No. 2685 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 NOVEMBER 1928 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE De stoomlocomotief door Melis Stoke DJ'] techniek ontwricht liet ge/.insleven. Ik wist dit uit boeken. waarin de werkeloosheid verklaard wordt uit het feit dat de machine stap vooi1 slap den handenarbeid gaat verdringen, en het stelsel dei' doorgevoerde arbeids verdeel ing den geest dei' handwerkers doodt en deze ongelukkigen dwingt tot het einde loos herhalen van n/.elfde be werking. Maar thans heb ik de u'aarheid der stelling aan den lijve, want in eigen ki-ing ondervonden. De techniek had haar ve,r\ lojkte intrede in ons radioloos, centraleverwarmingloos en grammophoneloos gezin gedaan in de gedaante van een niet helsch vernuft gecon strueerde stoomlocomotief, welke wij in een moment van wilsverlainming tengevolge van onbesuisde onder liefde, mijn zoontje voor zijn ver jaardag hadden geschonken. De meneer in den speelgoedwinkel, die uit iioofde van zijn functie minstens electroteclmisch, werktuig kundig en scheepsbüuwkuiidig inge nieur moet zijn zöveelomvattend is de spcelgoedbranciie tegenwoordig had ons het geval aanbevolen als een triomf van de Duitsche indus trie. Tot in de geringste details was in den bouw der machine de construc tie gevolgd van die reuzen van kracht welke van Noord tot Zuid en van West tot Oost door Kuropa daveren met een. sleep van luxewagens achter zich. Langzaam, maar zeker, zoo zeide do meneer, zou het gevaarte op st'>om komen, om dan een kracht en behendigheid te ontwikkelen, waar van wij versteld zouden, staan. Fluit hij erg. . ? ? '?" vroeg Mathilde wantrouwig, want wij hadden bij een vorige gelegenheid het kind eene na bootsing gegeven van de liakettenauto van Fritz VOIL Opel, welk technisch snufje luid knallend en stinkende stralen rook en vonken uitstootend, gedurende een reeks van uvergetclijke dagen door de heneden gang gesneld was. katten, dienst personeel en kiiidervisile in panisehen schrik voor zich uit drijvend. ..Kluiten, mevrouw'r'' .antwoordde de technische verkooper geduldig. .,fluiten doet-ie alleen als u hieraan draait, en anders niet. De machine loopt geheel geruischloos en is voor zien van schuiven, een eondensor en spiritusgasverwarming, afneembare oliedoppen. veiligheidsklep en zoodanige excentrieken, dat doode standen practisch niet voorkomen...." ..Hé. o, dat is een geluk.'' waagde ik bedeesd. ..dus u denkt toch wel ....' ...Mijnheer, .Mevrouw." Verklaarde de ingenieur. ..ik sta voor deze ma chine in. l" zult er niets dan genoegen van beleven, en achternjtloopen doet ie ook. ..." Aldus in de stellige meeiiing ver keerend dat wij een. geruisehloos en ingenieus stuk speelgoed hadden aan geschaft, dat ons herhalingen van de Kritz \ on Opel-ineideiiten niet be hoefde te doen vreezen, gingen wij met de locomotief onder den arm huiswaarts. Ken. locomotief is een beproefd vervoermiddel, waarmede reeds onze grootouders reisden en dat, /onder de onaangename knetterende, knallende. suizende of sissende, eigenschappen der allermodernst e verkeersmiddelen (e bezitten, toch nog altijd bogen kan op voldoende snelheid en betrouw baarheid. Wij meenden dan ook, zonder eene kniebuiging te hebben ge maakt voor motorische tractie, onzen tol aan. de techniek en de eischeii der opkomende generatie te hebben ge bracht, (leiioegelijk puffend, aldus stelden wij ons voor. zon onze loco motief rondrijden, terwijl Mathilde haar handwerk en ik mijn pijp en dagblad niet telkens zouden