdrama tisch talent. Verder componeerde Schubcrt ',> sy niphonieëiï. waarvan ei1 een. de z.g. (iasteiner. verloren is gegaan en waaronder de ..l'nvolleiidete" de populairste is geworden, hoewi l deze symphonie niet onvoltooid bleef. omdat ..door den dood hem de peu uit de hand viel", maar omdat Schubert. die dit werk reeds (i jaren eerdel- onvoltooid had laten liggen. nimmer meel' lust heeft- geluld om hel te voltooien. Ken wijs beleid, de symphonie is zoo al lang genoeg. Overi gens. Sehubei-t's symphonische scheppingen zijn niet zijn sterkste uitingen. In de symphonieën komt wel liet opvallendst uil. dat Sehubert naar a.:Mileg geen componist \\ a. s. maai- een m n/,i kant : de vorm is Schnbert s ?/.wakste zijde. l>e sviuphonie in C-dur bijv. is veel Ie laug voor haar inlnMii! en (le/.e [engte pogen on/e lledellstrijde en zege Franz Schober t u's.marsclien. dansen voor vii-r handen. de ,.\Vanderer"-phantfl.sie) heeft Schubert nog een li-tal Missen en. andere stukken voor kerkmuziek nagelaten. Van dit alles wordt te genwoordig bijna niets meer uit gevoerd. Seliubert's voortbestaan ligt vastgelegd in enkele werken, meester werken ongetwijfeld, doch die. als alle voorkeur, zijn overige scheppingen te zeer verwaarlooy.cn en onderschat ten doet. Schuberl's muziek is niet door ha.ar vorm behalve in het lied dan maar door haar geaardheid de vertolkster geweest van de specifiek YVeensclie melodie en hel is een genot zich aan deze melodie, zoo hemelsch vaak in de inspiratie en v.-ri Schuberl. te verlustigen en haar bekoring te oiidcru-aan. I >e herdenking van een histcn-iselien dat urn a.ls Seliubert 's il l op II November 1111 1OII jaal ueledt-n is een U'elegen [leid U' -\Vor< l etl 'Ie leemlen bij hel pub! lek < til it feilt /.l l 11 k'-l l tl is Va II Seliubert s o. uviv \\ei-r wat aan Ie Frans Schubert Nieuwe Uitgaven Z/jtt l'<>h\'i'tib<ni(l f- ont ii'u JH'~ IIIIKJ ('l'll /''lltll Mil.'-t/tliiu'? ({(Kif F. 'l'i'rb<>'ri/-\(r>>it.~i. l'il;/. <1. ?>. A. RHI/K. '/.i-'>*l. Met zeer gemengde gevoelens heb ben we dit boek doorgelezen, ge schreven a's liet is door iem-md. diehet o, zoo goed bedoelt, iria.ar het eigenlijk niet goed kan /.eggen. liet boek is een. pleidooi \ oor eenzijdige ontwapening. g»t;-. >t.-n in een vorm. die zeer vermoeiend werkt. De beschouwingen van d--u si h rij ver zijn ontbloot van elk besef der werke lijke moeielijkheden en scherpe tegen stellingen. Het- is een goedige fantasie. waarin de auteur zichzelf bedwelmd heeft aan mooie woorden 'f! .?Apodic tische uitspraken, die men ,>i-".i .^-lijk au sérieux kan nemen. Daar komt bij. dat tl-- ':;! ??.. .erinvan het boek ernstige font, ;? v."-toont. Al dadelijk in den titel. De Volkenbond is zeer zeker geen fat a-m- >i-gci:ia.. en wordt in ('?('?n adem genoe:n-l 'M.-t de ontwapening, die we vom-!»opu" 110^ wel als een luehtspiegelir-u moeten beschouwen. Op den omslag is een v hu - ?????k,-n d. na,ai' we nieenen van een ! : nieuw gevormde republieken. J;--<i->.-M /al Wel zijn de \ederlandseh,- '. :.t_-. doch dan heeft men ha,ar op de:, k-,j. ^.-z.et. Het boek wemelt van h >?>:'?!' ?>! t. -rs_ waardoor dea.a!idacht nood !?-. --wordt afgeleid. Ten slotte een enkel w., -i-i < '.--r de saiiienstelling van het .!>-t-s. l ie schrijver geeft een motto. -?-?, \.i,,|woord eii een verklaring va!: dal voorwoord. Het iiidtto hr-it : ..X'.ieilt uw kind niet op om te d. ..,<['?', ,.f om gedood te \\-orden. te \-errn-n K,"I of verminkt t.- worden: eersf dan zal wereldliervorming een aanv.i.n- kun nen nemen en beschaving "-,-rkelijkheid zijn '. A\'ie /.al zoo ,iwaa- zijn kinderen op te voeden tol -iM-K-n en verminken;- We gelooveü. r;i.-t. da-t in ons land ook maar n 'iiderpaar te vinden zou zijn. die d.- kinderen tot dooden en verminke), /.; '; willen groot brengen. l'it dien lio'.f,),- is zulk een waarschuwend U".:i'ii in ons la-nd mispla.atst. temeer waa:- de schrijver lustig fantasee-: <??, .-r il. \ o l k en bon 11 weert nacht d i-- '?><-s! a a n /.;: l uit dezelfde landskindeiv; . waaruit de nationale legers besta.-in en die noodwendig op hun tijd /.uilen inoefen dooden en verminke;: ;..'s de plicht hen roept. l.. scfwak fudd /?*/'/ "^ en springende lippen PUROL Ddbs 30-60. Tube 80 et. bij Apoth. en Ur >y;sl,-n