Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 NOVEMBER 1928
In de Rotterdamsche
Diergaarde
door Dr. K. Kuiper
VII. Xog eens «Ie grootc zwarte kakatoe
WAAK, liet hart vol van is... -Men zal mij.
hoop ik, nog niet van zwaar-op-de-hand-zijn
.beschuldigen, wanneer deze Vertelling nog eens ge
wijd is aan den merkwaardigen vogel waarover wc
.het voor eenige weken hadden. -Maar een kleine
verklaring is toeh wel van pas. Herinnert ge u
de kroniek van K. (\ over: Hay.epepiT '/.onder
.daas ! Dat zelfde gerecht nu hebt ge laatst in
< l e/e rubriek voorge'/.et gekregen door een ver
gissing: de plaatjesmaker was vergeten en
alleen de praatjesmaker had zijn zegje gehad.
Van. de gelegenheid om bij het afdrukken van
Verstijnen's l'ijne illustraties nog wat aanvulling
te geven op mijn vorig relaas maak ik nu gaarne
.gebruik, daar ik slechts in gecomprimeerde)! vorm
Jiet interessantste over deze diersoort heb kunnen
mededeelen, ten einde het optimum van artikel
lengte niet te veel te overschrijden.
Het allereerste, waarover ik dan nog iets zou
willen zeggen, is het gebruik dat papegaaien in
.het algemeen, en de/o vogelsoort vooral, maakt van
zijn ondersnavel bij liet openmaken van harde
noten. Zooals ge weet, eet de zwarte kakatoe bij
voorkeur ka.narienoten. Deze zeer vette zaden
kunnen we ook wat de hardheid van de bast be
treft, vergelijken met de paranoten of kokeliko s
die wij hier beter plegen te kennen. Als ge daarom
wilt zien hoe de vogel 't met een kaïiarienoot klaar
speelt, kunt ge hem een paranoot geven, (ie zult
dan bespeuren, dat hij. de noot met de punt van
den bovensnavel en do tong vasthoudend, met tien
voorkant van den ondersnavel in die
st-eenha.ttUschaal een groef snijdt. De functie van dien onder
snavel kunt ge liet best vergelijken met die van
een guts of hollen beitel van den timmerman. Is
eenmaal een flink gat in de schaal gesneden, dan
weet de vogel met een behendige beweging van
de tong de kern er in stukken uit t .'lichten, waarbij
gewoonlijk de hulp van een poot wordt ingeroepen
<mi de noot vast te houden. De kanarienoot is ve< l
gladder van bast dan de paranoot. Ten einde nu
te maken dat bij het doorkraken zoo'n kanarienoot
niet wegglijdt, maar stevig blijft zitten, bijt do
-kakatoe, als we Wallace mogen gelooven. en ik
neem aan dat hij dit, wol zelf zal hebben waar
genomen, na de groef in de schaal te hebben ge
sneden, een blad af, legt dat indcndiepei, inhamvHii
de bovenkaak, pakt dan de noot weer uit zijn pool
in '/.ijnbek. zet den voorkant vanden anderen snavel
in de gemaakte groef en weet de vrucht die dooi- het
elastisch bladweefsel wordt vastgehouden niet een
krachtiger! knauw dooi' te breken, l1'.r wordt door
dezen notenkraker werkelijk een flinke kracht uit
geoefend. Als ge soms eens dool- een gewonen pape
gaai gebeten bont, dan zal u dat nog wel heugen.
MUZIEKHANDEL l '?
PIANO'S
A' 1835 D
*chterSt.Pieter4
H. RAHR
VLEUGELS
D Tel. 443
UTRECHT
want tot zekere hoogte zijn alle leden de/er farniiie
kraakexperts.
Om een reden, die ik aanstonds nader zal uiteen
zetten, hel' ikdozerdagen oen i'hnkeii tak in do kooi
van onzen zwa,rten kakatoe gezet. Telkens als hij
daarvan oen stuk afbijt hoor je onder- on
bovensnavel met eori klap togen elkaar aaii.slaan,dio voor
de kracht van. do kauwspieren een sprekend plei
dooi is.