behoeven te laten vallen door schrik bij harde en onverwachte geluiden. Aanvankelijk meenden wij dat dit alles waarheid zou worden, Xa> de overdracht van het geschenk was de ketel al spoedig met water en het ri'servoir niet s] M i i t lis ge v u ld. en st on d de ma,ehine. genoegt-l i j k prut t elend. en niet geen andere nukken o]' geluiden dan een normale theeketel, op de rails. ../oo-dadelijk" - - aldus voorspelde ik ..hoor j,- shshshsh. . . .sh. . . .sh ..en dan rijdt hij heel la.ngzaa.m. practisch zonder doode standen in z'n excentrieken een baantje rond." ..Hegint ie niet. man....;'" vroeg .Mathilde met dat eigenaardig wan trouwen, dat \ooi mij in den loop dei jaren de aankondiging van rampen is geworden. ..Moe bedoel je....;'" Worg ik onrust ig. ..Nou. . . . hij doet zoo. ... ik weet niet.. ..." Zelde Ze. Op dat moment stootten tegelijk mijn kinderen een vreugdekreet en de triomf der Duitsche industrie een veiiijnigeii straal heet water uit. ..De veiligheidsklep." riep mijn zool 11 je .. ..nou de. fluit . ..." l lij deed een dier snelle handgrepen. die de tegenwoordige kinderen hebben afgekeken van roekelooze taxichauf feurs en dol-waagiia.lzerige vliegeiiiers, en ontlokte daarmede a;ui de locomo tief een schiil geluid en een tweeden waterstraal, waarvan eenige deelen zijn zusje zoodanig troffen dat ze oiibedaarlijk begon te gillen. Locomotief en kinderen gilden nu als om strijd. Ik trachtte het razende monster te grijpen en hield het een oogeiiblik i n mijn hand. Maar de wielen begonnen door een niet voldoende af te keuren afwezigheid v.'in doode .standen, met razende snelheid te draaien, en hel stuk speelgoed was zoo heet als een strijkijzer. ..De fluit dicht . . . . de fluit (licht," schreeuwde mijn zoon, ,.en op de rails. vader." /wichtend voor de logica. dat een locomotief met. draaiende wie len inderdaad geen betere plaats kan vinden dan de rails, voldeed ik aan zijne sommatie, waarop de machine zich met een. ruk uil mijn greep los maakte en als dol begon rond te rennen, stootend door wissels, gierend en fluitend en met vurige roode tongen lekkend om haar ketel. .Ken PATRIA '= PRIM oiiverdragelijke lucht van Ma.ddeivnde Vel'!' Vel'\lllde liet Vel'llvlv. .Mijn zoon verkeerde blijken.-- zijn kreten in i-en sta.a.t van e\ en groot e over spanning als het mechanisme en. uit het belendende vertrek klonken de klaagzangen van mijn dochter, wiel' bra.ndwonden very.orgd Wi-rdrn. ..Nou . . . . hij doet het t och ma.ar. . " waagde ik weifelend, niet een snellen blik naar Mathilde. die met onbe? ? ?! rijfelijk afgrijzen het sissend en \i;lnnnend rondschiet end monster \olgde. . . . Kn op dat moment sloeg de loco motief in een bocht om. doorrazend en een plas brandende» spiritus oVei het kleed velsnrcidend. l" raadt de rest: emmers, dweilen. water, tranen. verbrande vingers. stuursche dienstboden. gehavende stoffeeringen. I u m melige veront schil 1digingen mijnerzijds in a.ntwoord op beschuldigingen in de voor dergelijke gelegenheden niet liet oog op kinderen en personeel gebruikelijke Kransche taal.... kortom, zoo'n feestdag met een eigeiia.a.rdige dieiging. De kinderen sliepen dien nacht slecht. Mijn dochter door de brand wonden en mijn zoon door de op winding. Den volgenden morgen, toen ik hem naar school bracht, begon hij over eleclril'icat ie van zijn. spoor wegnet.... over een paar jaren is het een motorfiets. . . . en zoo zullen wij de ontwikkeling der techniek nog in al haar stadia afgespiegeld vinden in die van ons gezinsleven.