Xooals bekend is hebben papagaaien vaak bij
zondere gewoonten in gevangenschap en op die
snelle gewoontevorming on de neiging tot na
bootsing berust natuurlijk do vaak verbazing
wekkende dressuur bij deze dieren. De sterkste
staaltjes daarvan die ik ooit gezien heb. vertoonen
de papegaaien van den bekenden Jhiitschen
dierendresseur l'erzina,. Maar daarover vertel ik u
later misschien, wel eens wat nadors. wani dal is
maar niet een soort keriuisdressuur. Hij vormt
m. i. een soort meesterklasse op zich zelf !
Tot de gewoonten van papegaaien behoort ook
liet kapotbijten van alles wat niet tegen de de
structieve werking van hun snav.'l bestand is.
Vooral het exemplaar dat in IStili in deii dieren
tuin te Frankfort leefde. 011 waarvan destijds een
levendige beschrijving is gegeven, was een
phenomeeii in het vernielen van etoris- en
driiikonsbakken. /el f s uit een gietijzeren pan brak hij een
stuk uit. Als zoo'n dier geen voldoende gelegen
heid vindt om zijn bijtlust bot te vieren, wil hij
ook nog wel eens zich zelf als slachtoffer nemen en
beginnen met veorenplukken. (ie weet dat niet zoo
misschien, maar voerenplukken is een van de ver
derfelijkste ondeugden die oen vogel kan hebben.
Sommigen doen het alleen zich zelf aan. maar bij
kippen ziet men ook wol dat zoo'n veereiiplukker,
na, zich zelf te heben. onderhanden genomen, bij
zijn buren aanvangt.
N'vi zijn er vermoedelijk verschillende oorzaken
voor deze k waal. Verkoord voedsel, vooral te v el rijk
voedsel schijnt er van invloed op te zijn. maar ook.
y.oo;;Is gezegd, gebrek aan afleiding. Ook kan het in
treden va-n don paartijd naar men zegt oorzaak van
voereiipliikkon zijn. (Je begrijpt al waar ik hoon wil.
Sedert ik de eerst e beschouwing over den zwarten
kaka,toe schreef is ons oudste exemplaar zich aan
die hebbelijkheid gaan. schuldig makea. \andaa>r
dus een driezijdige therapie. 1°. dieet wijziging:
Weinig oliehoudende zaden zooals kanarienoten.
ma-is en zonnebloompitten. maar gerst en luiver
en brood. 2J. Werkverschaffing, d. w. z. een flinke
versoh afgesneden t a-k in de kooi. die \vrniold ma-g
worden. '->J. "czelsehap Vlieden door den plukker
met den jongen uien w aiangekomen vogel in ei'n Looi
te brengen. Dit laatste was natuurlijk een risico
want- zonder naspeurbare ooi-zaak wil wol eens
tusschen twee sa,mengebra.cht-e dieren een si rijd
on Je\ en en dood onfbra.nden. Soms kan men
da-delijk zien dat de dieren niet zullen hu-rmonieei-en.
maar in andere gevallen nemen ze eerst dagen lang
geen notitie van elkaar en wachten blijkbaar hun
oogonblik af om aan te pakken. In ons geval echter
ging a.lles goed en beginnen de vogels zelfs al
eenige toenadering t-e vertoonen. Naar liet, schijnt
is de plukmanio hierdoor tot staan gebracht, wat
oen reden tot- groote verheugenis is, want- a-ls ge
de onverbeterlijke exemplaren kent die met een
waren hartstocht elk veertje waar ze bij kunnen en
dat het waagt op (e groeien uit rukken, dan begrijpt
ge wat een ramp dat bij een zoo zcldzamen vogel
zou zijn. Met die t icnadering dor vogels gaat een
minder schuw en agressief worden van den ouden
vogel tegenover den mcnsch gepaa,rd. IJlijkbaai'
zijn deze dieren dus zeer plastisch wat hun karakt -r
a,a,nga-at . Dat hun intelligentie op dezelfde hoogte
staat als van den witten ka ka-toe, mag men wel af
leiden uit di' modedeelingon van Mohnike. waaiop
ik in mijn vorig a,rt ikol al even zinspeelde. De vogel
die bij hem in Amboina. vrij op zijn <-n' en in zijn
huis rondvloog, leerde heel spoedig (lat hij de
kracht van zijn snavel niet aan stoelen, t a-fels en
andei huisraa-d mocht beproeven. Toen deze vo'jel
eens in een open put gestort was en da.arbij zijn
poot gebroken had. livi hij zich zonder cenig
tegenstribbelen een spalk verband aanleggen en
ook verder verbinden zooals ook een hond da-l
kan doel!, /elf heb ik over de intelligent ii' olizel
dieren HOL;- niet veel wa-arneiningen kunnen doen
en daarom zal ik voor het oogenblik hierover niet
llleer Zeggen.
l let is te hopen dat met ma-te in de
volgetide jaren nog eens wal z\\a-rt ? ka-kat-i--s worden
inge\oerd en dan liefst van verschillende punten
van herkomst, \\ant de k \\eMie der onilersi M »rt en
is dunkt mij nog niet opgelos!. Ook o\er liet
a.lol' niet grijsgepooie.rd zijn der vogels '/.on dan
mi.-seliieii wa,t meer licht \erspreid worden.
D. G. SANTEE LANDWEER
t ACHT 3»fi - AMKTEItU AM
Van 24 Oet.-!>4 Xov. TKXTOOXMTKM.iIX<,i
Lithos A. v. Dobbenburgh, beeldhouwwerk l', van Hall
TOEGEPASTE KUNST
door Otto van Tussenbroek
II rt eerste noeclo en iM'hoone
trailitrn ii*»|mre ut
Ik heb reeds lang geleden en bij lierli.-iling uit
drukking Liegeven aan deti spijs, dat men hij het
ontwerpen van t ramt ranspa rent en (evena-ls. helaa>
bij te veel andere dingen!) naar liet scheen den
bijstand van ecu bekwaam kinist enaa.i- niet
\\ensehelijk of noodzakelijk achtte. Hoeveel aangena
mer zou een tramrit niet worden als men inslede
van tegen den overvloed van al te onsclioone en
ka.rakterlooz.e t ransparent en aan Ie moeten kijken
zich het oog verlustigen kun door hof bezien van
werkelijk fraaie en door kunstenaars ontworpen
modellen. .Maar ook: «'elk eene opvoedende kracht
kon er van dit alles uitgaan op aesthetisoh gebied.
waardoor jong en oud \\a.ardeering konden loeren
hebben voor hetgeen nog ai te zeer een
onopgeslagen bladzijde van hel levensboek bleef!....
l lot looi ij k e 11 at nu regel is zou te midden van wat
mooi is opvallen ajs een dissonant: terwijl het
schoone. dat nu uitzondering blijft, te midden van
een zee van vorfooilijkhodon jammerlijk ver/inkt !
Toch was het oenc blijde verrassing na, een ver
blijf vuil eenige maanden buitenslands liet eerste
goede en schoone t ramt ransparent te mogen be
groeten, waarvoor men De Kristal-Knie ...Maas
tricht " t e Maast rictit dankbaar kan zijn. liet is een
voorbeeld hoe het wel kon wezen: de ontwerper
II ../. Hn~ciiil/iiil gal' daarin het fonkelende, hoekige.
Mitsende \an hel kristal door een drinkglas als
hoofdmotief Ie bezigen en dit in een zuiveren
zeshoek te coin | loneeren. De kleur is zwart, grijs
en wit niet een tikje rood van lek kende gla.su\
en\ lammen. De letters zijn bijzonder goed en alle- in
dit kleine maar nobele werkstuk staat op zijn
plaa,ts niet een eenvoud c-n een klaarheid ueike,
of men al zit of aan de Ins bengelt, eene «are
herademing kan heeteii in dezen al Ie onsehooneii
l ijd.